سهم هزینه‌های مسکن در سبد خانوار‌های شهری ایران بین ۶۰ تا ۷۰ درصد است. این در حالی است که میانگین این شاخص در جهان ۱۸درصد و در دامنه نوسانات حدوداً ۱۵ تا ۲۵ درصد است.
در بررسی بخش مسکن در شش برنامه قبلی توسعه کشور، مهم‌ترین مسئله‌ای را که می‌توان در عدم توفیق مؤثر در بخش مسکن جمع‌بندی کرد مسئله نبود یک بسته جامع، با ابعاد مختلف برای رفع نیاز‌های مختلف آحاد جامعه ایرانی با نگاه به حل مشکلات حوزه مسکن همچون بدمسکنی، بی‌مسکنی و نظایر آن است. برخورد‌های موضعی و محدود برای حل مسئله مسکن بدون استفاده از ابزار‌های حاکمیتی، حقوقی و قانونی سبب گردیده مسئله مسکن، به شکل پایدار و مزمن در مسائل اصلی حوزه شهری و اجتماعی کشور باقی بماند. قانون جهش تولید مسکن نیز در پی راهکاری عملیاتی برای برون رفت بخش مسکن از وضعیت کنونی و تبعات آن بوده، اما این قانون نیز صرفاً تمرکز خود را بر بخشی محدود از ابعاد گسترده مسکن که شامل سرمایه‌گذاری تولید و عرضه مسکن می‌شود گذاشته است.
به گزارش تسنیم، بابک نگاهداری رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در همایش الزامات و سازوکار‌های فنی، اجتماعی و اقتصادی تحقق نهضت ملی مسکن گفت: «صنعت تولید مسکن موتور رشد اقتصادی و تأثیرگذار بر صنایع مادر است. تأثیر حوزه مسکن بر رشد و توسعه اقتصادی کشور غیر قابل انکار است. صنعت تولید مسکن علاوه بر تأثیرات ژرف اجتماعی و فرهنگی به لحاظ اقتصادی نیز دارای اهمیت ویژه‌ای است، چراکه همچون موتور رشد و توسعه اقتصاد کشور عمل می‌کند.»
وی خاطرنشان کرد: «بخش مسکن با ایجاد رشد اقتصادی و اشتغال آفرینی در بخش ساختمان و بخش‌های وابسته از طریق تأثیر بر مخارج مصرفی، سرمایه‌گذاری و تغییرات در تولید ناخالص داخلی، نوسانات اقتصادی را به شدت تحت تأثیر خود قرار می‌دهد، بنابراین تأثیرات ناشی از آن نیز محدود به بخش مسکن نیست. در کشور ما با توجه به ابعاد نیاز به مسکن در دوره‌های مختلف، قوانین و سیاست‌های متعددی وضع شده است، اما مقطعی بودن سیاست‌ها و نبود برنامه مشخص و دورنمای بلند برای چگونگی رفع مشکل مسکن، نبود اطلاعات و آمار شفاف و دقیق، نحوه اجرای سیاست‌ها و میزان کارایی آن‌ها و موانع احتمالی که بر سر اجرای آن‌ها وجود دارد مانند کمبود مالی، فقدان دانش لازم و همچنین سیستم نهادی ناقص و کج کارکرد، موجب شده است تا رویکرد‌های حقوقی و برنامه‌ای مصوبات همواره از خلأ‌های متعددی برخوردار باشند.»
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس سهم هزینه‌های مسکن در سبد خانوار‌های شهری ایران را بین ۶۰ تا ۷۰ درصد خواند و تأکید کرد: «این در حالی است که میانگین این شاخص در جهان ۱۸ درصد و در دامنه نوسانات حدوداً ۱۵ تا ۲۵ درصد است.»
وی در خصوص فعالیت‌ها و اثر گذاری این مرکز برای بهبود وضعیت فعلی مسکن گفت: «مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در راستای وظایف ذاتی خود ضمن همکاری در تدوین قانون جهش تولید مسکن با پایش مستمر طرح‌های گذشته و وضعیت فعلی بازار مسکن همواره با حفظ جایگاه مشورتی خود و ارائه جایگزین‌های مختلف با نگاهی چند بعدی شامل اجاره به شرط تملیک، ساخت تدریجی، پیش خرید، مالکیت مشترک، مسکن استیجاری در قالب سازمانی نهادی و اجاره داری حرفه‌ای مالکیت سهام مشترک و تشویق به ارائه طیف وسیعی از واحد‌ها با مساحت‌ها و ویژگی‌های مختلف از طرف سازندگان جهت ساماندهی به شرایط فعلی اقدام کرده است.»
مسکن مهر، صنعت تن ماهی را هم رونق داد
هادی عباسی کارشناس مسکن با یادآوری اینکه قبل از این ۹ ماه، ترک فعل‌های هشت ساله‌ای در بخش مسکن داشته‌ایم، گفت: «هشت سال ساخت و ساز مسکن در کشور تعطیل بود؛ کار‌هایی باید انجام می‌شد، اما نشد. حتی در سال ۱۴۰۰ باید سرشماری نفوس و مسکن را انجام می‌دادیم. سال ۹۵ آخرین سرشماری نفوس و مسکن در کشور انجام شد. به نظرم دولت قبل در این رابطه نیز ترک فعل بزرگی مرتکب شده است. این ترک فعل باعث شده که انباشتی را برای دولت فعلی داشته باشیم. پیشنهاد ما این است که در سال ۱۴۰۱ سرشماری مبتنی بر سامانه ملی املاک و اسکان صورت گیرد.»
عباسی با اشاره به اینکه حمل‌ونقل در بحث سکونت بسیار مهم است، یادآور شد: «یکی از دلایل ادغام وزارت راه و ترابری و مسکن و شهرسازی، یکپارچه شدن حمل‌ونقل و مسکن بود. اگر دسترسی خوب ایجاد کنیم می‌توانیم از پهنه سرزمینی برای اسکان استفاه کنیم.»
وی به مثالی اشاره کرد و ادامه داد: «مترو تا فرودگاه امام (ره) ساخته شده و از فرودگاه تا شهر پرند مسیری نیست و روی زمین است و می‌توان آن را طی ۹ ماه تکمیل کرد. در این صورت از تهران تا پرند یک پیوستگی داریم و این شهر کمک بیشتری به بازار اجاره پایتخت خواهد کرد. یک خط متروی هشتگرد راه اندازی شده است، اما یک خط دیگر راه نیفتاده و با پیمانکار آن تسویه نشده است. متروی این شهر روان کار نمی‌کند.»
کارشناس اقتصاد مسکن با تأکید بر اینکه این‌ها جزو کار‌هایی بوده که وزارت راه و شهرسازی طی ۹ ماه اخیر می‌توانسته انجام دهد، افزود: «حجم کار زیاد است، از سوی دیگر انتظارات مردم به‌حق است. سالانه اگر یک میلیون مسکن در کشور بسازیم، ۲ میلیون شغل ایجاد می‌شود. مسکن در اقتصاد یک لکوموتیو پیشران است و اگر فعال شود «واگن‌های» زیادی را با خود می‌برد.»
وی در ادامه به طرح مسکن مهر نیز اشاره و اظهار کرد: «کل کشور را می‌توانیم با سازندگی مسکن جلو ببریم. آن زمانی که مسکن مهر ساخته می‌شد فروش تن ماهی هم خوب بود. وقتی کارگران کار می‌کردند تن ماهی بیشتری خریداری می‌کردند. وقتی اقتصاد وارد رونق می‌شود در جایی هم که فکرش را نمی‌کنیم رونق ایجاد خواهد شد.»
