اين روزها صحبت از كابينه ترامپ يكي از اصلي‌ترين خطوط گزارش‌ها و تحليل‌هاي خبري درباره سياست آينده امريكا در قبال ايران است. انتصاب ژنرال جيمز ماتيس، نظامي بازنشسته امريكايي به عنوان وزير دفاع كه از سوي خود امريكايي‌ها لقب سگ ديوانه گرفته، بسياري را به سمت اين موضع سوق داده است كه اين ژنرال در سمت جديد خود به دنبال يك درگيري تمام عيار با ايران است.
ماتيس درباره نقش ايران در منطقه خاورميانه مي‌گويد: ايران تنها تهديد جاري عليه صلح و ثبات خاورميانه در منطقه است و اساساً يك دولت‌ـ ملت نيست، بلكه يك نهضت انقلابي علاقه‌مند به هرج و مرج و آشوب است. به نظر من، داعش چيزي بيشتر از يك توجيه براي ايران در راستاي ادامه به شيطنت‌هايش نيست! ايران دشمن داعش نيست. ايراني‌ها منفعت بسياري از آشوبي كه داعش برپا كرده است به دست مي‌آورند.
اين زوج زماني ديدني‌تر مي‌شود كه فردي همچون ژنرال فلين نيز در كنار وي قرار بگيرد؛ شخصيتي كه به خاطر ديدگاه‌هاي اسلام ستيزانه خود بسيار مشهور بود و بنا به گزارش نشريه نيويورك تايمز در قضيه كشته شدن سفير امريكا در ليبي به دنبال اين بود تا اين مسئله را به گردن ايران بيندازد.
حال سؤال اينجاست كه آيا تهديد فوري‌اي كه ايران با آن روبه رو است جنگ همه‌جانبه است يا بزرگنمايي اين خطر نگاه برنامه‌ريزان كشور را از نكات مهم‌تري دور مي‌كند.
جنگ همه جانبه يك توهم است
يك جنگ همه‌جانبه با ايران خطري است كه بسياري از صاحب نظران نظامي بر غيرممكن بودن آن تأكيد كرده‌اند. گرچه برخي از گروه‌هاي سياسي در داخل كشور به دنبال اين بودند تا يكي از فوايد برجام را دور شدن خطر جنگ از كشور جلوه دهند، با اين حال نگاهي كوتاه به سخنان وزير دفاع پيشنهادي دونالد ترامپ هم نشان مي‌دهد كه خطر جنگ جز يك ادعاي غيرقابل باور چيز ديگري نبوده است.
ماتيس حتي حمله به عراق را هم غيرمنطقي مي‌داند و در يك اجلاس امنيتي مي‌گويد: ما احتمالاً در نگاه به گذشته، حمله به عراق را يك اشتباه تلقي خواهيم كرد، يك اشتباه استراتژيك. ارتش امريكا اين حمله را ايده بسيار عاقلانه‌اي نمي‌دانست اما با اين حال اين حمله را تأييد كرد زيرا وقتي شما كسي را به عنوان رئيس‌جمهور انتخاب مي‌كنيد، توصيه‌هاي خود را با او مطرح مي‌كنيد و ما نيز اين توصيه‌ها را به طور خصوصي (به رئيس‌جمهور وقت امريكا) ارائه كرديم. حالا سؤال اينجاست كه آيا ژنرالي كه حمله به ايران را يك اشتباه مي‌داند، آيا به دنبال اين است كه به صورت گسترده‌اي با ايران وارد جنگ شود.
هدف بازوهاي نظامي ايران
به نظر مي‌رسد كه بايد پاسخ اين سؤال را منفي دانست. خبري از حمله نظامي نخواهد بود، اما امريكايي‌ها روش‌هاي ديگري را براي مقابله با ايران انتخاب خواهند كرد كه مهم‌ترين وجه تشابه آن تضعيف توان دفاعي ايران بود. همه مي‌دانند كه امريكايي‌ها به دنبال اين خواهند بود تا توان دفاعي ايران را به كمترين حد ممكن برسانند و اين مسئله در محورهاي مختلف دنبال خواهد شد.
به عنوان مثال در حوزه موشكي امريكايي‌ها تلاش مي‌كنند توان ايران را براي هدف قراردادن پايگاه‌هاي امريكا در منطقه با چالش روبه رو كنند و در اين ميان سعي خواهند كرد همكاري ساير دولت‌هاي منطقه را نيز به خود جلب كنند. تكميل كردن سپر دفاع موشكي به صورت گسترده و يكپارچه در منطقه خليج‌فارس مهم‌ترين استراتژي ضد موشكي امريكايي‌ها خواهد بود.
از سوي ديگر توان دريايي ايران به خصوص در تنگه هرمز نيز نقطه فشار ديگري خواهد بود كه مد نظر امريكايي‌ها قرار مي‌گيرد. به نظر مي‌رسد امريكا در دوران ترامپ بيش از همه به همكاري با متحدان امريكا در منطقه خواهد پرداخت و اطلاعات را با آژانس‌هاي امنيتي و اطلاعاتي آنها به اشتراك مي‌گذارد و به احتمال بسياري، مانورهاي مشترك دريايي براي عقب راندن ايران از خليج فارس و محدود كردن قدرت مانور ايران در اين آب‌ها صورت خواهد داد.
از سوي ديگر تحت فشار قراردادن بازوهاي منطقه‌اي ايران راهكاري است كه امريكايي‌ها به آن توجه خواهند كرد. وقايع سوريه و سركوب تروريست‌ها مطلبي است كه هيچ كس نمي‌تواند از آن بگذرد. در چنين شرايطي ايران دست برتر را در منطقه خواهد يافت. در اين صورت امريكايي‌ها كوچك‌ترين ابزاري براي حضور در منطقه نخواهند داشت. شايد به همين دليل يكي ديگر از مهم ترين شاه بيت‌هاي سخنان ماتيس در گذشته بحث نفوذ ايران بوده است؛ نفوذي كه وي از آن به عنوان نفوذ شيطاني ياد مي‌كند.
امنيت در اولويت است
تمام اين مطالب نشان مي‌دهد كه بحث حمله و جنگ تمام عيار يك مسئله دور از ذهن خواهد بود، اما فشار بر توانمندي‌هاي نظامي ايران تشديد خواهد شد؛ توانمندي‌‌اي كه تاكنون موجب شده است، خطر حمله همه جانبه نظامي دفع شود.
در صورتي كه به هر دليل توان نظامي ايران تضعيف شود، امكان دارد نه تنها فشار بار ديگر افزايش يابد بلكه خطر جنگ تمام عيار به يك خطر عيني ارتقا مي‌يابد. جالب اينجاست كه در چنين شرايطي سردار باقري، رئيس ستاد مشترك نيروهاي مسلح به اين مسئله اشاره مي‌كند كه تنها 20 درصد بودجه نظامي كشور تأمين شده است.
واقعيت اينجاست كه تأمين بودجه نظامي همواره بايد جزو اولويت‌هاي اصلي كشور باشد. اين مسئله تنها به ايران اختصاص ندارد، بلكه امنيت داخلي و بالاتر از آن امنيت ملي اولويت اول هر كشوري است. اين مسئله زماني حساس تر مي‌شود كه ما سخنان مقاماتي را كه براي در اختيار گرفتن پست‌هاي امنيتي دولت آينده امريكا نامزد شده‌اند، مرور كنيم.
شايد تأكيد رهبر معظم انقلاب در خصوص ساخت داخلي قدرت از همين جهت باشد كه دشمن از ابزارهاي اقتصادي به عنوان وسيله‌اي براي تضعيف امنيت كشور استفاده نكند، با اين حال حتي مشكل مالي نيز در اين حوزه وجود دارد، بايد اين مسئله را مد نظر قرار داد كه امنيت در اولويت است، حتي اگر شرايط سخت اقتصادي بر كشور فراهم باشد.
