سرویس سیاسی جوان آنلاین: سرویس تاریخ چه مشکلی مرداد ماه سال گذشته بود که در جلسه ۱۳۶ ستاد مبارزه با مواد‌مخدر، در اقدامی عجیب، توزیع متادون از طریق داروخانه‌ها به تصویب رسید و تصمیم بر آن شد که توزیع متادون از طریق داروخانه‌ها انجام شود.
تصمیم ستاد مبارزه با مواد‌مخدر به نفع داروخانه‌ها با انتقادات و ابراز نگرانی‌هایی از سوی درمانگران حوزه اعتیاد همراه بود.
پس نتایج طرح آزمایشی کجاست؟
یکی از انتقاد‌ها از سوی مجتبی غالبی، رئیس پیشین کانون سراسری درمانگران اعتیاد کشور مطرح شد. غالبی ضمن انتقاد نسبت به تصویب این طرح، افزایش اپیدمی اعتیاد در کشور، ریزش مراجعه معتادان به مراکز درمان اعتیاد، نشت دارو از داروخانه‌ها، نبود زیرساخت‌های نرم‌افزاری، مراجعه نکردن معتادان یقه‌سفید برای تهیه دارو‌های ترک اعتیاد از داروخانه‌ها به‌دلیل ترس از دیده‌شدن و افزایش استفاده بی‌رویه از متادون را از عوارض این مصوبه دانست.
ستاد مبارزه با مواد‌مخدر هم مدعی بود که در این زمینه طرحی آزمایشی و سراسری انجام داده است و پشتوانه کارشناسی دارد. در آن زمان حتی مجلس شورای اسلامی نیز به طرح توزیع دارو‌های مخدر توسط داروخانه‌ها ایراد گرفت و اینطور مطرح کرد که در مصوبه آمده‌است پایلوت این طرح اجرا شده، نتایج طرح آزمایشی کجاست؟ و چگونه ممکن است یک طرح در سطح ملی اجرا شود، ولی جایی پایلوت نشده‌باشد. جالب اینکه در آن زمان به دنبال اعتراضات وارده، اعلام شد که این طرح اجرا نمی‌شود.
مصوبه غیرقانونی
پس از انتقاد‌های مطرح‌شده، اسکندر مؤمنی، دبیر کل ستاد مبارزه با مواد‌مخدر در موضعی منفعلانه توپ را به زمین وزارت بهداشت انداخت و خبر داد که در خصوص توزیع متادون، وزارت بهداشت به هر جمع‌بندی که برسد ما هم درباره آن هیچ حرفی نخواهیم داشت!
پس از کش و قوس‌های فراوان و با گذشت حدود یک سال از تصویب این طرح، حالا ضابطه طرح توزیع دارو‌های مخدر حدود ۱۰ روز قبل از سوی سازمان غذا و دارو ابلاغ شده و قرار است در روز‌های آینده اجرایی شود.
این در حالی‌است که اکنون دبیر کانون سراسری انجمن‌های صنفی مراکز درمان اعتیاد کشور تصویب طرح توزیع دارو‌های مخدر توسط داروخانه‌ها را غیرعلمی، غیر قانونی و صرفاً مرتبط با مسائل مالی و صنفی می‌داند و با استناد به ماده ۱۵ قانون مبارزه با مواد‌مخدر معتقد است که این طرح خلاف قانون است.
بدون گردش کارشناسی
دبیر کانون سراسری انجمن‌های صنفی مراکز درمان اعتیاد کشور روز گذشته با توجه مصوبه سال پیش ستاد مبارزه با مواد‌مخدر گفت: «در بند ۸ این مصوبه که به واگذاری دارو‌های مخدر به داروخانه‌ها به منظور جداسازی درمان و دارو‌های مخدر اشاره شده، آمده که براساس نتایج به دست آمده از اجرای طرح آزمایشی و با هدف جلوگیری از نشت و انحراف در توزیع دارو به ویژه متادون، توزیع دارو‌ها و درمان اعتیاد از طریق داروخانه‌های منتخب صورت پذیرد.»
علی غلامی افزود: «حال آنکه در تعریفی که در ماده ۱۵ قانون مبارزه با مواد‌مخدر آمده، مراکز درمان اعتیاد اینطور تعریف شده‌اند که این مراکز، مراکزی هستند که باید دارو، پزشک، روانشناس و مددکار در آن حضور داشته باشد. حال مشخص نیست که چرا ستاد مبارزه با مواد‌مخدر خلاف قانون عمل کرده و بدون انجام کار کارشناسی، این طرح را به تصویب رسانده‌است. این طرح به هیچ عنوان گردش کارشناسی در کمیته درمان نداشته‌است.»
بی‌کیفیت‌ترین برند‌های دارویی برای معتادان
غلامی تأکید کرد: «البته در این زمینه طرحی آزمایشی به شکل توزیع در بین مراکز در استان قم و فارس و با رویکرد توزیع دارو‌های مخدر اجرا شد. براساس آن کلینیک‌های درمان اعتیاد این دو استان، به جای دریافت دارو از معاونت دارو و غذای دانشگاه‌ها، دارو‌ها را از داروخانه‌های منتخب دریافت می‌کردند که این طرح پایلوت هم مسائل و مشکلاتی عجیب به همراه داشت. یکی از این مشکلات این بود که به دلیل اینکه داروخانه‌ها بخش خصوصی به فکر سود شخصی هستند، بی‌کیفیت‌ترین برند‌های دارویی با تخفیفات زیاد را خریداری می‌کردند، اما دانشگاه‌های علوم پزشکی که به فکر سود نبودند برای رعایت حال بیماران بهترین نوع دارو‌ها را خریداری می‌کنند.»
بدنامی ۹۷ درصد داروخانه‌ها
وی در ادامه نسبت به اجرای این طرح هشدار داد و به تشریح برخی از عوارض احتمالی اجرای این طرح پرداخت: «در صورت اجرایی شدن این مصوبه، داروخانه‌ها دارو‌های مخدر را از شرکت‌های پخش دارویی خریداری خواهند کرد و آن را باید مستقیماً بین معتادان به فروش برسانند.
غلامی با بیان اینکه در حال حاضر ۱۱ هزار و ۲۵۳ داروخانه در کشور وجود دارد، خاطرنشان می‌کند: «سودی که تاکنون دانشگاه‌های علوم پزشکی از پخش دارو‌های مخدر دریافت می‌کردند سالانه حدود ۶۰۰ میلیارد تومان بود. حال جای سؤال دارد که با اجرای این مصوبه که قرار است داروخانه‌ها به جای دانشگاه‌های علوم پزشکی دارو‌ها را توزیع کنند، دانشگاه‌های علوم پزشکی در این وضعیت اقتصادی نابسامان، چطور می‌خواهند این سود را به ۴۰۰ داروخانه منتخب در سراسر کشور واگذار کنند؟ با اجرای این مصوبه ۳ درصد از داروخانه‌ها از این طرح استفاده می‌کنند و ۹۷ درصد داروخانه‌های دیگر نیز به دنبال مسائل احتمالی اجرای این طرح بدنام خواهند شد؛ چراکه پس از اجرای این مصوبه با موضوع نشت دارو‌ها مواجه خواهیم شد. این در حالی است که هنوز اتفاقات پیش آمده بر سر مسائل داروی ترامادول از یاد مردم نرفته است.»
توانمند‌سازی مهارت‌های معتادان
به گفته دبیر کانون سراسری انجمن‌های صنفی مراکز سرپایی درمان اعتیاد کشور و براساس تحقیقات انجام شده توسط مرکز ملی مطالعات ایران، ۱۸ تا ۲۳ درصد اعتیاد اول جوانان مربوط به ترامادول است.
وی در ادامه درباره عوارض دیگر طرح توزیع دارو‌های مخدر توسط داروخانه‌های منتخب به معتادان توضیح داد و گفت: «بیماران به این علت به مراکز درمان اعتیاد مراجعه و خدمات روانشناسی دریافت می‌کنند که بتوانند دارو‌های مخدر خود را دریافت کنند، در واقع توزیع دارو طعمه‌ای است برای شکار بیماران که هدف نهایی درمان، خدمات روانشناسی و توانمند‌سازی مهارت‌های زندگی آنهاست، زمانی که این طعمه (توزیع دارو توسط مراکز درمان اعتیاد) از بین برود، مراکز درمان اعتیاد ناکارآمد خواهند شد و دیگر برای درمان‌های روانشناختی به این مراکز مراجعه نخواهند کرد.»
گفتنی است در حال حاضر ۸هزار مرکز درمان اعتیاد سرپایی در سراسر کشور فعالیت دارند که حدود ۳۰ هزار نفر در این مراکز مشغول به کار هستند و عادلانه نیست که به خاطر سود ۴۰۰ داروخانه، ۳۰ هزار نفر بیکار شوند.
