جوان آنلاین: یک کارشناس اقتصادی معتقد است: متأسفانه افراد ثروتمند و پردرآمد از ابزار‌های لازم برای نپرداختن مالیات حقه برخوردار هستند. آن‌ها نفوذ اقتصادی و سیاسی دارند و می‌توانند از پرداخت مالیات طفره بروند. لازم است سازمان امور مالیاتی نظارت‌ها را به حدی افزایش دهد که راه فرار مالیاتی را ببندد. استفاده از ابزار‌های نوین برای شناسایی درآمد افراد نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد.
مالیات همواره یکی از منابع درآمدی پایدار دولت‌ها بوده است، اما کشور ما که به منابع عظیم نفت و گاز دسترسی دارد، از این ظرفیت غافل شده است و به درآمد‌های حاصل از نفت و گاز بسنده کرده‌ایم. به زعم کارشناسان، بزرگ‌ترین اشتباه در حوزه اقتصاد کشورهای دارنده نفت و گاز می‌تواند این باشد که از درآمد‌های این حوزه برای امور جاری کشور استفاده کنیم.
به زعم آنان، درآمد‌های حاصل از فروش منابع انرژی باید در زمینه توسعه زیرساخت‌ها و امور زیربنایی به کار گرفته شود. در عوض، از منابعی همچون مالیات به تأمین منابع مالی مورد نیاز برای امور جاری کشور بپردازیم.
دولت اقداماتی را در راستای وصول درآمد‌های مالیاتی دولت به اجرا گذاشته است. شواهد نشان می‌دهد طی ۵/۲ سال گذشته، وضعیت پرداخت مالیات از سوی اصناف و مشاغل بهبود یافته است و این بخش سهم بیشتری در درآمد‌های مالیاتی کشور بر عهده گرفته‌اند، اما هنوز هم آمار‌ها حاکی است اصناف و مشاغل متناسب با سهم‌شان در تولید ناخالص ملی کشور پرداخت مالیات ندارند.
لزوم افزایش نظارت‌های دولت برای مقابله با فرار مالیاتی برخی اصناف و مشاغل خاص
مرتضی افقه، استاد اقتصاد دانشگاه اهواز در گفتگو با «جوان» در خصوص این موضوع که میانگین مالیات پرداختی اصناف در سال گذشته حدود ۵۰هزارمیلیارد تومان بوده است، ولی کارمندان بخش خصوصی و دولتی بیش از ۸۰ همت به عنوان مالیات پرداخت کرده‌اند و این دو فاصله ۵/۱ برابری با یکدیگر دارند، تصریح کرد: این مسئله که هر کس باید متناسب با درآمدش مالیات بپردازد و کسانی که درآمد بیشتری دارند، باید مالیات بیشتری بپردازند، هم در تئوری‌های مربوط به مالیات و هم در قوانین وجود دارد، اما در عمل می‌بینیم این اتفاق نمی‌افتد.
وی ادامه داد: لازم است نرخ مالیات‌ستانی از مؤدیان به موازات افزایش درآمدشان به صورت تصاعدی بالاتر برود، به نحوی که پردرآمدها، مالیات بیشتری بپردازند و کم‌درآمد‌ها از معافیت مالیاتی بهره‌مند شوند، اما آمار‌ها حاکی از این موضوع نیست.
این استاد اقتصاد دانشگاه خاطرنشان کرد: متأسفانه افراد ثروتمند و پردرآمد از ابزار‌های لازم برای نپرداختن مالیات حقه برخوردار هستند. آن‌ها نفوذ اقتصادی و سیاسی دارند و می‌توانند از پرداخت مالیات طفره بروند.
افقه گفت: مشاهده می‌کنیم که افراد کم‌درآمدتر مانند حقوق‌بگیران مالیات بیشتری نسبت به ثروتمندان و پردرآمدها می‌پردازند. این وضعیت قابل قبول نیست و این تبعیض باید رفع شود. نیاز است دولت از تمامی امکاناتش در راستای دریافت مالیات حقه از همگان استفاده کند.
وی ادامه داد: لازم است سازمان امور مالیاتی نظارت‌ها را به حدی افزایش دهد که راه فرار مالیاتی را ببندد. استفاده از ابزار‌های نوین برای شناسایی درآمد افراد نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد.
استاد اقتصاد دانشگاه اهواز خاطرنشان کرد: عدالت یکی از مبانی دینی ماست و یکی از شعار‌های انقلاب نیز همین موضوع بود، بنابراین دولت باید تمام توان خود را برای تحقق عدالت مالیاتی در کشور به کار بگیرد، به نحوی که همگان متناسب با درآمدشان مالیات بپردازند و هر کسی که درآمد بیشتری دارد، مالیات بیشتری پرداخت کند.
افقه گفت: نباید تصور کنیم تمامی افرادی که در یک صنف فعالیت دارند به یک میزان درآمد دارند. به طور مثال، ممکن است فردی طلافروشی کوچکی داشته باشد و میزان درآمدش آنقدر که تصور می‌کنیم، بالا نباشد، اما در همین صنف، افرادی فعال هستند که درآمد‌های بالایی دارند. اتفاقاً همین افراد پردرآمد فرار مالیاتی دارند که باید با آن‌ها برخورد کنیم.
وی در پایان تأکید کرد: به طور کلی، دولت باید تمام تلاش خود را به کار گیرد تا میزان درآمد افراد شفاف باشد و هر کسی متناسب با درآمدش مالیات بپردازد.
سهم مالیات به تولید ناخالص ملی بخش مشاغل بسیار پایین است
عطا بهرامی، کارشناس اقتصادی نیز در گفتگو با «جوان» در خصوص این موضوع که اصناف و مشاغل سهم ۲۰ تا ۳۰ درصدی در تولید ناخالص ملی دارند، اما فقط ۶ درصد از درآمد‌های مالیاتی کشور را تأمین می‌کنند، تصریح کرد: این یک واقعیت است که اصناف و مشاغل نسبت به سهمی که در تولید ناخالص ملی کشور دارند، مالیات متناسبی پرداخت نمی‌کنند.
وی ادامه داد: واقعیت این است که الان شاهد رکود در کشور هستیم. در این شرایط باید سیاست‌های مالیاتی را با احتیاط پیش ببریم که از اعمال فشار مالیاتی جلوگیری کنیم. باید حواس‌مان باشد که برخی کسب‌وکار‌ها در حالت رکود هستند و نمی‌توانیم مالیات‌ستانی از آن‌ها را افزایش دهیم.
این کارشناس اقتصادی توضیح داد: واقعیت این است که وضعیت مالی اصناف و مشاغل شفاف نیست و به همین دلیل این بخش متناسب با سهمش در تولید ناخالص ملی مالیات نمی‌پردازد. در تصحیح این روند باید با احتیاط قدم برداریم و مواظب باشیم به اصناف و مشاغل ضعیف فشار نیاوریم.
بهرامی در خصوص این موضوع که برخی مشاغل خاص درآمد‌های بالایی دارند و از پرداخت مالیات طفره می‌روند، تصریح کرد: نیاز است سازمان امور مالیاتی باید الگوریتم دقیقی برای مالیات‌ستانی به کار بیندازد. تمامی افرادی که در فلان صنف یا شغل فعالیت دارند، درآمد‌های بالایی ندارند، اما درصدی از آن‌ها که درآمد‌های نجومی دارند و مالیات نمی‌پردازند، باید هدف مالیات‌ستانی باشند.
وی ادامه داد: مالیات در تمامی کشور‌ها خط قرمز دولت‌ها محسوب می‌شود و در این موضوع با کسی شوخی ندارند. ما هم باید چنین جدیتی را در زمینه مالیات‌ستانی حقه در پیش بگیریم؛ از یک طرف باید مراقبت کنیم به مشاغل خرد و کم‌درآمد فشار نیاوریم و از طرف دیگر، از کسانی که درآمد‌های بالایی دارند، مالیات‌ستانی متناسب با درآمدشان را داشته باشیم.
این کارشناس اقتصادی توضیح داد: در این موضوع شکی نیست که فرار مالیاتی امر بسیار مذمومی است و حتی از قتل هم بدتر است. دولت باید برخورد قاطع با فراریان مالیاتی داشته باشد. نرخ مالیات باید با واقعیات جامعه سازگار شود و مالیات حقه را بگیریم.
بهرامی گفت: اصلاح نظام مالیاتی کشور کار یک شبه و دفعی نیست. باید قدم‌به‌قدم جلو برویم و بر اساس اطلاعات مستند به مالیات‌گیری اقدام کنیم. باید مشاغل خاص با درآمد‌های کلان هدف اصلی سازمان امور مالیاتی باشد تا عدالت مالیاتی و کاهش فرار مالیاتی اتفاق بیفتد. اصل موضوع این است که به مالیات‌ستانی حقه از همگان اقدام کنیم و برخورد جدی با فراریان مالیاتی داشته باشیم.
