گفتوگوی میدانی از برخی نانوایی‌ها نشان می‌دهد فروش خارج از شبکه هوشمند وجود دارد و همچنان بخشی از فروش نان‌ها خارج از مکانیسم هوشمند است، زیرا افرادی هستند که به دلیل نداشتن کارت بانکی بهای نان خریداری شده را نقدی (اسکناس) پرداخت می‌کنند. علاوه بر این، رئیس اتحادیه نانوایان سنتی تهران نیز معتقد است آرد توزیعی در سراسر کشور بین نیم تا یک‌کیلو‌گرم کسری دارد و روزانه ۳۰۰ تن آرد کمتر از میزان واقعی توزیع می‌شود.
سیداحسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی در یکی از نشست‌های خبری خود عنوان کرده بود، ۹۸درصد نانوایی‌های کشور (۵۸هزار‌نانوایی در شهر‌ها و ۱۸هزار‌نانوایی در روستاها) مجهز به مکانیسم هوشمند شده‌اند. در ادامه، با اجرای مرحله نخست طرح هوشمندسازی یارانه آرد، از خروج روزانه حداقل ۵هزار‌تن از ۲۱هزار‌تن آرد یارانه‌ای توزیعی جلوگیری شد.
در این خصوص بیژن نوروزی‌مقدم، رئیس اتحادیه نانوایان سنتی تهران درباره گم شدن آرد در نانوایی‌ها در گفتگو با مهر گفت: ۲۲دی امسال مسئول شرکت فناوران امید که صاحب دستگاه‌های کارتخوان در نانوایی‌های دولتی است، عنوان کرد هنوز برای نزدیک ۳هزار‌نانوایی دستگاه کارتخوان مورد نظر نصب نشده است، بنابراین از آمار ۸۱ تا ۸۳هزار نانوایی فعال در سطح کشور بخشی هنوز دارای این دستگاه نیستند. اگر روزانه ۳۰۰کیلو‌گرم آرد سهمیه هر نانوایی دولتی در کشور باشد با احتساب ۳هزار‌نانوایی که دستگاه کارتخوان ندارند ۹۰۰هزار‌کیلو‌گرم آرد پخت و تحویل مردم می‌شود، اما در اطلاعات این شبکه لحاظ نمی‌شود.
سرانه مصرف نان افغان‌ها در ایران
رئیس اتحادیه نانوایان سنتی تهران به موضوعی دیگر اشاره کرد و افزود: طبق آمار رسمی کشور در حال حاضر حدود ۶میلیون افغانستانی در ایران سکونت دارند که آمار غیررسمی عدد بزرگ‌تری است. اگر اغراق نباشد سرانه مصرف آن‌ها دو برابر ایرانیان است. به این ترتیب اگر هر ایرانی ۳۰۰گرم نان مصرفی روزانه داشته باشد این عدد برای هر افغان بین ۵۰۰ تا ۶۰۰گرم (بیشتر از دو نان بربری) می‌شود. با یک محاسبه ساده به ازای این ۶میلیون نفر و سرانه مصرف روزانه ۶۰۰گرم، عدد حاصله حدود ۳هزار‌و۶۰۰ تن نان می‌شود.
این مقام مسئول اظهار کرد: بسیاری از این افغان‌ها دارای کارت بانکی نیستند و نقدی هزینه نان را می‌پردازند. همچنین برخی شهروندان نیز هنگام خرید نان به هر دلیلی کارت بانکی ندارند، نانوا نمی‌تواند از ارائه سرویس و خدمات به این آن‌ها خودداری کند. نوروزی‌مقدم با بیان اینکه مصرف نان صاحبان نانوایی‌ها و کارگران آن‌ها را هم باید به آمار فروش خارج از شبکه هوشمند اضافه کرد، گفت: نانوا‌ها و کارگران آن‌ها روزانه بدون استفاده از کارت مصرف روزانه خانواده خود را تأمین می‌کنند.
روزانه ۳۰۰تن آرد کم است
رئیس اتحادیه نانوایان سنتی کشور در ادامه سخنان خود به کمبود اوزانی کیسه‌های آرد اشاره کرد و گفت: هنگام صدور حواله برای سهمیه هر نانوایی وزن کیسه ۴۰کیلو‌گرم فاکتور می‌شود، اما در ۹۰درصد این کیسه‌ها وزن آرد کمتر است. وی افزود: این کیسه‌ها بین نیم تا یک‌کیلو‌گرم کسری دارند، زیرا گندم‌ها برای تبدیل شدن به آرد کمی رطوبت دارند که پس از تحویل آردها، خودش را نشان می‌دهد.
نوروزی مقدم ادامه داد: اگر سهمیه روزانه ۸۳هزار‌نانوایی ۳۰۰کیلو‌گرم باشد، در واقع ۲میلیون‌و۴۰۰هزار‌کیلو‌گرم معادل عبارتی ۲هزار‌و۴۰۰ تن آرد روزانه در نانوایی‌های کشور توزیع می‌شود. اگر این عدد تقسیم بر ۴۰کیلو‌گرم (وزن هر کیسه) شود، حدود ۶۰۰هزار‌کیسه آرد روزانه در سراسر کشور توزیع شده است که به طور میانگین نیم‌کیلو کسری آرد دارند. این عدد در واقع معادل ۳۰۰تن می‌شود که عدد کوچکی نیست.
قاچاق آرد
رئیس اتحادیه نانوایان سنتی کشور گفت: پنج تن آرد گمشده‌ای که وزیر اقتصاد به آن اشاره کرده است معادل ۱۲میلیون بربری یا ۵۰میلیون نان لواش می‌شود. اگر فردی بخواهد این مقدار آرد را از تهران برای مرز‌های کشور قاچاق کند، شدنی نیست. در واقع موضوع قاچاق را باید از شهر‌های مرزی پیگیری کرد نه استان‌های مرکزی که انتقال کیسه‌های آرد با وجود ایستگاه‌های پلیس نمی‌تواند واقعیت داشته باشد.
فروش‌های نقدی نان
گفتوگوی میدانی از برخی نانوایی‌ها نشان می‌دهد فروش خارج از شبکه هوشمند وجود دارد و همچنان بخشی از فروش نان‌ها خارج از مکانیسم هوشمند است، زیرا افراد زیادی هستند که به دلیل نداشتن کارت بانکی بهای نان خریداری شده را نقدی (اسکناس) پرداخت می‌کنند. شاطر نان سنگکی یکی از نانوایی‌های تهران اعلام کرد: این نانوایی حداقل روزانه یک‌میلیون تومان نان را بدون استفاده از دستگاه کارتخوان و نقدی تحویل مشتری می‌دهد. او در پاسخ به چرایی این امر گفت: کارگران افاغنه زیادی در کشور زندگی می‌کنند که حساب و کارت بانکی ندارند، در نتیجه مبلغ نان خریداری‌شده خود را نقدی می‌پردازند.
وی با بیان اینکه این موضوع دربرگیری زیادی دارد، تصریح کرد: برخی شهروندان هم کارت بانکی همراه ندارند یا به هر دلیلی مبلغ نان را نقدی پرداخت می‌کنند. نانوا‌ها نمی‌توانند در این باره به شهروندان سخت بگیرند، بنابراین اگر در ادامه، تعداد نان‌های فروخته‌شده در شبکه هوشمند با وزن آرد‌های تحویل‌شده به نانوایی‌ها همخوانی نداشته باشد، بخشی از آن به این دو موضوع برمی‌گردد. به این ترتیب ۱۵۰تن و به عبارتی ۱۵۰هزار‌کیلو آرد تبدیل به نان می‌شود، اما در شبکه هوشمند اطلاعاتش ثبت نمی‌شود.
