سرویس بین الملل جوان آنلاین: بند (۳۶) توافق هسته‌ای ایران برای حل و فصل اختلافات بین طرف‌های برجام، مکانیسم ویژه‌ای به نام مکانیسم ماشه پیش‌بینی کرده است: «چنانچه ایران معتقد باشد که هر یک یا تمامی اعضای گروه ۱+۵ تعهدات خود را طبق برجام رعایت ننموده‌اند، ایران می‌تواند موضوع را به منظور حل و فصل به کمیسیون مشترک ارجاع نماید.» ۱۴ تیرماه ۱۳۹۹ بود که محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران در یک نامه ۱۸ صفحه‌ای به جوزف بورل، کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا، برای چندمین بار «موارد عدم پایبندی کشور‌های اروپایی را طبق بند ۳۶ برجام به کمیسیون مشترک جهت حل و فصل ارجاع کرد» تا آنچه که مکانیسم ماشه خوانده می‌شود، فعال شود. همان موقع جوزف بورل ضمن تأیید دریافت نامه ظریف و درخواست ایران برای فعال‌سازی «مکانیسم حل اختلاف» یا «مکانیسم ماشه» در پاسخی مبهم به نامه گفت: «همانگونه که پیش‌تر گفته‌ام، مکانیسم حل اختلاف نیازمند تلاش شدید همه [طرف‌ها]با حسن نیت است. به عنوان هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک، از همه مشارکت‌کنندگان برجام انتظار دارم که به این روند با این روحیه و در چارچوب برجام نزدیک شوند.»طبق بند (۳۶) برجام، کمیسیون مشترک برجام ۱۵ روز زمان داشت به شکایت ایران رسیدگی کند، «مگر اینکه این زمان با اجماع تمدید شود.» ولی حالا با گذشت ۱۵ روز از درخواست ایران برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه، بورل در بیانیه‌ای اعلام کرده که به دلیل همه‌گیری بیماری کووید-۱۹، امکان برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام وجود ندارد و به همین دلیل مدعی شده که «بنابراین جدول زمانی مکانیسم حل و فصل اختلافات برجام تمدید شده است.» بیانیه بورل در خصوص تمدید جدول زمانی فعال شدن مکانیسم ماشه، به بخشی از بند (۳۶) این توافق اشاره دارد که گفته است بعد از گذشت ۱۵ روز از شکایت، زمان رسیدگی به آن می‌تواند «با اجماع تمدید شود». با این حال در بیانیه بورل مشخص نشده که آیا تمدید این زمان، با اجماع طرف‌های غیر اروپایی برجام از جمله روسیه، چین و ایران انجام شده یا اینکه سه کشور اروپایی و اتحادیه اروپا، خود اعلام تمدید زمان رسیدگی کرده‌اند. بورل در بیانیه خود که سایت اتحادیه اروپا آن را منتشر کرده، گفته است: «در زمینه محدودیت‌های مسافرتی به دلیل همه‌گیری کووید-۱۹، تاکنون ممکن نبوده است که نشست عادی کمیسیون مشترک برجام برگزار شود. ما متعاقب آن (نامه ظریف) مشورت‌های گسترده‌ای انجام دادیم. همه مشارک‌کنندگان برجام عزم خود را برای حفظ این توافق که حافظ منافع همه است، جزم کردند.» استناد کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا به ممکن نبودن نشست کمیسیون مشترک به دلیل همه‌گیری کرونا در حالی است که شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تنها به فاصله سه روز بعد از نشست آنلاین خود درباره ایران، با برگزاری نشستی حضوری، علیه ایران قطعنامه صادر کرد که تهیه‌کنندگان قطعنامه آژانس نیز همان سه کشور اروپایی بودند که ظریف در نامه دو هفته قبل خود، آن‌ها را متهم به عدم پایبندی به برجام کرده است. کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا در نامه خود به این اشاره کرده که «در ۳ جولای نامه‌ای را از ظریف دریافت کرده که با فعال کردن «مکانیسم حل اختلاف»، نگرانی‌های ایران در خصوص مسائل مربوط به اجرای «برنامه جامع اقدام مشترک» توسط فرانسه، آلمان و پادشاهی متحده را طبق بند ۳۶ به کمیسیون مشترک جهت حل و فصل ارجاع کرده است.» بورل وعده کرده که «جلسه بعدی کمیسیون مشترک به محض آنکه شرایط مسافرتی اجازه دهد برگزار خواهد شد» و باز هم مانند موضع‌گیری‌های قبل اتحادیه اروپا، از خروج امریکا از برجام ابراز تأسف کرده است. کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در یک سخنرانی جداگانه در نشست مجازی «گفتگو‌های مدیترانه» رم نیز گفته که تمام اعضای برجام به‌طور یکپارچه نسبت به خروج یکجانبه امریکا از این توافق منتقد هستند و تصریح کرده که هیچ جایگزین مؤثری برای این توافق وجود ندارد. بول می‌گوید: «ما هم باید به تعهدات‌مان عمل کنیم. نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که ایران به تعهداتش ذیل برجام برگردد بدون اینکه از مزایای اقتصادی این توافق بهره‌مند شود» اظهارنظری که طی ماه‌های بعد از تصدی این مسئولیت بار‌ها از بورل شنیده شده، ولی تهران طی این مدت، شاهد هیچ اقدام مؤثری از طرف اروپایی نبوده است.
