سوءمصرف و وابستگی به موادمخدر یکی از قدیمیترین موضوعات قابل ردیابی در زندگی بشر بوده که نوع آن در جوامع تغییر کردهاست. صرفنظر از مبارزه با تجارت و قاچاق موادمخدر، امروزه به دلیل گسترش سوءمصرف شاهد معتادان متجاهر در شهر هستیم که میطلبد جهت مبارزه با این پدیده مذموم اجتماعی نیز اقداماتی نه فقط با جنبه مبارزهای بلکه با رویکرد اصلاحی داشتهباشیم. در این راستا، قانون مبارزه با موادمخدر مصوب ۱۷ /۰۸ /۱۳۷۶ در یک نگاه جرمشناسانه معتادان متجاهر را به عنوان بیمار دانسته و در راستای اصلاح و درمان مراکز بازپروری ماده ۱۵ و ۱۶ را پیشبینی کردهاست.
بر اساس ماده ۱۵ معتادین به صورت خودمعرف اقدام به ترک در مراکز مجاز مینمایند و گواهی درمان دریافت مینمایند و چنانچه تجاهر به اعتیاد ننمایند، از تعقیب کیفری معاف میباشند. معتادانی که مبادرت به درمان یا ترک اعتیاد ننمایند، مجرمند، امّا بر اساس ماده ۱۶ معتادان به موادمخدر و روانگردان مذکور در دو ماده (۴) و (۸) فاقد گواهی موضوع ماده (۱۵) و متجاهر به اعتیاد، با دستور مقام قضایی برای مدت یک تا سه ماه در مراکز دولتی و مجاز درمان و کاهش آسیب نگهداری میشوند، مراکزی که متأسفانه در کشور ما چندان به آنان اهمیت داده نشدهاست؛ هرچند که ایجاد ماده ۱۶ میتواند در بازپروری معتادین متجاهری که وضعیت خطرآفرینی برای امنیت جامعه دارند و اصلاح معتادین متجاهر نقش بسزایی را ایفا نماید.
یکی از مراکز ماده ۱۶ بازپروری و نگهداری معتادان که پس از تصویب اصلاحیه قانون مبارزه با موادمخدر در تهران تأسیس شد، مرکز نگهداری و بازپروری سروش بود. این مرکز اکنون یکی از هفت مرکز نگهداری که به عنوان مرکز نمونه با ظرفیت ۶۰۰ مددجو است و از ابتدا با همت و همکاری نیروی انتظامی تأسیس شدهاست.
مرکز سروش بهرغم تمامی کاستیها و کمبود بودجه با بهرهگیری از متُدهای به روز علمی از جمله وجود پزشک مستقر بهره میبرد؛ بالا بودن نظافت و پاکیزگی، بندهای متعددی برای قرنطینه، وجود مددکار اجتماعی که پل ارتباطی مددجو و خانوادههاست، وجود روانشناس و تشکیل پرونده شخصیت و وضعیت روحی و روانی از دیگر ویژگیهای این مرکز به شمار میرود. در این مرکز به اشتغال مددجوها هم توجه شده و کارگاه خیاطی مرکز، اکنون تولیدکننده بخشی زیادی از ماسک پایتخت است، کارگاه جوشکاری، پرورش شترمرغ، ساخت گلخانه برای تولید صیفیجات و گیاهان دارویی دیگر واحدهای موجود برای اشتغال مددجویان است. بازدید هفتگی رئیس پلیس مبارزه با موادمخدر تهران بزرگ جناب سرهنگ عبدالوهاب حسنوند و بازدید ماهانه رئیس پلیس تهران بزرگ و گسترش مرکز نیز نشان از اهتمام پلیس تهران به این مرکز است.
* مدیر مرکز بازپروری و ترک معتادین ماده ۱۶ سروش