سرویس اقتصادی جوان آنلاین: با نزدیک شدن به فصل زمستان و افزایش مصرف گاز در بخش خانگی جهت تامین نیاز گرمایشی، زمزمه‌ها درباره کمبود گاز در فصل سرد پیش‌رو قوی‌تر می‌شود و مسئولین وزارت نفت در مصاحبه‌های خود از لزوم همراهی مردم برای مصرف بهینه گاز جهت عبور از پیک سرما سخن می‌گویند.
هر چند وزارت نفت تا کنون تدابیر مختلفی برای مواجهه با بحران سوخت زمستانی اندیشیده است، اما به نظر می‌رسد رشد جهشی مصرف گاز در سال جاری با توجه به برودت هوا بیش از حد تصور دولتمردان بوده است و راهکار‌هایی همچون تامین سوخت مایع برای نیروگاه‌ها، کاهش مصرف گاز در ساختمان‌های اداری، قطع گاز صنایع عمده و پتروشیمی‌ها، واردات گاز از ترکمنستان، بدون «همراهی مردم با وزارت نفت و مصرف بهینه گاز در بخش خانگی» به توفیق نخواهد رسید.
وزیر نفت: قیمت گاز برای مشترکان پرمصرف و بدمصرف بدون شک افزایش می‌یابد
در این بین وزارت نفت نیز بیکار ننشسته و قصد دارد با اصلاح پلکان‌های قیمت گاز، اقشار پرمصرف که عمدتا پردرآمد نیز هستند را وادار به کاهش مصرف کند و از این مسیر مانع از افزایش جهشی مصرف گاز در بخش خانگی شوند.
جواد اوجی وزیر نفت در این باره می‌گوید: «قیمت گاز برای مشترکان پرمصرف و بدمصرف بدون شک افزایش می‌یابد، ولی قیمت گاز برای مشترکانی که در سقف الگو و مطابق جداول شرکت ملی گاز ایران مصرف کنند، همانند گذشته خواهد بود».
اما اصلاح پلکان‌های قیمت گاز نیازمند پیش‌نیاز‌هایی است تا دقیقا به هدف برخورد کرده و بار مالی قابل توجهی برای عموم مردن نداشته باشد.
الگوی مصرف چگونه تعیین شود تا عموم مردم از تیررس افزایش قیمت‌ها خارج شوند؟
صالح رحیمی کارشناس حوزه انرژی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس با اشاره به برنامه دولت برای افزایش گازب‌های مشترکین پرمصرف بیان کرد: یکی از پیش‌نیاز‌های اصلاح پلکان‌های گازب‌های بخش خانگی، بازنگری در تقسیم‌بندی ۵ منطقه سردسیری در کشور است. این بازنگری از این جهت مهم است که بسته به دمای مناطق مختلف در فصول مختلف سال، الگوی مصرف از هر منطقه به منطقه دیگر باید متفاوت در نظر گرفته شود.
وی ادامه داد: پیشنهاد بنده این است که شرکت ملی گاز، الگوی مصرف را استان به استان تعیین کند و بعد بسته به الگوی مصرف در هر استان، پلکان‌های قیمتی گاز بخش خانگی را اصلاح کرده و برای مصارف بیشتر از الگو، قیمت گاز را افزایش دهد.
رحیمی گفت: شیوه تعیین الگوی مصرف گاز در هر استان نیز باید به گونه‌ای باشد که حدود ۷۰-۸۰ درصد مردم از تیررس افزایش جهشی قیمت‌ها مصون بمانند و ۲-۳ دهک بالای جامعه تحت تاثیر سیاست‌های تنبیهی-قیمتی دولت قرار گیرند.
تعرفه‌گذاری غلط گاز باعث شده دولت به جای تنبیه پرمصرف‌ها، آن‌ها را تشویق کند
این کارشناس انرژی گفت: هدف از اصلاح قیمت گاز برای مصارف خارج از الگو، بازدارندگی از مصرف بالا یا بدمصرفی در دهک‌های بالای جامعه است. در زمستان پیش‌رو تراز گازی کشور منفی خواهد شد، یعنی مصرف بیشتر از تولید می‌شود. در نتیجه فشار اصلی برای کاهش مصرف گاز باید بر اقشار پرمصرف باشد نه عموم مردم.
وی اظهار داشت: دولت سیزدهم نباید اجازه دهد که اقشار پرمصرف که پردرآمد نیز هستند هم با مصرف بی‌رویه باعث کمبود گاز در داخل کشور شوند و هم یارانه پنهان انرژی بیشتری دریافت کنند. یعنی تعرفه‌گذاری غلط گاز باعث شده است که دولت به جای تنبیه پرمصرف‌ها اتفاقا با دادن یارانه پنهان بیشتر آن‌ها را تشویق کند.
رحیمی در ادامه افزود: بنده باز هم تاکید میکنم که الگو‌های مصرف باید به دقت کارشناسی بالا انتخاب شوند تا در عین موثر بودن در کاهش مصرف اقشار ثروتمند، فشاری به عموم مردم وارد نشود.
مصرف غیربهینه گاز در بخش خانگی تنها به فرهنگِ مصرف مردم بازنمی‌گردد
این کارشناس انرژی گفت: البته باید توجه داشت که علاوه بر رفتار و فرهنگ مصرف نادرست مردم در مصرف گاز، موضوعات دیگری نیز بر هدررفت گاز در بخش خانگی تاثیرگذار است که کنترل آن در اختیار مردم نیست.
وی گفت: مثلا عایق نبودن دیوار‌ها، نوع ساخت واحد‌های مسکونی، عایق نبودن در و پنجره، تجهیزات کم‌بازدهی که به عنوان وسایل خانگی استفاده می‌شوند مثل موتورخانه‌ها، بخاری‌ها و ... مواردی هستند که باعث هدررفت گاز می‌شوند، ولی به رفتار مصرفی مردم بازنمی‌گردند.
رحیمی گفت: دولت و نه فقط وزارت نفت باید برای بهینه‌سازی مصرف در بخش خانگی و در مواردی که در کنترل مردم نیستند نیز برنامه داشته باشد و با فعالسازی سازوکار ماده ۱۲ از بخش خصوصی برای اجرای پروژه‌های بهینه‌سازی حمایت کند.
لزوم برنامه‌ریزی دولت برای جلوگیری از هدررفت گاز در مسیر انتقال و توزیع
این کارشناس انرژی گفت: نکته بعدی اینکه از لحاظ تداوم مصرف، "گاز" همانند "برق" نیست یعنی اینگونه نیست که بگوییم گاز در ساعاتی از روز مصرف شود و در ساعاتی مصرف نشود.
وی افزود: برای عموم مردم تجهیزات برقی خیلی متنوع‌تر از تجهیزات گازی هستند و مثلا تجهیز گازی عموم مردم تنها بخاری است که در فصل سرما در تمامی ساعات باید روشن باشد و اینگونه نیست که دولت دستور دهد که مردم در فلان ساعت مصرف را پایین بیاورند و در ساعات دیگر افزایش دهند. یعنی مصرف گاز مانند مصرف برق قابل کنترل دستوری نیست و نمی‌توان برنامه قطعی برای آن تدوین کرد.
رحیمی در پایان اظهار داشت: علاوه بر بهینه‌سازی در بخش مصرف، بخش زیادی از گاز تولیدی در مسیر انتقال از محل تولید و توزیع به مصرف هدر می‌رود که دولت باید برای آن نیز چاره‌اندیشی کند.
