سرویس بین الملل جوان آنلاین: روز گذشته پس از چند هفته گمانه زنی، دیدار پوتین و ترامپ در هلسینگی فنلاند به مدت ۱۳۰ دقیقه برگزار گردید. از محتوای بیان شده در این نشست که در غیاب خبرنگاران و پشت دربهای بسته صورته گرفته، اخبار چندانی منتشر نگردید. کنفرانس خبری پوتین و ترامپ نیز تنها با ذکر کلیات و حرفهای تکراری همیشگی برگزار شد. پوتین با حمایت از برجام، خروج آمریکا از توافق را نقد کرد و ترامپ هم با بیان شعارهای همیشگیش گفت: با پوتین در خصوص دخالت روسیه در انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا، تروریسم اسلامی رادیکال و اهمیت اعمال فشار بر ایران صحبت کرده است.
ساعتی پس از نشست هر دو رئیس جمهور با رسانههای مصاحبه کرده و در خصوص نشست باز هم به ذکر توضیحاتی کلی بسنده کردند. ترامپ در مصاحبه خود با فاکس نیوز پوتین را فردی «بسیار قدرتمند» توصیف کرد و گفت: «دیدار با رئیسجمهور روسیه فوقالعاده بوده و طرفین توانستهاند درباره مسائل مختلف گفتوگو کنند. او در خصوص مسائل مطرح شده گفت: «ما دیداری بسیار طولانی داشتیم. دیدار خوبی بود و درباره موضوعات متعددی بحث کردیم؛ از جمله [مسائل]اتمی، از جمله صلح و جنگ، از جمله [مسائل]اقتصادی، سوریه، اوکراین. ما درباره چیزهای بسیار بسیار زیادی بحث کردیم... یکی از این نتایج، نتیجهای واقعا خوب برای اسرائیل است.»
پوتین نیز در مصاحبه خود با شبکه یک روسیه در توضیح دیدار خود با ترامپ، ضمن اشاره به بدون تغییر ماندن موضع مسکو در قبال برنامه هستهای ایران گفت: «دو طرف درباره موضوعات مربوط به منافع دوجانبه از جمله درباره اوضاع سوریه، اوضاع کل منطقه و همچنین مساله اوکراین گفتوگو کردیم، به غیر از اینها ما درباره موضوع هستهای ایران نیز صحبت کردیم.»
دلایل اصرار ترامپ بر خصوصی بودن دیدار با پوتین
روزنامه شرق در خصوص دلایل خصوصی بودن دیدار پوتین با ترامپ با ذکر خبری از سیانان، آن را به سود پوتین قلمداد کرده و مینویسد: «یکی از مقامهای کاخ سفید روز گذشته به سیانان گفت که پیشنهاد خصوصیبودن این دیدار را ترامپ در جریان مکالمات تلفنی ماههای گذشته خود با پوتین مطرح کرده که مورد موافقت رئیسجمهور روسیه نیز قرار گرفته بود. این مقام کاخ سفید میگوید ترامپ به سه دلیل خواسته بود اولین دیدار رسمیاش با رئیسجمهور روسیه خصوصی باشد: اول اینکه مذاکره دونفره با پوتین فرصت شناخت و ارزیابی بیشتری از طرف مقابل در اختیار ترامپ قرار میداد و در شکلگیری رابطه بین این دو رهبر تأثیرگذار بود؛ دقیقا مشابه دیدار خصوصی ترامپ و کیمجونگاون رهبر کرهشمالی که ماه گذشته در سنگاپور انجام شد. دوم اینکه ترامپ بارها نارضایتی و خشم خود را از درز جزئیات مذاکرات خود با رهبران کشورهای مختلف به رسانهها اعلام کرده بود و اینبار تأکید داشت که نمیخواهد هیچ اطلاعات حساسی از مذاکره با پوتین جز آنچه خودش اعلام میکند در رسانهها منعکس شود. دلیل آخر هم عدمتمایل ترامپ به حضور مشاوران و همراهان در دیدارهایش است. به اعتقاد رئیسجمهور آمریکا برخی دستیاران و مشاورانش که دیدگاه منتقدانهتری نسبت به روسیه و پوتین دارند، ممکن است در جریان مذاکراتش با پوتین وقفه ایجاد کنند یا با مطرحکردن برخی موضوعات مذاکره را از مسیری که ترامپ میخواهد خارج کنند. بااینحال برخی کارشناسان با توجه به موضعگیریهای اخیر ترامپ و موقعیت فعلی این دو رئیسجمهور، برگزاری دیدار خصوصی را به سود پوتین ارزیابی میکنند.»
دو نتیجه کارشناسان از دیدار پوتین - ترامپ
روزنامه کیهان اما در خصوص نظر کارشناسان از نتایج حاصل از این نشست در مطلبی با عنوان "گفتوگویی معمولی و بیحاصل دستاورد ترامپ از سفر هلسینکی" نوشت: «اظهارات دو رئیسجمهور هر چند کلی و مبهم بود، ولی دو چیز را برای کارشناسان خبره مشخص میکرد، اول اینکه آنها هر چه بین خود در خلوت گفتهاند، شکل مقدماتی داشته و این گفتوگو به توافق مهمی نینجامیده است. مورد دوم نیز این است که محتوای مذاکره بیشتر حالت گلهگذاری از سیاستهای یکدیگر در مناطق حساس جهان داشته است؛ لذا همین مقدار اطلاعات مشخص میکند که آنها برای رسیدن به یک تفاهم نسبی، به دیدارهای مکرر و گفتوگوهای ماراتنی نیاز دارند و دست پوتین نیز برای دادن امتیازاتی که ترامپ به خصوص در غرب آسیا میخواهد، چندان باز نیست.»
افزایش اختلافات کنگره و کاخ سفید
همچنین روزنامه شرق در گزارشی در خصوص تبعات این دیدار با اشاره به مواضع کنگره آمریکا نسبت به روسیه، این دیدار را موجب افزایش اختلافات میان کنگره و کاخ سفید دانسته و مینویسد: «شکی در این نیست که دیدار رؤسایجمهور آمریکا و روسیه با توجه به نوع نگاه ترامپ به مسکو تبعاتی را بهدنبال خواهد داشت که از مهمترین موارد آن میتوان به تشدید اختلافات کنگره با کاخ سفید و افزایش شکاف میان واشنگتن و متحدان اروپایی بهویژه اعضای ناتو اشاره کرد. کنگره آمریکا بهشدت مخالف نزدیکی کاخ سفید به کرملین است و در سالهای اخیر تحریمهای متعددی را علیه مسکو به اجرا گذاشته است. اقدامات تنبیهی کنگره آمریکا علیه روسیه از سال ۲۰۱۵ شدت گرفته و پوتین که امیدوار به ترمیم روابط مسکو و واشنگتن در دوره ریاستجمهوری ترامپ بود، رفتهرفته از او ناامید میشود. بهاینترتیب پس از تحریمهای جدید کنگره آمریکا علیه روسیه و اعلام مخالفتنکردن دونالد ترامپ با این تحریمها و بروز تنشهای سیاسی، امیدهای پوتین به بهبود روابط با آمریکای ترامپ، به یأس تبدیل شد.»
یک پیروزی مهم برای پوتین
روزنامه اعتماد نیز در یادداشتی به قلم کوروش احمدی، دیپلمات سابق و کارشناس مسائل بین الملل، این دیدار را پیروزی مهمی برای پوتین ذکر میکند. احمدی در توضیح مدعای خود آورده است: «ملاقات دونالد ترامپ با ولادیمیر پوتین بعد از دو نشست پر تنش با متحدان غربی در کانادا و بروکسل و نیز سفر پر مناقشه ترامپ به لندن نشان داد که رابطه سرد او با متحدان سنتی امریکا، به ویژه اغلب رهبران اروپایی، ادامه دارد. طی این مدت ترامپ پیوسته تلاش داشته اتحادیه اروپا را تضعیف کند و پیمان ناتو را در تعلیق نگه دارد. برخورد اغلب سرد و گاه توهین آمیز او با اکثر سران کشورهای عضو این دو نهاد و حمایت او از سیاستمداران اروپایی مخالف اتحادیه اروپا و احزاب اروپایی راستگرا گویای خط مشی او در این رابطه است. این در حالی است که ترامپ طی یکی دو سال گذشته حداقل یازده بار پوتین را مورد تمجید قرار داده و در آستانه ملاقات با او رهبران پیشین امریکا را مسئول تنش در روابط مسکو و واشنگتن دانست و از انتقاداتی که معمولا در غرب از روسیه میشود، مانند اشغال کریمه، حمایت از شورش در شرق اوکراین، حمایت از بشار اسد و... سخنی نگفت. در شرایطی که رهبران غربی طی ٤ سال گذشته کوشیدهاند بر تحریمها علیه روسیه افزوده و پوتین را در انزوا نگه دارند، نفس نشست هلسینکی و موضعگیریهای ترامپ، صرف نظر از نتیجه نشست، یک پیروزی مهم برای پوتین است.»
با توجه به آنچه که ذکر گردید میتوان گفت این دیدار به رقم گمانه زنیهای پیش از آن چندان دستاورد مهمی برای ترامپ نداشته و حتی نتوانسته است هیچ تغییری در نظر پوتین در خصوص برجام و پرونده هستهای ایران ایجاد کند. چرا که ترامپ بلافاصله پس از نشست اعلام داشت: «موضع مسکو در قبال برنامه هستهای ایران بدون تغییر مانده است.»