اصلاح‌طلبان که روزگاری، امریکا را مزاحم برجام می‌دانستند و «برجام اروپایی» را تئوریزه می‌کردند، این روز‌ها مذاکره بدون امریکا را بی‌معنا می‌دانند و باز هم به سیاست کدخدامحوری روی آورده‌اند.
اواخر دولت دهم که مذاکرات هسته‌ای همچنان بر محور گفتگو‌های «ایران ـ اروپا» در جریان بود، حسن روحانی، رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام با حمایت اصلاح‌طلبان شعار و رویکرد جدیدی را در افکار عمومی مطرح کرد: «اروپایی‌ها کارهای نیستند، باید با کدخدا (امریکا) ببندیم».
این شعار به زودی جای خود را در فضای سیاسی کشور باز و حسن روحانی با چاشنی کردن یک کلید و چند شعار دیگر، نام خود را از صندوق رأی خارج کرد و به عنوان هفتمین رئیس‌جمهور اسلامی ایران در رأس دولت یازدهم نشست.
کدخدانمایی و کدخداپنداری امریکا، روح جاری و ساری بر گفتمان دولت یازدهم در سیاست خارجه را تشکیل داد. برقراری تماس تلفنی بین رؤسای جمهور ایران و امریکا برای اولین بار، تلاش برای ازسرگیری پرواز مستقیم تهران- واشنگتن، قدم زدن وزرای خارجه دو کشور و ایجاد زمزمه‌های گاه و بی‌گاه مبنی بر ملاقات رؤسای جمهور دو کشور، همگی در این راستا قابل ارزیابی است. در خارج از دولت نیز اقداماتی نظیر تلاش برای حذف شعار مرگ بر امریکا با محوریت چهره‌های حامی دولت در جریان بود.
اما تنها چند ماه بعد از تشکیل دولت دوم روحانی، اوضاع به‌گونه‌ای دیگر رقم خورد. امریکا از برجام خارج شده بود و این ضربه‌ای مهلک به دولتی محسوب می‌شد که تنها دستاورد مهمش برجام بود و همه تخم‌مرغ‌هایش را در سبد آن چیده بود. زین پس، امریکا نه کدخدا بلکه مزاحمی خوانده شد که بدون حضور آن، بهتر می‌شد از منافع برجام استفاده کرد! موضوع به اینجا ختم نشد و حتی مذاکره با امریکا، دیوانگی خوانده شد.
نشست و برخاست‌های گسترده دولت روحانی با اروپایی‌ها برای مجاب کردن آن‌ها در عمل به تعهدات برجامی‌شان در دستور قرار گرفت و از طرفی، امریکاستیزی به ادبیات دولتمردان راه یافته بود. در نهایت، اروپایی‌ها کانال تبادل مالی اینستکس را پیش روی دولت روحانی قرار دادند؛ کانالی که هیچ آبی از آن گرم نشد، به نحوی که صدای حسن روحانی را نیز درآورد و آن را کانالی توخالی توصیف کرد!
با تغییر دولت امریکا و روی کار آمدن جو بایدن، زمزمه‌های بازگشت امریکا به برجام مطرح شد. این بار، اما اوضاع برای ایران تفاوت می‌کرد و بازگشت بدون هزینه امریکا به برجام، نه‌تن‌ها عایدی برای ایران نداشت، بلکه به معنای رسمیت بخشیدن به ۱۵۰۰ تحریمی بود که بعد از خروج امریکا از برجام وضع شده بود.
دولت سیزدهم با درک همین موضوع، نه به خواسته امریکایی‌ها تن داده و نه میز مذاکره را ترک کرده است و مذاکرات هسته‌ای را با اروپایی‌ها با هدف رفع تحریم‌ها نه اصالت دادن به برجام از سر گرفته است.
اما اصلاح‌طلبان که در انتخابات‌های مجلس، ریاست‌جمهوری و شورای شهر با شکست سنگینی روبه‌رو شده‌اند و دوران خزان خود را در سپهر سیاست ایران سپری می‌کنند، رویکرد متفاوتی را نسبت به سیاست خارجی دولت سیدابراهیم رئیسی در پیش گرفته‌اند. آنان که روزگاری، امریکا را مزاحم برجام می‌دانستند و «برجام اروپایی» را تئوریزه می‌کردند، این روز‌ها مذاکره بدون امریکا را بی‌معنا می‌دانند و باز هم به سیاست کدخدامحوری روی آورده‌اند.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، فعال سیاسی حامی برجام نیز که در مجلس دهم ریاست کمیسیون امنیت ملی را بر عهده داشت به روزنامه آرمان می‌گوید: «خروج ترامپ از برجام نشان داد که بقیه اعضای برجام سیاهی‌لشکر هستند و ایران در حال حاضر مشغول مذاکره با سیاهی‌لشکر‌های برجام است.»
به گزارش فارس، فلاحت‌پیشه چندی قبل و درست در روزی که عضویت ایران در پیمان شانگ‌های نهایی شد، در مصاحبه‌ای گفته بود که ایران به خاطر عدم‌پذیرش FATF نمی‌تواند عضو شانگ‌های شود!
روزنامه آرمان در شماره‌ای دیگر در گفتگو با نصرالله تاجیک، سفیر پیشین اصلاح‌طلب ایران در اردن، «مذاکره مستقیم نه غیرمستقیم» را تیتر می‌کند و می‌نویسد: «مذاکره غیرمستقیم با امریکا منافع ایران را حفظ نمی‌کند. شاید پیامی که ایران می‌خواهد به امریکا از طریق رابط‌ها منتقل کند، با منافع رابطین در تضاد باشد و آن‌ها در این امر دخالت کنند... مردم انتظار رفاه دارند و باید دولتمردان به سمتی حرکت کنند که این رفاه برای مردم به دست آید. در همین راستا ایران باید تغییری در مذاکرات غیرمستقیم ایجاد کند تا منافعمان را به دست آوریم.»
این روزنامه که در بین رسانه‌های اصلاح‌طلب سهم ویژه‌ای در موضوعیت بخشیدن به حضور امریکا در برجام دارد، در شماره روز شنبه (۱۵ آبان) خود، بار دیگر امریکا را طرف اصلی مذاکره می‌داند و تیتر خود را به «رفع تحریم‌ها فقط با «مذاکره مستقیم با امریکا» اختصاص می‌دهد. گذشته از تناقض و استاندارد دوگانه رسانه‌های اصلاح‌طلب در موضوع مذاکرات هسته‌ای و نقش امریکا، این رسانه‌ها در حالی مشغول نسخه‌پیچی برای سیاست خارجی دولت رئیسی هستند که در روزگاری نه چندان دور با تیتر‌هایی نظیر «امضای کری تضمین است» و «صبح بدون تحریم» موجبات بسیاری از مشکلات کنونی اقتصادی را فراهم آوردند.
