مرکز پژوهشهای مجلس، هفتم دی سال جاری در گزارشی با عنوان «نقدی بر شاخص ضریب جینی از منظر عدالت اسلامی» تأکید کرد امروزه شاخصها نقش بسیار تأثیرگذاری در جهتدهی جوامع از طریق استانداردسازی و ایجاد بســترهای ارزیابی و اثرسنجی سیاستها ایفا میکنند و به همین واسطه میتوان از آنها به عنوان یکی از ابزارهای مهم حکمرانی نام برد. با توجه به این جایگاه اگر شاخصها به درستی طراحی نشده یا در جایگاه صحیح خود بهکار گرفته نشــوند، منجر به خطای محاسباتی و جهتدهی غلط به سیاســتگذار و جامعه خواهند شد. از این رو نیاز است تا شاخصهایی که نقش تعیینکننده در سیاستهای کشور دارند با دقت مورد بررسی و واکاوی قرار گیرند و شکل و جایگاه دقیق استفاده از آنها برای سیاستگذار تبیین شود. ضریب جینی از جمله شاخصهایی است که نقش بسیاری در جهت دهی سیاستها و رصد وضعیت عدالت و برابری در کشور دارد و میتوان گفت از جمله عمومیترین شاخصهای مورد ارجاع در عرصه سیاستی کشور است. اما باید اذعان داشت که متأسفانه این شاخص به شکل صحیح در عرصه سیاستی کشور مورد اســتفاده و استناد نیست. همین امر منجر به گزارش دقیقی از وضعیت عدالت در جامعه نشده و به تبع آن با ایجاد خطای محاسباتی، سیاستگذار را به اشتباه کشانده است و در نهایت منجر به تجویز سیاستهای نابجا و غلط میشود. در حال حاضر ضریب جینی برای صورتبندی برابری در آخرین مرحله توزیع ثروت در جامعه استفاده میشــود و این نوع استفاده و قضاوت از منظر عدالت اسلامی مورد تأیید نیست. در این نوشتار نشان دادهایم که اســتفاده بجا از ضریب جینی وقتی خواهد بود که برای رصد وضعیت نابرابری جامعه در حلقه نخست توزیع بهکار گرفته شود. مقصود از حلقه نخست توزیع بررسی و رصد وضعیت نابرابری در بهرهمندی جامعه از منابع اولیه است. از آثار و مضرات محور قرار گرفتن این شاخص در سیاستهای رفاهی آن بوده که سیاستگذار را از پرداختن به علل بیعدالتیها دور کرده و او را به درگیری با معلولها و اتخاذ سیاستهای ترمیمی در حوزه توزیع مشغول ساخته است. این موضوع از بررسی سابقه تاریخی سیاستهای ناظر بر رفع فقر و نگاه به شیوه حمایتهای معیشتی و یارانهای کشور قابل کشف است. سیاســتگذاری صحیح در حوزه رفاه و مقابله با پدیدههای شومی، چون فقر باید بدواً متمرکز بر «مقابله با ایجاد فقر در جامعه» باشد و نه از «بین بردن و زدودن فقر.» متأسفانه به واسطه غفلت از تمرکز بر علتها، نظام اقتصادی، سمت و سوی واگرا در شکاف طبقاتی به دست آورده و چهره زشتی را در عرصه اجتماع پدید آورده است. روز به روز به این شکاف افزوده میشود و نظام سیاستی کشور با شیوه فعلی و الصاق سیاستهای ترمیمی، نمیتواند آثار منفی آن را از بین برده و شکاف را کاهش دهد.