جوان انلاین: رئیس بانک مرکزی به تازگی اعلام کرده است بهترین نرخ رشد در سال۱۴۰۲ مربوط به گروه نفت خواهد بود. به باور کارشناسان اگر همین روند نفت و گاز ادامه پیدا کند، نرخ رشد این گروه ۲/۱۵ درصد خواهد بود که بهترین نرخ رشد است و بخش نفت و گاز، پیشتاز رشد در سال۱۴۰۲ خواهد بود. ایران با پیگیری سیاست‌های فعالانه انرژی پیشرفت‌های چشمگیری در صنعت نفت و گاز و تجارت انرژی منطقه‌ای و بین‌المللی داشته است و با تمرکز بر توسعه بازار‌های صادراتی غیرتحریمی و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های نفتی کشور‌های همسایه، به نرخ رشد قابل‌توجهی بالغ بر ۲۰درصد در بهار۱۴۰۲ دست یافته است.
بخش نفت و گاز ایران از دیرباز یکی از محور‌های کلیدی اقتصاد این کشور بوده که درآمد و فرصت‌های شغلی قابل توجهی ایجاد کرده است. از زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم، وزارت نفت برای توسعه تجارت انرژی ایران و ارتقای این بخش به موتور محرکه اقتصاد کشور اهمیت زیادی قائل شد. روز گذشته نیز رئیس بانک مرکزی اعلام کرد بهترین نرخ رشد در سال۱۴۰۲ مربوط به گروه نفت خواهد بود.
دولت پیشرفت‌های چشمگیری در صنعت نفت و گاز و تجارت انرژی منطقه‌ای و بین‌المللی داشته و با تمرکز بر توسعه بازار‌های صادراتی غیرتحریمی و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های نفتی کشور‌های همسایه، به نرخ رشد قابل‌توجهی بالغ بر ۲۰درصد در بهار۱۴۰۲ دست یافته که به رشد ۸ درصدی کلی اقتصاد ایران کمک زیادی کرده است و تولید و صادرات نفت و گاز نقشی محوری دارد. این آمار‌ها عملکرد برتر تجارت انرژی ایران و توسعه ظرفیت استخراج نفت و گاز را در مقایسه با سایر بخش‌ها نشان می‌دهد.
حداکثر خنثی‌سازی تحریم‌ها
دولت سیزدهم سیاست خنثی‌سازی حداکثری تحریم‌ها را در تجارت نفت و گاز به صورت استراتژیک دنبال کرده و با اتخاذ رویکردی جدید و بازطراحی اساسی سیاست‌های تجارت انرژی، با موفقیت وارد بازار‌های جدید غیرتحریمی شده است. علاوه بر این، دولت پیشرفت چشمگیری در استخراج نفت و گاز از میادین مشترک داشته است. این رویکرد و دستاورد‌های حاصل از آن، تحولی آشکار در صنعت نفت و گاز ایران در دولت سیزدهم است. به رغم اینکه ایران تحت تحریم کامل فعالیت می‌کند، اما در فصل تابستان به سطوح بی‌سابقه‌ای از تولید و صادرات نفت‌خام دست یافته است.
بازطراحی تجارت نفتی ایران در شرق و غرب دنیا
یکی از راهبرد‌های کلیدی ایران بر اساس یافتن چندین مشتری کوچک است که می‌توانند بازار باثباتی را برای نفت‌خام خود تضمین کنند. برخلاف رویکرد سنتی تکیه بر چند مشتری بزرگ، این رویکرد جدید به ایران اجازه می‌دهد تجارت خود را متنوع کند و ریسک وابستگی به بازار واحد را کاهش دهد. ایران با هدف قرار دادن پالایشگاه‌های خصوصی در مقیاس کوچک در شرق آسیا، با ارائه تخفیف روی نفت ایران، این خریداران را با موفقیت جذب و آن را به گزینه‌ای جذاب برای آن‌ها تبدیل کرده است. این استراتژی نه تنها از بازسازی تجارت انرژی ایران حمایت می‌کند، بلکه به عنوان یک اقدام ضدتحریم عمل و جریان مستمر درآمد را با وجود محدودیت‌های اقتصادی تحمیل‌شده از سوی غرب تضمین می‌کند. علاوه بر این، ایران بر نوسازی و بازسازی زیرساخت‌های پالایشی مستهلک‌شده در امریکای‌جنوبی و آفریقا تمرکز کرده است. این رویکرد شامل احیای ظرفیت غیرفعال پالایشگاه‌های موجود و تبدیل آن‌ها به تأسیسات عملیاتی است که می‌تواند به فرآوری و صادرات فرآورده‌های نفتی کمک کند. با نوسازی این پالایشگاه‌ها، ایران می‌تواند به بازار‌های جدیدی دست یابد و بازار‌های تضمینی برای نفت‌خام خود ایجاد کند. این استراتژی یک موقعیت برد- برد را ارائه می‌دهد، زیرا هم به نفع ایران و هم کشور‌های میزبان این پالایشگاه‌هاست.
در نتیجه این رویکرد‌های جدید، ایران دستاورد‌های چشمگیری را در تجارت انرژی خود تجربه کرده و حجم نفت‌خام شناور آن به پایین‌ترین حد خود رسیده که نشان‌دهنده کاهش ذخیره‌سازی و عرضه انباشته است. همچنین رشد سه برابری تجارت نفت‌خام نسبت به ابتدای دولت سیزدهم رشد اقتصادی قابل توجهی را برای ایران به همراه دارد. این رشد به توسعه کلی کشور کمک می‌کند و موقعیت آن را در بازار جهانی انرژی افزایش می‌دهد. این رویکرد جدید نه تنها به ایران امکان غلبه بر چالش‌های ناشی از تحریم‌ها را داده، بلکه فرصت‌هایی را نیز برای رشد بخش انرژی ایجاد کرده است. ایران با تنوع بخشیدن به پایگاه مشتریان خود، پرداختن به تسویه حساب مالی از طریق مبادلات فرآورده‌های نفتی و بازسازی پالایشگاه‌ها در مناطق کلیدی، خود را در جهت موفقیت در تجارت انرژی قرار داده است.
ظرفیت رشد و تحول اقتصادی در بخش نفت و گاز
بازار نفت ایران چشم‌انداز بزرگ و مطلوبی را برای کشور به همراه دارد. این موضوع فرصتی را برای توسعه استخراج نفت و گاز فراهم می‌کند و ایران را به عنوان قطب انتقال انرژی در غرب آسیا قرار می‌دهد. انتظار می‌رود این رشد اقتصادی ثابت و مستمر باشد، با این حال، سیاستگذاران در بخش نفت و گاز ایران به نرخ‌های رشد فعلی بسنده نمی‌کنند. در عوض، آن‌ها برنامه‌های بلندپروازانه‌ای برای معرفی ایران به عنوان قطب گاز غرب آسیا و تمرکز بر پالایشگاه‌های فراسرزمینی دارند که ظرفیت تولید بیش از ۵/۲ میلیون بشکه را دارد. هدف ایران با پیگیری این برنامه‌ها دستیابی به رشد اقتصادی دو رقمی و پایدار در بخش نفت و گاز است.
پیشرانی صنعت نفت و گاز کشور در توسعه اقتصادی
قاسم ساعدی، عضو کمیسیون انرژی مجلس در گفتگو با «جوان» در مورد رشد اقتصادی بخش نفت و گاز ایران به عنوان پیشران توسعه اقتصادی کشور گفت: توسعه در حوزه صنعت نفت‌وگاز از واجبات است که در دولت سیزدهم کار بسیاری روی آن انجام شد و خوشبختانه نتیجه نیز داد و این حوزه رشد قابل توجهی داشته است.
عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: هم کمیسیون انرژی، هم مجلس و هم کارگروه مشترک دولت به این سمت و سو حرکت کرده‌اند که حوزه نفت و گاز تقویت شود. توسعه پالایشگاه‌های فراسرزمینی، سهیم‌شدن در تعمیر و نگهداری پالایشگاه‌های سایر کشورها، توسعه پالایشگاه‌ها و پتروپالایشگاه‌های داخلی و بهره‌برداری از میادین مشترک نفت و گاز و همچنین تقویت پتروشیمی‌ها در داخل کشور در دستور کار قرار گرفت.
وی بیان کرد: توسعه این بخش‌ها در حوزه نفت و گاز سهم بسیار مؤثری در رشد این بخش‌ها و در نهایت رشد اقتصادی کشور داشت که باید همچنان در دستور کار قرار گیرد و این سیاست‌ها ادامه داشته باشد.
ساعدی گفت: دولت سیزدهم در بحث دور زدن تحریم‌ها در بحث فروش نفت و خنثی‌سازی تحریم‌ها موفق عمل کرد. تقویت دیپلماسی انرژی توانست در این زمینه مؤثر واقع شود و از طریق این دیپلماسی انرژی توانستیم ارتباط‌های خوبی با سایر کشورها برقرار و مشتری‌های خوبی برای نفت و گازمان پیدا کنیم و از بعد امنیت فروش نیز خیال‌مان راحت باشد و خوشبختانه به دلیل همین دیپلماسی قوی در بحث نقل و انتقال و فروش نفت و گازمان با کانال‌های مطمئن‌تری سروکار داریم.
وی ادامه داد: بخش نفت و گاز ایران به عنوان محرک اصلی اقتصاد کشور ظاهر شده است که رشد اقتصادی قابل توجه و رکوردشکنی ارقام تولید و صادرات را نشان می‌دهد. سیاست‌های دولت سیزدهم مانند خنثی‌سازی حداکثری تحریم‌ها، ایران را قادر می‌سازد به بازار‌های جدید دست یابد، ظرفیت استخراج نفت و گاز خود را گسترش دهد و به دنبال جاه‌طلبی برای تبدیل شدن به قطب گاز در غرب آسیا باشد. موفقیت مستمر این سیاست‌ها، همراه با موقعیت استراتژیک و ذخایر عظیم ایران، کشور را برای دستیابی به رشد اقتصادی با ثبات و دو رقمی در این بخش سوق می‌دهد.
جمع‌بندی
در دولت سیزدهم، بخش نفت و گاز ایران شاهد رشد و تحول چشمگیری بوده و از طریق سیاست خنثی‌سازی حداکثری تحریم‌ها، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های نفتی کشور‌های همسایه و تمرکز بر توسعه بازار‌های صادراتی غیرتحریمی، جایگاه خود را به عنوان یک بازیگر کلیدی در بازار بین‌المللی انرژی تأیید کرده است. سهم این بخش در رشد کلی اقتصاد کشور قابل توجه و در سال‌های اخیر بیش از ۲۰ درصد بوده است. با نگاهی به آینده، سیاستگذاران نفت و گاز ایران برنامه‌های بلندپروازانه‌ای برای ارتقای بیشتر نقش صنعت با تبدیل‌شدن به قطب گاز غرب آسیا و ایجاد پالایشگاه‌های فراسرزمینی دارند. با این برنامه‌ها، ایران قصد دارد از رشد اقتصادی دو رقمی و پایدار در این بخش اطمینان حاصل و نفت و گاز را به عنوان نیروی محرکه اقتصاد کشور معرفی کند.
