جوان آنلاین: نام مریوان در استان کردستان با یکی از مهم‌ترین صنایع دستی یعنی تولید «کلاش» گره خورده است. با اینکه کلاش پاپوش یا کفش به شمار می‌آید، اما خوب است بدانیم آن را می‌بافند. بعد از اینکه بسیج سازندگی با ارائه تسهیلات اقتصاد مقاومتی به حمایت از تولیدکنندگان در عرصه‌های مختلف پرداخت، در مریوان هم کلاش‌بافان زیر این چتر قرار گرفتند و حالا با تولید بیش از ۳۰۰هزار جفت کلاش در طول سال به قطب تولید این کالا تبدیل شده است و مهم‌تر اینکه حدود ۸۰درصد کلاش‌ها را به کشور‌های همسایه صادر می‌کند. بر اساس آمارها، آورده ارزی تولیدات این شهر برابر با صادرات ۱۶۰هزار بشکه نفت است.
«کلاش‌بافی» یا «گیوه‌دوزی» از جمله قدیمی‌ترین صنایع دستی ایرانیان به شمار می‌آید که طبق اسناد تاریخی به دست آمده، پیشینه این صنعت به حدود هزار سال قبل بازمی‌گردد؛ پای افزار گیوه که در شهر مریوان «کلاش» نامیده می‌شود.
با توجه به آب و هوای معتدل ایران، این پاپوش، خنک، سبک و قابل شست‌وشو طراحی شده و به دلیل داشتن این ویژگی‌ها از سوی مردم از گذشته‌های دور تا امروز مورد استفاده قرار گرفته است.
پای افزار کلاش، چپ و راست ندارد و از نظر طبی نیز کاملاً تأییدشده و برای افرادی که مبتلا به دیسک کمر، زانودرد و دیابت هستند، توصیه شده است.
کلاش زیره‌ای یکی از صنایع غالب در منطقه اورامانات است که با توجه به ویژگی‌های آن از جمله عدم‌نیاز به تکنولوژی پیچیده و ماشین‌آلات سنگین، فراوانی مواد اولیه، وجود تعداد بالای افراد داوطلب برای جذب به این صنعت و روز‌افزون‌شدن تقاضا برای این محصول در داخل و خارج از کشور، حمایت از آن به بارورشدن اقتصاد منطقه و اشتغال‌زایی منجر می‌شود.
هم اکنون کلاش‌بافی در استان‌های غربی کشور رواج دارد، اما در عین حال شهر مریوان به عنوان شهر ملی کلاش شناخته می‌شود. شهرستان مریوان ۱۵۵هزار نفر جمعیت دارد که از این میان ۱۵هزار نفر مستقیماً در صنعت کلاش‌بافی مشغول کار هستند.
در این شهر بیش از ۳ هزار کارگاه کلاش‌بافی در خانه‌ها و مغازه‌ها فعال است.
گیوه‌بافی به دلیل ظرفیت‌ها و مزیت‌های اقتصادی‌اش از جمله عرصه‌هایی است که از سوی بسیج سازندگی مورد حمایت قرار گرفته و شهرستان مریوان نیز به عنوان قطب تولید کلاش مورد توجه ویژه است.
برای آشنایی بیشتر با فوت‌و‌فن کفش‌های کردی با یکی از موفق‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان کلاش در مریوان به گفتگو نشستیم؛ کارآفرینی که به گفته خودش، حدود ۱۵ سال پیش از سوی پدرزنش به صورت حرفه‌ای وارد عرصه تولید کلاش شده و برای تهیه سرمایه اولیه، همسرش طلاهایش را فروخته است.
مصطفی رستمی می‌گوید: در حال حاضر سالانه ۱۰هزار جفت کلاش تولید و به سلیمانیه و اربیل عراق و سوریه صادر می‌شود.
او ادامه می‌دهد: در شهرک هجرت مریوان، بیشتر مردم در خانه‌ها یا مغازه‌ها مشغول کلاش‌بافی هستند. کلاش میراث تاریخی و نماد کردستان است. ساخت و استفاده از آن سرشار از سود و نشان‌دهنده حکمت‌های کهن سرزمین ماست.
«همسایه‌ها» خریداران اصلی کلاش
تولیدکنندگان کلاش در مریوان معتقدند کار بافتن کلاش‌ها بهتر است به خانم‌ها سپرده شود، زیرا آن‌ها از عهده ظریف‌کاری و نازک‌کاری بهتر برمی‌آیند و کلاش‌های زیباتری تولید می‌کنند. در واقع کلاش‌های صادراتی، کلاش‌هایی هستند که به دست زنان مریوان تولید شده است.
آقای رستمی درباره فروش کلاش‌ها می‌گوید: پاپوش‌های مریوان در همین شهر طالب زیادی دارد، اما همین کلاش‌ها را می‌توانیم به راحتی در دیگر شهر‌های ایران و حتی کشور‌های عراق، سوریه و ترکیه به فروش برسانیم.
کلاش‌بافی در ایران احیا شده و بازار مناسبی دارد، البته توصیه من به همه افراد دخیل در کار کلاش‌بافی این است که حتماً در مریوان یک دفتر نمایندگی یا شعبه تولیدی دایر کنند، زیرا حضور در مریوان به دلیل نزدیکی به مرز باشماق و شناخته‌شدن این شهر به عنوان مرکز تولید کلاش فرایند صادرات را تسهیل می‌کند.
این فعال عرصه اقتصاد مقاومتی تأکید می‌کند: در تولید کلاش‌ها سلایق مدرن و به‌روز را مورد توجه قرار داده‌ایم و برای هر شهر ایران متناسب با سلیقه مردم آن منطقه رنگ‌بندی کلاش‌ها را تعیین می‌کنیم. ما می‌دانیم که مردم عراق در شهر سلیمانیه، زیره آبی و در شهر اربیل، زیره قرمز را دوست دارند و متناسب با همین سلایق کلاش‌های صادراتی را تولید می‌کنیم.
سالی ۳۰ میلیارد ارزآوری
استاد «مولود» یکی از کلاش‌باف‌های معروف و برجسته مریوانی نیز با بیان اینکه ساخت پکنه از فیتیله‌هایی که کوبیده می‌شوند، تهیه زیره و در نهایت بافتن کلاش، سه مرحله اصلی تولید است، می‌گوید: کلاش باید پارچه خوبی داشته باشد و رنگ آن طبیعی باشد. در گذشته تولید پکنه به صورت دستی و سنتی انجام می‌شد، اما با استفاده از دستگاه‌های جدید، سرعت بریدن پارچه‌ها و کوبیدن فتیله‌ها افزایش یافته است.
نکته حائز اهمیت در این کار که عملاً فرهنگ مریوانی‌ها را نشان می‌دهد این است که در این شهر سالانه ۳۰۰هزار جفت کلاش به ارزش ۳۰۰میلیارد ریال تولید می‌شود که با همت و هوشمندی تولیدکنندگان، بیش از ۸۰درصد آن به کشور‌های همسایه صادر می‌شود. ارزآوری حاصل از صادرات این تعداد کلاش برابر با صادرات ۱۶۰هزار بشکه نفت است.
