به گزارش خبرنگار مهر، پنجم دسامبر مصادف با چهاردهم آذرماه روزجهاني خاك است؛ طي سالهاي اخير خاك در دنيا مورد توجه ويژهاي قرار گرفته است، به طوري كه سال ۲۰۱۵ سال جهاني خاك نامگذاري شد. در همين ارتباط منوچهر گرجي، رئيس انجمن علمي خاك كشور در گفتوگويي با خبرگزاري مهر چالشها، مشكلات موجود در اين زمينه و همچنين راهكارهاي پيش روي اين بخش را مطرح كرده است كه مهمترين نكات آن را تقديم ميكنيم: - فرسايش خاك در ايران شامل فرسايش آبي و بادي است، به طور كلي ميتوان گفت فرسايش خاك در ايران حدود ۱۵ تا ۱۶ تن در هكتار است. حدود ۵۰ درصد آن مناطق شيبدار هستند، در اراضي شيبدار هم فرسايش آبي زياد ميشود، آب در شيبها جريان مييابد و خاك را ميشويد و با خود ميبرد. متأسفانه مديريت ما نيز در اين زمينه مقداري ضعيف است.
كشور ما جزو ردههاي اول دنيا در اين زمينه قرار دارد و بايد اقدامات گستردهاي انجام شود تا اين فرسايش كنترل شود. در كشور ما دستخوردگيهاي زيادي در خاك ايجاد ميشود، به عنوان مثال اتوباني از قزوين به رشت ايجاد ميشود، زماني كه وارد اين اتوبان ميشويد مشاهده ميكنيد كه در چندين نقطه كوه تراشيده و بعد از احداث اتوبان با همان وضعيت رها شده است، زماني كه باد ميوزد از اين ترانشهها (نقاطي كه تراشيده شده است) خاك زيادي بلند ميشود؛ در واقع وقتي كوه با اين وضعيت رها ميشود، هم فرسايش بادي و هم فرسايش آبي اتفاق ميافتد. وقتي اتوبان يا جادهاي در كشور ساخته ميشود بايد درصدي از بودجه آن را به ترميم خاكي كه دست خورده ميشود، اختصاص دهند. در تمام دنيا اين موارد ديده شده هيچ كجا اجازه داده نميشود كسي به خاك آسيب بزند و بعد بدون ترميم آن را رها كند.
- قانون خاك بعد از حدود ۱۰ الي ۱۲ سال بلاتكليف ماندن در مجلس در كميسيون كشاورزي تصويب شده و قرار است وارد صحن علني شود، زماني كه اين قانون تصويب و اجرايي شود وزارت صنعت و معدن موظف خواهد بود معادن خود را ساماندهي كند، وزارت جهادكشاورزي نيز موظف ميشود برخي از اقدامات خود را كه به خاك آسيب ميزند اصلاح كند. - ما حدود ۹۰ ميليون هكتار مرتع داريم وقتي 5/2 برابر ظرفيت مرتع دام در آن چرا ميكند، قطعاً باعث تخريب آن و از بين رفتن پوشش گياهي خواهد شد. ما در زمينه خاك وضعيت خوبي نداريم، وقوع ريزگردها، گل آلود شدن رودخانهها و مواردي از اين قبيل به خوبي نشاندهنده شرايط ماست؛ گفته ميشود يكي از علل عمده نابودي نسل ماهي آزاد در كشور ما نيز فرسايش خاك است. - برخي خاكها جنبه معدني پيدا ميكند، برخي از خاكهاي جزيره هرمز خوراكي است و در پخت غذا از آن استفاده ميشود؛ نميتوانيم به آن خاك كشاورزي بگوييم، البته نقاطي هم هست كه با لنج و به صورت محدود به آنجا خاك بردهاند؛ به عنوان مثال گفته ميشود در امارات مناطق پارك مانندي هستند كه به آنجا ميگويند به خاك ايران خوش آمديد؛ يعني خاكهاي ايران را به آنجا بردهاند و پوشش گياهي خوبي را آنجا ايجاد كردهاند، اما ميزان آن بسيار محدود است. قاچاق عمدهاي كه ما از آن خبر داشته باشيم اتفاق نيفتاده است، ولي احتمالاً كم و بيش وجود دارد.