استقبال خادمان از زائران در ورودی های شهر مشهد؛ آیین دیرینه دهه کرامت

ای غبار خاک پایت توتیای چشم من

با هر سوت قطار، جمعی از مهمانان امام هشتم از راه می‎رسند. از راه‌های دور و نزدیک خود را به مشهد رسانده‌اند تا از جوار بارگاه منور رضوی، به حضرت ثامن الحجج(ع) و خواهر مکرمه‌اش عرض ادب کنند. خادمان امام رئوف هم به رسم صاحبخانه کریم خود، به پیشواز‌شان می‌روند تا خوشامد بگویند و آنها را تکریم کنند.

طرح استقبال از زائران حضرت رضا(ع) با حضور خادمان حرم مطهر در مبادی ورودی شهر مشهد اعم از پایانه‌های مسافربری، راه آهن و فرودگاه در طول دهه کرامت اجرا می‌شود. طرحی که چند سالی است به همت معاونت خدمات اجتماعی بنیاد کرامت رضوی در ایام دهه کرامت در حال انجام است و با اقبال زائران روبرو شده است.

 

 شمیم حرم در راه آهن

ایستگاه اولمان برای تماشای این میزبانی ها، ایستگاه راه آهن مشهد است. جمعی از دربانان حرم مطهر رضوی برای استقبال از مهمانان دهه کرامت به پیشواز آمده اند. البته تکریم مهمان رسم دیرینه آنهاست و آداب میزبانی را خیلی خوب می‌دانند، چرا که همواره در شیفت های خدمتی و در ورودی های حرم مطهر، میزبان زائران آقا هستند. حالا در دهه کرامت به پیشواز زائرانی آمده‎اند که با قطار به مشهد مشرف می‎شوند تا در این ایام پر فضیلت زائر حرم امام هشتم شوند.

 

مهیای استقبال

10 نفر از دربانان، ساعتی زودتر به ایستگاه راه آهن آمده‎اند تا خود را مهیای یک پذیرایی شایسته کنند. یکی بیرق متبرک گنبد حرم منور رضوی را آماده می‌کند. چند نفر، بسته‌های نبات و نمک متبرک را در سینی می‌گذارند. دو خادم هم آماده دودر کردن عود و اسپند می شوند. خادمانی هم وظیفه ارائه ویلچر به زائران سالخورده و کم توان را عهده دار شده اند. همگی جلوی در ورودی مسافران به صف ایستاده‌اند تا به محض ورود، از آنها استقبال کنند.

نوای آشنای «آمدم ای شاه پناهم بده ...» با صدای استاد کریم خانی پخش می شود و بیرق سبز رضوی چشم ها را می نوازد. ایستگاه راه آهن، حال و هوای حرم گرفته است، فضای معنوی ایجاد شده، برای حاضران در ایستگاه هم دلرباست و آن ها را برای استقبال از مسافران، به کنار خادمان می کشاند.

سوت قطار، خبر از رسیدن مهمانان می‌دهد. مسافران این قطار اهل خوزستان خون گرم ایران اند؛ اهل اهواز، آبادان، اندیمشک، ماهشهر، درفول و خرمشهر. راه دوری را برای پابوسی حضرت رضا(ع) آمدند و ساعات طولانی در قطار بوده اند. خستگی از چهره‌هایشان پیداست ولی به محض دیدن مراسم استقبال و  لبخند خادمان، سختی راه را فراموش می کنند. انگار کوله‌بار خستگی را همان دم در ورودی ایستگاه می‌گذارند.

علی ثابتی و عباس خباز، دو خادم‌الرضا(ع)، اسپندگردان را روشن کرده و جلوتر از همه به استقبال می‌روند. پای مسافران که به ایستگاه می‎رسد و استقبال خادمان را می‌بینند، غافلگیر می‌شوند و هر کدام حس و حال متفاوتی پیدا می‌کنند... .

 

 خوشامدگویی خادمان به مسافران

تقی منفرد و محسن توکلی راد، سینی به‌دست دو طرف مسیر ورودی ایستاده‌اند و بسته های نبات را بین همه مسافران توزیع می‌کنند؛ از طفلِ در آغوش مادر گرفته تا پیرمردان و پیرزنانی که به احترام خادمان آقا، دست به سینه می گذارند و سلام می دهند. 

در بین خادمان، محسن اسلامی که پیشکسوت جمع است، جلوتر از همه مشغول خوشامدگویی به مسافران است. با صدای بلند به آن ها سلام می‌کند و آن ها هم با لبخند شوق، پاسخ سلامش را می دهند. از او درباره حس و حال این خدمت می پرسم و می گوید: «ما قدوم زائران آقا و مولایمان حضرت رضا(ع) را گرامی می‌داریم و خاک پایشان را طوطیای چشم می‌کنیم. دعا و آرزوی همه خادمان این آستان مقدس این است که مهمانان امام سلامت بیایند و سلامت برگردند».

بهنام اسماعیلی یکی از خادمان جوانی است که شیوه استقبال و هم کلامی شان با مسافران متفاوت است می‌کند. اول می‌پرسد از کجا مشرف شده اند، تا به زبان و گویش خودشان، حتی به قدر چند کلمه ساده، به آنها خوشامد بگوید. مصداقش جملاتی است که در استقبال از زائران عرب زبان می گوید: «یا الله یا الله، سلام علیکم، اهلاً و سهلاً، تفضّل سیدی، مشرف ...»، مسافران هم از این نوع خوشامدگویی سر شوق می‌آیند. او برای زائران خردسال هم لحن و کلامی خاص دارد و آنها را شادمان می کند.

 

 عکس یادگاری جوانان با خادمان

نوع مواجهه مسافران با این مراسم استقبال متفاوت و دیدنی است. یکی از مسافران می‌گوید: «با دیدن این فضای معنوی و گرفتن نبات متبرک، احساس کردم وارد حرم شده ام.» حق با اوست، هر جا که خادمان آقا باشند، حال و هوای حرم را با خود دارند. پیرزنی تا نبات متبرک را به دستش می‌دهند، دست دیگرش را به نشان ادب و قدرشناسی بر سینه گذاشته و زیر لب سلامی به امام هشتم می‌دهد. بانوی سالخورده ای که روی ویلچر نشسته و پسرش او را همراهی می کند، بعد از سالها مسافر مشهدالرضا(ع) شده و تا خادمان را می‌بیند، چشمانش خیس از اشک می‌شود. شور و حال جوانان امروزی هم دیدنی است، چند نفر از آنها که ظاهر امروزی دارند، با خادمان خوش‌وبش می کنند و به سریع تلفن های همراهشان را در می آروند تا در کنار آنها و با پرچم سبز رضوی عکسی به یادگار بگیرند.

 

برای شفای دخترم دعا کنید

اما از میان مسافران، پدری با طفل خردسالی در آغوش، تا چشمش به پرچم می‌افتد، منقلب می‌شود و خطاب به خادمان می‌گوید: «دخترم مریض است، التماس دعا دارم.» دیدن این عکس‌العمل‌ها، جای شکی باقی نمی‌گذارد که این آیین استقبال، به عنوان بخشی از خاطرات خوش سفربه مشهدالرضا(ع) در یاد و خاطر آنها ماندگار خواهد شد... .