سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: منوچهر اکبرلو منتقد سینما و تلویزیون در گفتگو با مهر درباره حضور کودکان در تبلیغات تلویزیونی به برخی از اصول روانشناسی و استاندارد‌های رسانه‌ای اشاره و بیان کرد: در اصول روانشناسی آمده است کودکی که به سن تکلیف نرسیده، نباید عرضه شود و بخشی از این عرضه شدن می‌تواند به همین حضور در تبلیغات تلویزیونی اشاره داشته باشد.
زیر پاگذاشتن اصول ابتدایی تبلیغات
اکبرلو که زمانی هم در ساخت تیزر‌های تبلیغاتی فعالیت داشته است، درباره رعایت نشدن برخی اصول تبلیغاتی برای کودکان در صداوسیما عنوان کرد: زمانی آیین‌نامه‌های داخلی تبلیغات در تلویزیون کاربرد داشت و بر اساس آن عمل می‌شد، اما متأسفانه حدود یک دهه است که مسائل اقتصادی و درآمدزایی به شدت همه سیاستگذاری‌های تلویزیون را تحت‌الشعاع قرار داده است از جمله اصل مهم و ساده‌ای که در استاندارد‌های جهانی هم وجود دارد و شما نمی‌بینید که به طور مثال کودکی به تنهایی کالایی را خریداری کند یا با شخص غریبه حرف بزند یا حتی از کسی به رایگان کالایی را دریافت کند. بسیاری از تعرض‌ها و سوءاستفاده‌ها از در نظر نگرفتن همین آموزش‌ها برای کودکان صورت می‌گیرد؛ آموزش‌هایی که در خانواده و مدرسه به کودک ارائه، اما در تلویزیون و با تبلیغات نقض می‌شود. اکبرلو اضافه کرد: تأسفبار این است که آیین نامه‌های این اصول وجود دارد هم در سایت وزارت ارشاد و هم در دستورالعمل‌های تبلیغاتی و جزء به جزء این موارد نوشته شده است، اما اقتصادمداری و درآمدزایی برنامه‌های تلویزیونی باعث شده از خیلی از اصولی که خود تلویزیون به آنها معتقد است، عدول کنند.
این فعال رسانه‌ای با اشاره به یک تجربه تشریح کرد: ما چند سال پیش می‌خواستیم تیزری تبلیغاتی بسازیم و موظف بودیم به آیین‌نامه‌های موجود مراجعه کنیم و براساس آیین‌نامه کار ما ممیزی می‌شد، اما الان این ممیزی‌ها اعمال نمی‌شود و همانطور که گفتم اقتصادمداری و درآمدزایی باعث شده تلویزیون از خیلی از اصولی که خود به آنها معتقد بود هم عدول کند؛ اصولی که تازه بسیاری معتقدند از استاندارد‌های جهانی عقب است و باید به‌روز شود، اما صداوسیما از همین‌ها هم عقبگرد داشته است. وی ادامه داد: این اصول چیزی نیست که من شخصاً با عقل ممیزی خود با آنها مخالف باشم بلکه اصولی روانشناسی است که ما در مدرسه به کودکان خود می‌آموزیم و بعد کودک وقتی در تلویزیون و به کرات می‌بیند، این اصول برایش نقض می‌شود.
اکبرلو از حذف تبلیغات از شبکه کودک به عنوان یک اتفاق خوب یاد کرد و گفت: آش آنقدر شور شد که خبر می‌رسد شبکه پویا در تلاش است تبلیغات را حذف کند و مشخص است که حداقل فشار در آنجا از حیث کارشناسان مذهبی، روانشناسی و خانواده‌ها بیشتر است.
تعجب خارجی‌ها از آگهی‌های ایرانی
وی در پایان گفت: این افراط و بی‌توجهی کمتر در طراحی تبلیغاتی دیگر کشور‌ها وجود دارد و سعی دارند نظام تبلیغاتی بر اساس ارزش‌های آنها باشد و اگر کسی تخطی کند، طبق ضوابط با آنها برخورد می‌شود. خرید و فروش محصول توسط کودک و ترویج او به این کار نوعی جرم است، به طور مثال برخی از دوستان من در کشور‌های خارجی وقتی بعضی از آگهی‌های صداوسیما را می‌بینند تعجب می‌کنند و می‌گویند که در کشور‌های اروپایی همین تبلیغات جرم تلقی می‌شود!
تیزر تبلیغاتی هم نظارت می‌خواهد
اینکه در شبکه‌های مختلف تلویزیونی با تبلیغ یکسری محصولات بهداشتی روبه‌رو هستیم که مخاطب را ترغیب می‌کند به سمت خرید آن کالا برود، شاید موفقیتی برای تلویزیون محسوب شود ولی آیا هیچ نظارتی بر استاندارد بودن این محصولات صورت می‌گیرد؟
رضا رخشان تهیه‌کننده سینما نیز با اعلام این مطلب به «جوان» گفت: بازرگانی تلویزیون در پخش تیزر فیلم‌های سینمایی دقت بالایی به خرج می‌دهد و سعی می‌کند تیزر‌هایی را روی پرده بفرستد که مخالف اهدافش نباشد ولی از آن سو می‌بینیم که کالا‌های بهداشتی مختلفی در تلویزیون تبلیغ می‌شوند. آیا برای پخش این تیزر‌ها هم نظارت دقیقی صورت می‌گیرد؟ تهیه‌کننده کمدی «ضدگلوله» افزود: اینکه شبکه‌های ماهواره‌ای سعی می‌کنند برای کسب درآمد همه گونه محصولی را تبلیغ کنند توجیه نمی‌شود که رسانه ملی هم همین روش را به کار گیرد. سؤال خیلی از مخاطبان این است که درباره این گونه محصولات بهداشتی قبل از پخش تبلیغ استعلام‌های لازم از وزارت بهداشت و دیگر ارگان‌های متولی صورت گرفته که کاملاً سالم باشند و مشکلی نداشته باشند؟
این تهیه‌کننده خاطرنشان ساخت: اینکه فلان تیزر تبلیغاتی یک لوسیون مو وعده افزایش مو را می‌دهد یا بهمان تیزر تبلیغاتی وعده افزایش قد می‌دهد یا اینکه تیزر فلان روغن از بی‌خطر بودن مصرف آن برای تمامی سنین می‌گوید، چقدر واقعی و چقدر کاذب است، چیزی است که باید درباره آن به طور جدی تحقیق شود، چون سلامت مردم چیزی نیست که بشود با آن بازی کرد.
این تهیه‌کننده با اشاره به مجهول بودن کمپانی‌های سازنده برخی از این آگهی‌ها گفت: در برخی از این آگهی‌ها حتی نام سازنده هم مشخص نیست و حتی اگر سماجت به خرج دهید و نام محصول را در اینترنت هم جست‌وجو کنید با اطلاعات شفافی درباره اینکه مکان شرکت کجاست و چند سال سابقه دارد روبه‌رو نخواهید شد.
رضا رخشان تأکید کرد: اینکه برخی شبکه‌های ماهواره‌ای هم تیزر‌هایی را پخش می‌کنند برای تبلیغ کالا‌هایی که سفارش‌دهنده در داخل ایران دارد و حتی شماره تماس برای ارتباط نیز ارائه شده به نوبه خود جای سؤال است. نهاد‌های نظارتی باید حتماً به این ماجرا ورود کنند تا مشخص شود که خدای نکرده یک مشت آدم فرصت‌طلب پشت ماجرا نباشند. این تهیه‌کننده با بیان اینکه نظارت بر آگهی‌های داخلی باید خیلی جدی‌تر از قبل انجام شود، عنوان کرد: مسئله فقط سلامت جسمی جامعه نیست بلکه سلامت روحی و فرهنگی مردم هم اهمیت زیادی دارد و بعضی وقت‌ها مشاهده می‌شود که برخی تیزر‌ها به شکلی چندلایه درحال القای همان مفاهیمی هستند که اگر در سینما باشد به آن ایراد گرفته می‌شود.
