سیاستگذاری غلط در سال‌های گذشته در حوزه خودرو موجب شده است قیمت خودرو در بازار سه نرخی شود؛ موضوعی که وزیر صمت ماه‌ها پیش نسبت به بروز آن هشدار داده بود. اکنون در این بازار سه نرخی باز هم مردم ضرر می‌کنند، چراکه قیمت کارخانه‌ای خودرو در بورس سه تا چهار برابر افزایش می‌یابد، بازار آزاد نیز گران‌تر از بورس قیمت‌گذاری می‌شود. عرضه خودرو از طریق قرعه‌کشی که قیمت نسبتاً پایینی دارد نیز به بخت‌آزمایی تبدیل شده و مدام شروط جدید برای متقاضیان صادر می‌شود. فعالان بازار معتقدند اگر دولت خودروساز را ملزم کند که ۱۰۰ درصد تولید خود را وارد بورس کرده و رانت قرعه‌کشی را متوقف کند، به تدریج قیمت خودرو واقعی می‌شود.
موضوع تنظیم بازار خودرو طی چند سال اخیر به یک پازل پیچیده تبدیل شده و سیاستگذاری‌ها و راهکار‌های مختلف وزارت صمت و خودروسازان هنوز نتوانسته است رضایت مردم را جلب کند. البته یکی از دلایل اصلی شکل‌گیری بازار پرنوسان و متلاطم امروز خودرو، عرضه قطره‌چکانی خودروسازان داخل از چند سال پیش تاکنون است که بالاخره توانستند در بازاری انحصاری، با کاهش عرضه و شکل‌گیری روزافزون تقاضا و بدون پاسخگویی به نهادهای نظارتی، محصولات خود را با چندین برابر قیمت مصوب در بازار آزاد به فروش برسانند.
از جمله سیاست‌های چند سال گذشته وزارت صمت و خودروسازان برای تنظیم بازار خودرو، عرضه خودرو به شیوه قرعه‌کشی بود که این شیوه هنوز هم در جریان است، اما هیچ‌گاه رضایت مشتریان را جلب نکرد، چون معمولاً در این شیوه خودرو کمتر به دست متقاضیان واقعی می‌رسد و تخلفاتی در این‌باره رخ می‌دهد که در آینده بیشتر به آن می‌پردازیم.
بورس کالا نرخ‌های نجومی به بازار تحمیل کرده است
به گزارش فارس، در کنار کارشناسان اقتصادی و برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی، یکی از نهادهای مخالف فروش برخی خودرو‌ها در بورس، شورای رقابت است. این شورا با این استدلال که تولید خودرو در کشور انحصاری است و مطابق قانون باید خودرو از کارخانه و با قیمتی که این شورا تعیین می‌کند به فروش برسد، مخالف عرضه خودرو در بورس کالاست؛ اخیراً نیز رئیس شورای رقابت در نامه‌ای به سازمان بورس عرضه خودرو‌های دنا، پژو ۲۰۷ و شاهین را انحصاری دانسته و اعلام کرده است باید از بورس کالا خارج شود که البته این موضوع سپس از سوی وزارت اقتصاد رد و مقرر شد عرضه‌ها در بورس ادامه یابد.
کاربران سامانه «فارس من» نیز با ثبت پویشی با عنوان «فروش خودرو در بورس کالا را متوقف کنید» عنوان کرده‌اند در هیچ جای دنیا خودرو صفر را در بورس کالا آن هم به روش مزایده نمی‌فروشند؛ در کشور ما بورس کالا بستری برای فشار بر مردم برای خرید خودرو‌های بی‌کیفیت با قیمت‌های نجومی شده است.
مخاطبان فارس نوشته‌اند: قیمت‌های خودرو‌های داخلی در بازار از سوی دلالان به بهانه‌های واهی بالا می‌رود و عاملی برای عرضه قیمت‌های نجومی در بورس کالا می‌شود. متأسفانه برخی از عوامل خودروسازان نیز در روز عرضه، قیمت پایه را بالا تعیین و مردم را جهت برنده شدن تشویق می‌کنند نرخ خود را بالاتر از نرخ پایه ببرند، آیا این روش تخلف نیست؟ آیا این روش حمایت از مصرف کننده است؟ موضوع دیگر نیز تعداد عرضه خودرو در بورس است که اصلاً قابل توجه نیست.
در مجموع عرضه خودرو در بورس کالا موافقان و مخالفان زیادی دارد. برخی معتقدند عرضه خودرو در بورس منافع عده‌ای را به خطر انداخته و همین امر موجب مقاومت دلالان در برابر عرضه خودرو در بورس شده است؛ برخی هم معتقد هستند دولت، چون نخواسته است در چشم مردم قیمت خودرو را افزایش دهد، با ابزار بورس کالا قیمت را برای خودروسازان بسیار افزایش داده است.
کاهش قیمت خودرو فقط با عرضه مستمر، منظم و متنوع محقق می‌شود.
اما در مجموع آنچه مسلم است برای اینکه نتایج مثبت عرضه خودرو در بورس کالا بیشتر آشکار شود باید عرضه خودرو در بورس به‌صورت مستمر، منظم و متنوع باشد و عرضه قطره چکانی فقط به نفع خودروساز است.
در این حوزه اگر قصد، متعادل شدن بازار خودرو و کاهش قیمت‌هاست ضرورت دارد خودروساز داخل ۱۰۰ درصد ظرفیت را وارد بورس کالا کند و شیوه قرعه‌کشی را که به نوعی رانت محسوب می‌شود متوقف کند.
دست‌اندرکاران و مسئولان این حوزه برای اقدامی که نسبت به اثرات مثبت آن تأکید دارند باید برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشند و با فراهم آوردن شرایط و ملزم کردن خودروساز به عرضه مستمر و بدون وقفه در بورس کالا نتایج مثبت از این شیوه حاصل کرده و مردم نیز نتایج این تصمیم جدید را با کاهش قیمت خودرو درک کنند.
