بعد از ورود مجلس و قوه قضائيه به مسئله مهريه، راهكارهاي ديگري براي برونرفت از مسئله پيش روي خانوادهها در اين خصوص مطرح شدهاند. يكي از اين راهكارها طرح بيمه مهريه است كه شركتهاي بيمهاي يك به يك براي اجراي آن وارد گود ميشوند. اما هر كس به شيوه خود. بيمه ايران برنامهاي طراحي كرده كه ظرف مدت ۱۰ تا ۱۵ سال معادل مهريهاي كه مرد نسبت به زن تعهد كرده است را پرداخت ميكند، منتهي با ۱۰ شرط.
مهريه چه بود، چه شد مهريه مختص حقوق ايران است و خاستگاه شرعي دارد. همچنين مهريه، هديه و پيشكش مرد به زن براي نشان دادن صداقت در عشق و خواستاري او و نيز به جهت رعايت شأن و منزلت زنان است. در حالي كه اين پيشكش به مرور كاركرد خود را از دست داده و به ابزاري براي چشم و همچشمي و فشار روي مرد براي تن دادن به خواستههاي زن در زندگي مشترك تبديل شده است، به طوري كه بخش قابل توجهي از خانوادههاي ايراني به ويژه در سالهاي اخير، مهريه را ضامن خوشبختي و تأمين آتيه دخترانشان ميدانند. از طرفي زنان جوان نيز با كاستن از آستانه تحمل خود به بهانه احقاق حق، با بروز كوچكترين مشكل در زندگي زناشويي، آنچه دارايي و به اصطلاح حق خود در قالب مهريه ميدانند را به اجرا گذاشته و سر آخر با اخذ دستور جلب، همسر خود را در بند ميكنند. برخي از اين زنان علت اين كارشان را اينطور بيان ميكنند كه يا همسر خود را به زندگي مشترك برگردانند يا چنانچه حكم طلاق صادر شود، زن به حق خود برسد. حتي در مواردي ديده ميشود مهريه به اهرم فشاري بر مردان تبديل شده تا بدين طريق زنان بتوانند آنها را وادار به طلاق دادن كنند.
نتيجه هم اينكه برخي دامادها به زندان رفتند به خاطر مهريههاي نجومي. مهريه هايي كه بر پايه سكه طلا تعيين ميشوند و با نوسانات بازار ارز و سكه، بدهي مردان را هر روز سنگينتر از قبل ميكنند. بر اين اساس قانونگذار ماده ۲۵ لايحه جديد حمايت از خانواده را به اين موضوع تخصيص داد.
به موازات آن طرح بيمه مهريه در شركتهاي بيمهاي راه اندازي شد. يكي از شركت هايي كه اين خدمت بيمهاي را ارائه ميدهد بيمه ايران است. سهاميان مقدم مديرعامل اين شركت در توضيح جزئيات بيمه مهريه ميگويد: بر اين اساس، بيمهاي با نرخ بسيار نازلي طراحي شده است كه ظرف مدت ۱۰ تا ۱۵ سال مدنظر است و بيمه ايران معادل مهريهاي كه مرد نسبت به زن تعهد كرده است را پرداخت ميكند.
مزاياي بيمه مهريه اندر مزاياي طرح بيمه مهريه آمده است:
۱- در صورت حيات زوج در پايان مدت بيمه، سرمايه اصلي بيمه نامه به صورت يكجا يا مستمري به زوجه پرداخت ميگردد.
۲- در صورت از كار افتادگي دائم و كامل زوج در طول مدت بيمه، بيمهگذار از پرداخت اقساط بعدي حق بيمه تا پايان مدت بيمه معاف شده و تعهدات بيمهگر كماكان در موعد مقرر انجام خواهد گرفت.
۳- در صورت فوت بيمه شده در طول مدت بيمه سرمايه اصلي بيمه نامه به زوجه پرداخت خواهد شد.
۴- در صورت فوت بيمه شده بر اثر حادثه دو برابر سرمايه اصلي بيمه نامه به زوجه پرداخت خواهد گرديد.
۵- چنانچه زوجه بعد از گذشت حداقل شش ماه از تاريخ شروع بيمه نامه و پرداخت حق بيمه مربوط توسط بيمهگذار و قبل از پايان مدت بيمه مطلقه گردد ذخيره پس اندازي بيمه نامه تا تاريخ پرداخت حق بيمه به وي پرداخت خواهد شد.
۶- زوجه به ميزان ۷۵ درصد در منافع حاصل از عمليات بيمهگري در اين بخش سهيم بوده و در صورت تشكيل منافع مزبور، سرمايه اصلي بيمهنامه به اضافه سرمايهاي كه از محل مشاركت در منافع ايجاد شده است به وي پرداخت خواهد شد.
۷- زوجه ميتواند پس از گذشت حداقل دو سال از شروع بيمه و پرداخت مستمر حق بيمه مربوط از محل ذخيره پس اندازي بيمه نامه تقاضاي وام نمايد.
۸- سرمايه بيمه مهريه جزء ماترك نبوده و از ماليات بر درآمد و ماليات بر ارث معاف است .
۹- در صورت قطع پرداخت حق بيمه از طرف بيمه گذار، قبل از شش ماه از تاريخ شروع بيمه، بيمه نامه مشمول شرايط ابطال شده و بيمهگر هيچ گونه تعهدي نخواهد داشت و در صورتي كه حق بيمه بيش از شش ماه پرداخت شده باشد، بيمه نامه داراي ارزش باز خريد بوده و ارزش بازخريد صرفاً به زوجه پرداخت خواهد شد.
۱۰- در صورت فوت زوجه در طول مدت بيمهنامه (پس از گذشت حداقل شش ماه از تاريخ شروع بيمه و پرداخت حق بيمه مربوط) ارزش بازخريد بيمه نامه در وجه بيمهگذار پرداخت خواهد شد.
نياز به مصوبه مجلس ندارد الهيار ملكشاهي، عضو كميسيون قضايي مجلس اما در عين اينكه طرح بيمه مهريه را خوب توصيف ميكند به «جوان» ميگويد: بر اساس لايحه جديد حمايت از خانواده تا ۱۱۰ سكه دين حاكميتي است. به اين معنا كه چنانچه زوج اين تعداد را پرداخت نكند و معسر هم نباشد زنداني ميشود، اما بالاتر از آن وارد مبحث مطالبات حقوقي ميشود. به گفته وي بيمه مهريه از آن جهت مشكلزا است كه مهريه عين خارجي نيست. در مجلس حتي اين مسئله هم مطرح شد كه به مهريه ماليات تعلق بگيرد كه با اين استدلال كه مهريه بايد گرفته شود تا مالياتش پرداخت شود و عين خارجي نيست، رد شد. با همين استدلال ميتوان قضيه بيمه را نيز در مورد آن رد كرد.
ملكشاهي ادامه ميدهد: البته اجراي بيمه مهريه نياز به مصوبه مجلس ندارد اما در هر صورت بايد در مجلس بررسي شود و براي آن رابطه حقوقي تعريف شود.
از طرفي، مهريه كه بايد از آن به عنوان نوع جديد مهريه ياد كرد و براي آن نام ديگري نيز برگزيد اين روزها صدمات زيادي به خانوادههاي جوان وارد كرده است و بيمه آن كه سعي دارد حقوق و منافع دو طرف زن و مرد را در نظر بگيرد، اشكالاتي دارد كه ظاهراً از علل اساسي عدم اقبال خانوادهها از آن است. يكي از اين اشكالات در نظر نگرفتن نرخ تورم و افزايش قيمت سكه و پايه مهريه است. اين مسئله باعث ميشود زنان حس كنند در حقشان اجحاف شده؛ در مقابل دريافت مهريه به شيوه بيمه زن را در تصميمگيري براي درآمد خود و سرمايه گذاريهاي اقتصادي به تناسب حال و شرايط خود برنامهريزي كند.
به هر حال اين روزها هم مهريه را ميگيرند و هم ميدهند.