حدود 295 روز از سال 96 گذشت و طي اين مدت، تهران 80 روز آلوده را تجربه كرد. در مدت مشابه سال گذشته، اين عدد 66 بوده، بر اين اساس كيفيت هواي پايتخت نسبت به سال گذشته افت كرده است چراكه خودروهاي شخصي فقط در شهر تهران با مصرف روزانه 13 ميليون ليتر بنزين و چندين ميليون ليتر گازوئيل، خسارات هنگفتي به اقتصاد ملي وارد مي‌كنند؛ بر اين اساس مدير عامل شركت راه‌آهن شهري تهران و حومه از نمايندگان مجلس خواست در فصل بودجه‌ريزي توجه «ملي» به مترو تهران داشته باشند چراكه با تكميل خطوط اصلي مترو در شهر تهران روزانه 6/5 ميليون ليتر سوخت صرفه‌جويي خواهد شد كه كاهش آلودگي هوا و تسهيل در رفت و آمد را به دنبال خواهد داشت.
پاس‌كاري آلودگي هوا بين مسئولان كشور
به اعتقاد ليلا نظري - سخنگوي شركت كنترل كيفيت هواي تهران- دوره‌هاي طولاني آلودگي هواي امسال موجب شده كيفيت هوا نسبت به سال گذشته كاهش داشته باشد. وي افزود: تردد وسايل نقليه آلاينده كه عامل 85 درصد آلودگي هوا هستند، در معابر شهري بيشتر شده كه آمار افزايش توليد خودرو در كشور، اين نكته را تأييد ميكند. سخنگوي شركت كنترل كيفيت هواي تهران گفت: خودروهاي فرسوده و موتورسيكلت‌هاي كاربراتوري در اين زمينه جزو اصلي‌ترين منابع آلاينده تهران هستند. در چند هفته گذشته از زمستان سال جاري در تهران 7 روز سالم، 12 روز ناسالم براي گروه‌هاي حساس و يك روز ناسالم براي همه بوده است.
نزديك به شش دهه است اين پرسش براي شهروندان تهراني مطرح است كه چه زماني آلودگي هوا برطرف مي‌شود؟ در اين زمينه محمد درويش مدير كل سابق دفتر مشاركت‌هاي مردمي سازمان محيط زيست با اشاره به معضل آلودگي هوا با بيان اينكه نيازمند يك اراده ملي براي حل مشكل آلودگي هوا هستيم، گفت: تا زماني كه مردم يك مديريت جمعي واحد و هدفمند و يك اراده ملي براي حل مشكل آلودگي هوا نبينند كه به وجود آمده، آلودگي هوا وجود خواهد داشت. متأسفانه مقامات مسئول در اين حوزه سازمان محيط زيست، شهرداري، وزارت كشور، نيروي انتظامي و آموزش و پرورش مسئوليت‌ها را به همديگر پاس مي‌دهند و تا زماني كه مردم يك مديريت جمعي واحد و هدفمند و يك اراده ملي براي حل مشكل آلودگي هوا نبينند، پاسخ پرسش بالا منفي است و نمي‌توان دورنماي صريحي را برايش تصوير كرد.
اين عضو هيئت علمي مؤسسه تحقيقات جنگل‌ها و مراتع كشور افزود: اگر نمايندگان براي تصويب لايحه مقابله با آلودگي هوا سه سال وقت نگذارند و نگويند فرصت نداشته‌ايم تا به آن برسيم، مطمئن هستم كه اين مشكل حل خواهد شد چون در كشورهايي كه به مراتب از ما فقيرتر بودند و به اصطلاح جهان سومي بودند مانند كلمبيا و مكزيك، در كمتر از هشت سال توانستند اين مشكل را حل كنند پس ما حتماً مي‌توانيم اين مشكل را حل كنيم.
درويش راهكارهايي كه مسئولان براي رفع معضل آلودگي هوا ارائه مي‌دهند را به عنوان مسكّن دانست و متذكر شد: اينكه براي حل مشكل آلودگي هوا پيشنهاد مي‌كنيم مدارس تعطيل باشد، طرح زوج و فرد را اجرا مي‌كنيم يا ادارات را تعطيل مي‌كنيم و هر سال اميدواريم تا باد بوزد و مشكل ما حل شود، اينها همانند مسكّن هستند و ما فقط درد را فراموش مي‌كنيم.
تعداد بالاي خودروها عامل اصلي آلودگي هوا
اين كارشناس حوزه محيط زيست، مشكل اصلي را تعداد خودروها در معابر عمومي شهر تهران اعلام كرد كه شش برابر ظرفيت است و در ادامه گفت: ما با بهبود كيفيت خودروها حتي با برقي و هيبريدي كردن همه خودروهاي موجود در تهران نمي‌توانيم مشكل ترافيك را حل كنيم. متأسفانه در شرايطي كه هنوز ۲۰ ميليون ساعت از وقت تهراني‌ها در ترافيك تلف مي‌شود، به دنبال راه‌حل‌هاي مسكّني مي‌رويم.
وي تأكيد كرد: بايد تمام بودجه‌ها را براي گسترش حمل و نقل ريلي و ايجاد معابر ايمن براي دوچرخه‌سواري، مسيرهاي ايمن پياده‌روي و بهبود سامانه اتوبوسراني بي.آر.تي بگذاريم، آن وقت خواهيد ديد مردم داوطلبانه خودروهاي شخصي خود را كنار مي‌گذارند و از وسايل حمل و نقل عمومي استفاده مي‌كنند.
صرفه‌جويي روزانه 6/5ميليون ليتر با تكميل مترو
آمارهای بین‌المللی شرکت بهره‌برداری مترو تهران نشان می‌دهد از ابتدای راه‌اندازی نخستین خط مترو در تهران تاکنون 7 میلیارد و 578 میلیون مسافر جابه‌جا شده‌اند آن‌هم در شرایطی که در طول دو دهه اخیر توسعه عمرانی مترو همیشه لنگ کمک‌های مالی دولت بوده است.
مدير عامل شركت راه‌آهن شهري تهران و حومه با بيان اينكه مترو بهترين سامانه حمل و نقل عمومي در پايتخت است گفت: در تهران زيرساخت‌هاي خطوط مترو به مرحله‌اي رسيده است كه با كمي توجه بيشتر و تزريق بودجه، به راحتي و در اسرع وقت مي‌توان تعداد سفرهاي مترو را به 7 ميليون سفر در روز رساند.
علي امام با بيان اينكه خودروهاي شخصي فقط در شهر تهران با مصرف روزانه 13 ميليون ليتر بنزين و چندين ميليون ليتر گازوئيل، خسارات هنگفتي به اقتصاد ملي وارد مي‌كنند. گفت: طبق آمارهاي جهاني، به ازاي هر مسافر مترو 65صدم ليتر صرفه‌جويي در مصرف سوخت ايجاد مي‌شود و اين استدلال اقتصادي ثابت ميكند اگر حداكثر توان خود را براي توسعه خطوط و تأمين تجهيزات مترو صرف كنيم، به بيراهه نرفته‌ايم!
مدير عامل شركت راه‌آهن شهري تهران و حومه با بيان اينكه در صورت تكميل شبكه مترو، ظرفيت جابه‌جايي مسافر به 10ميليون نفر مي‌رسد كه اين يعني روزانه حدود 6/5 ميليون ليتر صرفه‌جويي در مصرف سوخت خواهيم داشت، گفت: تاكنون در تهران چهار خط اصلي، بخشي از خط شماره يك خطوط اكسپرس (تهران- مهرشهركرج) و نيز خط فرودگاه حضرت امام (ره) ساخته شده است اما به جهت وجود مشكلاتي همچون كمبود ناوگان، عدم تكميل پايانه‌ها و نقص تجهيزات، از ظرفيت‌كامل خطوط مترو استفاده نمي‌شود.
30 هزار ميليارد تومان براي تكميل خطوط مترو
مدير عامل شركت راه‌آهن شهري تهران و حومه با بيان اينكه طرح اصلي شبكه حمل و نقل ريلي تهران، شامل 12خط ( هشت خط اصلي و چهار خط اكسپرس حومه‌اي) است گفت: تكميل اين شبكه به بودجه‌اي حدود 30 هزار ميليارد تومان نياز دارد تا ظرفيت جابه‌جايي مسافران را به 10ميليون نفر در روز برسانيم و با قيد فوريت تكميل و تجهيز خطوط 3، 6 و 7 در دستور كار قرار گيرد.
وي امام با بيان اينكه در شرايط فعلي خطوط احداث شده نياز فوري و مبرم به تأمين تجهيزات دارد، گفت: سيستم‌هاي كنترلي مثل سيگنالينگ و همچنين شبكه مخابرات خطوط به ازاي هر كيلومتر حدود 1/5ميليون يورو هزينه دربردارد. براي هواسازها و هواكش‌ها نيز به ازاي هر كيلومتر حدود 1/5ميليون يورو بودجه مورد نياز است. سيستم‌هاي اعلام و اطفاي حريق، برق‌رساني، فروش بليت به همراه تجهيز پايانه و تأمين تعميرگاه‌ها نيز نيازمند اعتبارات خاص است و البته هر خط حداقل به 50 رام قطار احتياج دارد.
امام در مورد كمك دولت به مترو با بيان اينكه بنا بر آمار اتحاديه بين‌المللي حمل و نقل عمومي شهري(UITP)، در اكثر شهرهاي بزرگ دنيا، دولت بخش قابل توجهي از هزينه ساخت مترو را به عنوان يك زيرساخت ملي تأمين ميكند، گفت: به عنوان مثال اخيراً در كشور كانادا، هزينه احداث متروي شهر تورنتو به فرودگاه پيرسون به‌طور كامل توسط دولت تأمين شد. در كشور ما نيز بر اساس قانون توسعه حمل و نقل عمومي و مديريت مصرف سوخت، بايد سالانه 4 هزار ميليارد تومان بابت توسعه زيرساخت‌هاي حمل و نقل شهري اختصاص پيدا كند.
تكميل خطوط مترو با دريافت فاينانس
امام با بيان اينكه يكي از راه‌هاي تأمين منابع مالي لازم براي گسترش خطوط حمل و نقل ريلي درون‌شهري، علاوه بر بودجه‌هاي سالانه كه در لايحه مجلس منظور مي‌شود، استفاده از فاينانس است، گفت: بنا بر اين اگر نمايندگان مجلس ترتيبي دهند كه شوراي پول و اعتبار و بانك مركزي اجازه استفاده از فاينانس را بدهند، بخش مهمي از مشكلات اعتباري مترو حل خواهد شد چراكه متروي تهران، امروز بيش از هر زمان ديگر نيازمند توجه متوليان امر بوده و در صورت افزايش سطح حمايت‌هاي دولت و پيگيري نمايندگان مجلس مي‌توان از تمام ظرفيت‌هاي بالقوه آن استفاده كرد. وي افزود: درخواست شركت راه‌آهن شهري تهران و حومه از نمايندگان مجلس اين است كه توجه‌شان به متروي تهران، «توجه ملي» باشد چراكه خطوط مترو پايتخت در صورت تكميل قادر است سهم بسزايي در رفع دغدغه هميشگي تردد روزانه 16 ميليون نفر جمعيت تهران و حومه آن ايفا كند.
