با توجه به اینکه مسکن یکی از سنگین‌ترین هزینه‌ها را در سبد هزینه خانوار در ایران دارد و شاخص دسترسی به مسکن در بسیاری از دهک‌های درآمدی کشور از نرم منطقی و استاندارد‌های جهانی آن خارج شده است، بی‌شک باید بخش مسکن در اقتصاد ایران مورد آسیب‌شناسی اساسی قرار بگیرد، زیرا اگر امکان دارد حتی با ساخت یک‌میلیون مسکن در سال باز هم نتوان بخش مسکن در اقتصاد ایران را به نقطه تعادلی بازگرداند، آنجاست که به این مهم می‌رسیم که‌ای کاش بخش مسکن در اقتصاد ایران را مورد آسیب‌شناسی دقیق قرار می‌دادیم تا ببینیم برای بهبود وضعیت این بخش در اقتصاد ایران چه باید کرد.
هر چند بسیاری از مردم تصور می‌کنند مشکل اقتصاد ایران کمبود مسکن است، اما باید گفت آمار‌ها نشان می‌دهد موجودی بازار مسکن در ایران از تعداد خانوار هم به مراتب بیشتر است، پس بنابر این شاید مسکن به اندازه کافی در کشور ساخته شده و نیاز باشد روی توزیع عادلانه و صحیح آن با مکانیسم‌های موجود کار شود. به هر روی هدف از این مقدمه آن است که بگوییم باید ابتدا ببینیم وزیر راه وشهرسازی کدام راه و مسیر را برای بهبود وضعیت مسکن در ایران در پیش می‌گیرد.
وزیر راه‌و‌شهرسازی پیشین اخیراً با اشاره به فرسودگی و استهلاک حوزه حمل‌و‌نقل و احتمالاً پیشبرد اهداف دولت در حوزه مسکن (وعده ساخت یک‌میلیون واحد مسکونی در سال) مدعی شده بود برای نوسازی حوزه حمل‌و‌نقل طرحی ۲۰میلیارد دلاری ارائه شده است که نیاز به مجوز دارد. رقم مذکور تقریباً دو برابر بودجه عمرانی قید شده در بودجه سال جاری کشور است که باید دید طرح مذکور دقیقاً در نظر داشته است از کدام محل چنین منابعی را تأمین کند، اما رستم قاسمی به دلیل بیماری از تصدی‌گری وزارتخانه مذکور کناره‌گیری کرد و حالا باید دید با توجه به رأی اعتماد مجلس به مهرداد بذرپاش جهت تصدی‌گری وزارت راه‌و‌شهرسازی در روز گذشته، وزیر جدید چگونه اهداف دولت در وزارتخانه مذکور را محقق خواهد کرد.
هر چند مهرداد بذرپاش از پیش از جلسه رأی اعتماد مجلس نیز مشخص بود که رأی خواهد آورد، حال این رأی عموماً از کانال هیئت رئیسه مجلس پشتیبانی شد یا نمایندگان مجلس سؤالی است که پاسخ به آن نیاز به تحقیقات بیشتر دارد، اما نکته قابل توجه در جلسه رأی اعتماد روز گذشته مجلس شورای اسلامی به مهرداد بذرپاش جهت تصدی‌گری وزارت راه‌و‌شهرسازی اینکه وی به صراحت عنوان داشت تحقق وعده مسکنی دولت سیزدهم به منابعی بالغ بر دوبرابر بودجه سالانه کشور نیازمند است، لازم به توضیح است بودجه سال جاری کشور کمتر از ۵ هزارهزار‌میلیارد تومان است.
بحران فرسودگی در صنایع حمل‌و‌نقل
مهرداد بذرپاش، وزیر پیشنهادی وزارت راه‌و‌شهرسازی در جلسه روز گذشته رأی اعتماد خود از مجلس گفت: در وزارت راه وشهرسازی با حدود پنج صنعت مواجه هستیم و این صنایع را پیشران باید قرارداد. وزارت راه‌و‌شهرسازی با صنایع (هوایی، دریایی، ساختمانی و حمل‌و‌نقل) روبهرو است و باید برای پیشران این صنایع از متخصصان استفاده کرد. تاکنون نگاه به این وزارتخانه سنتی بوده است و باید از این دیدگاه فاصله گرفت و به سمت صنعتی شدن برویم.
وزیر پیشنهادی وزارت راه‌و‌شهرسازی ادامه داد: اهالی صنعت می‌دانند که این وزارتخانه صنعتی است چراکه مرتبط با بازارهاست و با مواد اولیه قیمت‌های تمام‌شده سرو کار دارد، بنابراین این وزارتخانه را باید صنعتی اداره کرد. این وزارتخانه (پنج صنعت مرتبط با حوزه راه و شهرسازی) را اگر با کشور‌های همسایه مانند ترکیه، امارات و قطر مقایسه کنیم، متوجه خواهیم شد چقدر از پیشرفت عقب هستیم. فرودگاه امام را ساخته‌ایم، اما این فرودگاه را اگر با فرودگاه‌های کشور‌های اطراف مقایسه کنیم، متوجه خواهیم شد نتوانسته‌ایم در ساخت فرودگاه موفق باشیم، وزیر قبل هم این موضوع را اعلام کرد.
مهرداد بذرپاش گفت: خیلی از انتقاد‌ها درباره بنده صحیح نیست چراکه برای پیشرفت صنایعی آمده‌ام که در حال حاضر با بحران فرسودگی مواجه هستند، در بخش ماشین‌آلات تجاری نتوانسته‌ایم ماشین‌آلات در شأن مردم وارد کنیم. در بخش ریلی نیز بحث بهسازی ریل‌ها را نتوانسته‌ایم بموقع انجام دهیم و در این بخش‌های مهم با بحران فرسودگی روبهرو هستیم. اگر دقیق نگاه کنیم، متوجه خواهیم شد سنتی عمل کردن نگذاشته است این فرسودگی‌ها برطرف شود.
وزیر پیشنهادی وزارت راه‌و‌شهرسازی افزود: در سال‌های اخیر در پروژه‌ها کند عمل کرده یا اصلاً عمل نکرده‌ایم که این باعث نارضایتی مردم، نمایندگان و دولت شده است و باید این وضع به اتمام برسد. برخی نمایندگان در کمیسیون آمدند صحبت کردند، رفتند و منتظر نماندند که بنده برنامه‌هایم را ارائه کنم، بنابراین از برنامه‌های بنده بی‌اطلاع هستند و انتقاد می‌کنند.
وزارت راه منابع کافی ندارد
بذرپاش با بیان اینکه مشکل این وزارتخانه نبود منابع کافی برای تکمیل پروژه‌های ریلی، جاده‌ای، آزادراهی و هواپیمایی است، گفت: این منابع چگونه تأمین خواهد شد؟ برای خرید لکوموتیو یا ساخت لکوموتیو، خرید هواپیما یا تعمیر هواپیما‌ها با مشکل منابع مالی روبهرو هستیم چراکه منابع انسانی متخصص در کشور فراوان داریم که می‌توانیم از آن‌ها کمک بگیریم، اما مشکل مالی است که نگذاشته تاکنون این صنعت پیشران شود.
در خصوص هزینه‌ها مجلس کمک کند و دست به دست هم دهیم تا هزینه‌های پروژه‌ها کنترل شده انجام شود. بنده از تملک و دارایی‌ها مطلع هستم.
وزیر پیشنهادی راه‌و‌شهرسازی در خصوص میزان بودجه لازم برای وعده ساخت مسکن گفت: دو برابر بودجه برای عملی شدن وعده ۴میلیون ساخت مسکن نیاز است، بنابراین دولت برای عملی نشدن این وعده مقصر نیست و برعکس مجلس مقصر است چراکه همه باهم هستیم و باید تلاش کنیم.
مهرداد بذرپاش اظهار داشت: برای ساخت مسکن با احتکار زمین روبهرو هستیم و مجالس قبلی کاری نکردند و قیمت ملک افزایش پیدا کرد که باید برای آن چاره‌اندیشی کرد. احتکار غیرقابل قبول زمین در شهر‌ها وجود دارد. برای ساخت مسکن یک روش واگذاری زمین به افراد سازنده است، همچنین روش دیگر دادن زمین رایگان به انبوه‌سازان و پیمانکاران بزرگ است که دارای منابع مالی هستند، دولت در قالب اسنادی می‌تواند با آن‌ها تبادل مالی کند.
وزیر پیشنهادی اضافه کرد: برای حل مشکل مسکن می‌توان به نوسازی بافت‌های روستایی و شهری اشاره کرد که در شهر‌های بزرگ شهرداری‌ها مجوز را لازم برای ساخت مسکن می‌دهند.
مهرداد بذرپاش در خصوص حضور متخصصان در کشور گفت: کشور متخصصان فراوانی دارد که در بحث احداث‌ها و ساخت‌و‌ساز‌ها می‌توانند در مسکن‌سازی کمک کنند و این وعده دولت برای ساخت ۴میلیون مسکن برطرف شود.
وی در ادامه افزود: اولویت اول وزارت راه‌و‌شهرسازی به اتمام رسیدن قطار سریع‌السیر تهران به مشهد است که در این چند سال بر زمین مانده و هر روز با استاندارد‌ها فاصله می‌گیرد، پروژه دوم که باید به اتمام برسد فرودگاه امام است که قرار بود هاب منطقه شود، اما متأسفانه امروزه به هیچ نتیجه‌ای در منطقه نرسیده است. در نهایت پروژه بعدی راه‌های روستایی و مناطق محروم است که با فرسودگی زیاد روبهرو است و پروژه پایانی بحث تأمین مسکن است که ۵۰درصد تمرکز وزارتخانه به حوزه مسکن اختصاص داده شده است و قطعاً برای به پایان رسیدن این پروژه‌ها نیاز به همراهی نمایندگان دارد.
در جلسه علنی دیروز مجلس شورای اسلامی، صلاحیت و برنامه‌های مهرداد بذرپاش، وزیر پیشنهادی راه‌و‌شهرسازی دولت سیزدهم مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
در نهایت دکتر محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در این نشست نتیجه رأی نمایندگان به وزیر پیشنهادی را قرائت کرد که بر اساس آن نمایندگان مجلس با ۱۸۷ رأی موافق، ۶۴ رأی مخالف، هفت رأی ممتنع و پنج رأی باطله از مجموع ۲۶۳ نماینده حاضر در صحن، تصدی وزارتخانه راه‌و‌شهرسازی را به بذرپاش سپردند.
