یک خیانت مشکوک و مردود که ساعاتی بیش طول نکشید. آغاز آن با اعلام نافرمانی گروه واگنر بود و پایان آن با اعلام ختم درگیری و بازگشت به پادگان‌ها. روسیه یک نیمه‌روز درگیر بحران شد، اما سرانجام درحالی‌که در برخی رسانه‌های غربی، واگنرها تا پشت دروازه‌های مسکو پیش رفته بودند و خبر از رفتن پوتین به نقطه امن بود، ماجرا ساده‌تر از آنچه دیده و تصور می‌شد، پایان یافت. برخی اخبار تاییدنشده هم حاکی است روسیه با تغییراتی در وزارت دفاع موافقت کرده و قرار بر منع‌تعقیب قضایی و نظامی واگنرها شده است.
غربی‌ها به‌رغم جنگ مستقیم ناتو با روسیه در اوکراین نسبت به این واقعه خویشتنداری کردند و آن را یک موضوع داخلی روسیه نامیدند.
پریگوژین که یک ارتش خصوصی یا اصطلاحاً گروهی شبه‌نظامی با وابستگی غیرمستقیم به ارتش روسیه است، جمعه شب حوالی ساعت ۲۱ ادعا کرد که نیرو‌های روس از پشت سر به او حمله کرده‌اند که منجر به کشته شدن شمار زیادی از نیروهایش شده است. در پی این ادعا، پریگوژین نیروهایش را به سمت روستوف حرکت داد و مدعی تصرف آن شد، شهری که با وجود فاصله ۱۰۰۰ کیلومتری از پایتخت، فقط ۱۰۰ کیلومتر از محل استقرار فرماندهی منطقه جنوب روسیه در جنگ اوکراین فاصله دارد. روس‌ها هیچ یک از ادعا‌های پریگوژین از جمله حمله موشکی به نیرو‌های واگنر و ادعای تصرف روستوف از طرف واگنرها را تأیید نکرده‌اند. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در واکنش به شورش واگنرها گفته «آنچه امروز با آن روبه‌رو هستیم خیانت داخلی است. آن‌ها از پشت به ما خنجر زدند و این مستحق مجازات است.» پوتین با تأیید ضمنی کنترل واگنرها بر روستوف گفته که «اقداماتی برای بازگرداندن ثبات در روستوف انجام خواهد شد» و تأکید کرده: «ما پاسخ سختی به این شورش مسلحانه می‌دهیم. رژیم ضد تروریستی را در مسکو و تعدادی از استان‌ها اعلام کردیم.» رئیس‌جمهور روسیه گفته است: «آن‌هایی که این شورش مسلحانه را سازماندهی کردند و علیه رفقای خود در جنگ سلاح کشیدند به روسیه خیانت کردند مسئول خواهند بود. من از آن‌هایی که این جنایت را سازماندهی کردند می‌خواهم فکر کنند و تنها راه را که بازگشت به خانه و توقف این اقدامات است، برگزینند.» برخی منابع از انتقال پوتین به مکانی امن خبر داده‌اند، ولی «دیمیتری پسکوف» سخنگوی کرملین در گفتگو با «ریانووستی» گفت که پوتین در کرملین در حال کار است. پوتین همچنین در تماس‌های تلفنی جداگانه با رهبران قزاقستان، بلاروس و ازبکستان نزدیک‌ترین متحدان کرملین صحبت کرد و آن‌ها را در جریان جدید‌ترین تحولات روسیه قرار داد. همچنین تماس تلفنی بین او و رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه برقرار شده و پوتین او را هم در جریان آخرین وضعیت روسیه قرار داده واردوغان نیز حمایت کامل خود و ترکیه را از اقدامات رئیس‌جمهور روسیه در این خصوص اعلام کرد.
واگنرها نمی‌توانند به مسکو برسند
واگنرها خواستار قیام علیه فرماندهی نظامی روسیه شده‌اند. یوگنی پریگوژین، فرمانده این نیرو‌ها که در جریان جنگ اوکراین تاکنون چند مرتبه با وزارت دفاع روسیه دچار تنش شده، اعلام کرد که کنترل شهر روستوف را در دست گرفته است. او گفته واگنرها بدون شلیک حتی یک گلوله شهر را تصرف کردند. پریگوژین که پیش از این هم چند بار مقام‌های وزارت دفاع روسیه را تهدید کرده و با آن‌ها تنش داشته، گفته بعد از تصرف این شهر به سمت مسکو خواهد رفت. تصاویری از رژه تانک‌های واگنر در شهر روستوف منتشر شده است. روس‌ها هم بی‌ثباتی در روستوف را رد نمی‌کنند، ولی این را هم تأیید نکرده‌اند که واگنرها کنترل شهر را در دست گرفته‌اند.
غروب دیروز هم گزارش‌هایی از حرکت ستون‌های واگنرها به سمت مسکو منتشر شد، ولی «گنادی الکین» کارشناس نظامی روس معتقد است شبه‌نظامیان واگنر توان رسیدن به شهر مسکو پایتخت روسیه را ندارند و تلاش «یوگنی پریگوژین» فرمانده متمرد این شبه‌نظامیان محکوم به شکست است. او در گفتگو با شبکه تلویزیونی الجزیره گفته که ممکن است برای رسیدن به مسکو تلاش کنند باید بگویم که نخواهند توانست این کار را انجام دهند. منابع مستقل تأیید می‌کنند که مسکو پایتخت روسیه، در وضعیت آماده‌باش قرار گرفته و تدابیر امنیتی پیرامون اماکن مهم در این شهر تشدید شده، ولی این ادعا که شهر وضعیتی غیرعادی دارد و تانک‌ها در حال استقرار در خیابان‌ها هستند، رد شده است. همچنین گزارش‌هایی از پیشروی کاروان نظامی واگنرها «به طول دو کیلومتر» به سمت ورونژ منتشر شده، شهری که منبع مهمی برای سوخت روسیه است. ویدئو‌های منتشر شده از ورونژ همچنین نشان می‌دهد شورشیان «واگنر» دو عدد از سامانه‌های پدافندی پانتسیر را به این شهر منتقل می‌کنند. ولی ظهر دیروز ارتش روسیه اعلام کرد که عملیات ویژه‌ای به منظور مقابله با شورشیان واگنر در شهر ورونژ انجام داده است. ایگور آرتامونوف، فرماندار منطقه لیپتسک در شرق روسیه تأیید کرد که نیرو‌های واگنر در حال جابه‌جایی «تجهیزات» خود به سمت این منطقه هستند.
این یک شورش باندی است
ولادیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین در پیامی توئیتری، شورش واگنرها را نشانه آشکار شدن ضعف روسیه خوانده و گفته که «هرکس راه شر را انتخاب کند خود را نابود می‌کند.» میخائیل پودولیاک، مشاور ارشد زلنسکی ادعا کرده که «همه چیز تازه در مسکو شروع شده است» و نوشت: «قطعاً یک نفر باید در این شکاف شکست بخورد یا پریگوژین، یا تمام کسانی که ضد پریگوژین هستند.»با این حال، دول غربی واکنشی توأم با احتیاط به شورش واگنرها نشان دادند، چیزی که نشان می‌دهد آن‌ها چشم‌انداز چندانی برای آن نمی‌بینند. شورای امنیت ملی کاخ سفید گفته که وضعیت به وجود آمده را رصد می‌کنیم و با شرکا و متحدان خود در ارتباط هستیم. یک مقام امریکایی گفته است: «مقامات امریکا اظهارات یوگنی پریگوژین، فرمانده واگنر را فراتر از لفاظی‌های معمول او می‌دانند. این (آنچه در حال رخ دادن است) واقعی است.» کاخ ریاست جمهوری فرانسه نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد: «به دقت وضعیت امنیتی و سیاسی را در روسیه پایش می‌کنیم.»رئیس شورای اروپا در واکنشی مشابه، شورش واگنرها را «موضوع داخلی این کشور» نامید. همچنین سفارت جمهوری خلق چین روز شنبه درباره وضعیت کنونی روسیه اعلام کرد: «فضا و وضعیت مسکو آرام است.» این در حالی است که به نظر می‌رسد لندن به عنوان دشمن سنتی روسیه، واکنشی توأم با اشتیاق به شورش واگنرها نشان داده است. وزارت دفاع انگلیس گفته که مسکو با بزرگ‌ترین چالش امنیتی خود در سال‌های اخیر مواجه شده و تأکید کرده «در ساعات آتی، وفاداری نیرو‌های امنیتی روسیه و به‌ویژه گارد ملی روسیه، کلید چگونگی حل این بحران خواهد بود.» با این حال، کارشناسان بعید می‌دانند شورش واگنرها به تحولی فوق‌العاده منجر شود، به خصوص که پریگوژین در واکنش به موضع رئیس‌جمهور روسیه که واگنرها را متهم به خیانت کرده، گفته «در خصوص خیانت به سرزمین مادری، رئیس‌جمهور کاملاً اشتباه می‌کند.» او گفته است: «ما میهن‌پرستان سرزمین خود هستیم. ما به عنوان تمامی اعضای شرکت خصوصی نظامی واگنر جنگیده‌ایم و مبارزه می‌کنیم. هیچ‌کس به درخواست رئیس سرویس امنیت فدرال روسیه (FBS) یا هرکس دیگری خود را تسلیم نمی‌کند، زیرا نمی‌خواهیم کشور با فساد، نیرنگ و بروکراسی به راه خود ادامه دهد.» مؤسسه غیرحزبی «واشنگتن‌دی‌سی برای مطالعه جنگ» گفته «به نظر می‌رسد یوگنی پریگوژین، سرمایه‌دار و رهبر گروه واگنر، شورش مسلحانه‌ای را در ۲۳ ژوئن به‌راه انداخته است تا رهبری وزارت دفاع روسیه را تغییر دهد که بعید است موفق شود.» این مؤسسه گفته که گروه پریگوژین، «دسترسی مستقل» به دستورات و تجهیزات لازم برای پیروزی را ندارد و به‌نظر نمی‌رسد حمایت از او از داخل ارتش، از جمله از سوی برخی رهبران کلیدی، وجود داشته باشد. استیو روزنبرگ، سردبیر بخش روسیه در بی‌بی‌سی گفته که اگر امروز در خیابان‌های مسکو قدم بزنید، احساس آرامش و آسودگی می‌کنید. چیز دیگری که متوجه آن نمی‌شوید برقراری سنگین تدابیر امنیتی است. در حالی که جک والترز، خبرنگار وب‌سایت جی. بی. نیوز انگلیس با بیان اینکه ۲۵ هزار مزدور واگنر قول حمله به ارتش پوتین را داده‌اند، نوشته است که برخی از کارشناسان نظامی احتمال بروز جنگ داخلی در روسیه را جدی تصور می‌کنند، استیو روزنبرگ گفته که در حال حاضر احساس نمی‌شود که روسیه وارد جنگ داخلی شود. او در عین حال معتقد است «اما همه چیز می‌تواند خیلی سریع تغییر کند. این مشکل بزرگی است که ولادیمیر پوتین باید حل کند.» نیوزویک از قول میتری آلپروویچ، کارشناس امنیتی و بنیانگذار اندیشکده سیلورادو در توئیتی نوشت: «این احتمال وجود ندارد که [شورش واگنرها]به یک جنگ داخلی تبدیل شود. این همان چیزی است که در روسیه «رازبورکی» (جنگ باندی) نامیده می‌شود و به نظر می‌رسد که یکی از باند‌ها در شرف نابودی کامل است، زیرا باند دیگر تمام سلاح‌ها و سرویس‌های امنیتی را در کنار خود دارد.»
ختم خیانت.
اما ساعاتی از شب نگذشته بود که بلاروس اعلام کرد رئیس واگنر پیشنهاد لوکاشنکو برای توقف درگیری در روسیه و برداشتن گام‌های بیشتر برای تنش‌زدایی را پذیرفته است.
رئیس گروه واگنر نیز پس از این اعلام، در پیامی صوتی که در کانال تلگرامی خود منتشر کرده، به نیروهایش دستور داد با هدف جلوگیری از خون‌ریزی به پایگاه‌های خود بازگردند.
او در این پیام گفت: «در حالی که ۲۰۰ کیلومتر با پایتخت فاصله داریم، تصمیم گرفتیم که جلوی ریخته‌شدن خون روس‌ها را بگیریم و به پایگاه‌های خود بازگردیم.»
یک خبر تاییدنشده نیز می‌گوید کرملین در ازای توقف عملیات گروه واگنر تغییراتی را در ساختار وزارت دفاع روسیه اعمال خواهد کرد. همچنین پرونده امنیتی پریگوژین بسته شده و نیرو‌های واگنر از محاکمه مصون خواهند بود.
