جوان آنلاین: در پی اعلام برنامههای جدید ایران برای گسترش همکاریهای تجاری با چین، مقامات ایران از جمله جبارعلی ذاکری مدیرکل راهآهن طرحی را برای ساخت یک مسیر جدید راهآهن ترانزیتی از هرات در غرب افغانستان به چین معرفی کردهاند. طبق گزارشها، این پروژه شامل توسعه خط راهآهن از هرات به بلخ و سپس ادامه آن به سمت واخان در بدخشان است که در نهایت ایران را از طریق خاک افغانستان به چین متصل خواهد کرد.
به گزارش تسنیم، و به گزارش آسیا رویو، اگر این طرح اجرایی شود، میتواند به عنوان یک تغییر بزرگ در روابط اقتصادی و تجاری ایران و چین به شمار آید. در حال حاضر، تجارت دو کشور عمدتاً از طریق مسیرهای دریایی انجام میشود که با مشکلاتی مانند زمانبر بودن، هزینه بالا و چالشهای مرتبط با تحریمها مواجه است. این پروژه به ایران و چین کمک میکند که از طریق یک مسیر زمینی جدید، هزینهها و زمان حملونقل را به طور چشمگیری کاهش دهند.
افغانستان به عنوان یک کریدور طبیعی بین آسیای مرکزی، جنوب آسیا و ایران، میتواند نقش کلیدی در این پروژه ایفا کند. از آنجا که افغانستان در گذشته نیز از طریق جاده ابریشم نقش مهمی در ارتباطات تجاری آسیا و اروپا داشت، اکنون در مرکز توجه قرار گرفته است. این پروژه میتواند موقعیت استراتژیک افغانستان را تقویت کرده و آن را به یکی از هابهای اصلی ترانزیتی در منطقه تبدیل کند.
مزایای اقتصادی برای افغانستان و ارتباط مستقیم با چین
یکی از مهمترین مزایای این پروژه برای افغانستان، درآمدهای ترانزیتی خواهد بود. این کشور که از مشکلات اقتصادی و کمبود منابع مالی رنج میبرد، میتواند با بهرهبرداری از این کریدور جدید، به خزانه ملی خود کمک کرده و منابع مالی را به سمت پروژههای توسعهای سوق دهد. علاوه بر این، این طرح فرصتهای شغلی زیادی را ایجاد خواهد کرد. ساخت و بهرهبرداری از راهآهن جدید میتواند هزاران شغل در بخشهای مختلف ایجاد کرده و به بهبود شرایط معیشتی مردم افغانستان کمک کند.
تا کنون، تجارت افغانستان با چین عمدتاً از طریق پاکستان انجام میشود که این مسیر نیز به دلیل موانع سیاسی و امنیتی با مشکلاتی روبهرو است. مسیر جایگزین از طریق آسیای مرکزی نیز زمانبر و هزینهبر است. اما اگر این راهآهن جدید عملیاتی شود، افغانستان به طور مستقیم به چین متصل خواهد شد. این ارتباط مستقیم میتواند هزینهها را کاهش داده و زمان انتقال کالاها را به شدت کم کند، که در نهایت به نفع بازارهای داخلی افغانستان خواهد بود. این پروژه میتواند به کاهش قیمت کالاهای وارداتی از چین و ایران در افغانستان کمک کند.
چین به عنوان بزرگترین شریک تجاری ایران، در سالهای اخیر سرمایهگذاریهای قابل توجهی در افغانستان انجام داده است، به ویژه در بخشهای معدنی و انرژی. پروژه راهآهن جدید میتواند انگیزههای بیشتری برای چین در راستای افزایش سرمایهگذاری در افغانستان ایجاد کند. منابع معدنی افغانستان، به ویژه پروژههای بزرگ معدنی مانند مس عینک، از جذابیتهای ویژهای برای چین برخوردار است. این طرح میتواند موجب تسریع در توسعه این منابع و ارتقاء روابط اقتصادی میان چین و افغانستان شود.
چالشها و موانع
البته، اجرای چنین پروژهای بدون چالش نخواهد بود. از جمله بزرگترین موانع میتوان به وضعیت امنیتی در افغانستان و هزینههای مالی بالای این طرح اشاره کرد. با وجود بهبود شرایط امنیتی در برخی مناطق افغانستان، همچنان نگرانیهایی درباره امنیت در مناطق مرزی و غربی افغانستان وجود دارد که ممکن است بر اجرای پروژه تأثیر بگذارد. همچنین، هزینههای بالای ساخت راهآهن از هرات تا بدخشان از طریق مناطق دشوار و بیابانی میتواند فشار مالی زیادی به کشورهای درگیر وارد کند. با این حال، کارشناسان بر این باورند که اگر این پروژه به عنوان بخشی از ابتکار «جاده ابریشم جدید» چین در نظر گرفته شود، امکان اجرایی شدن آن افزایش خواهد یافت.
طرح راهآهن ایران–افغانستان–چین در صورت عملیاتی شدن، میتواند تحولاتی جدی در روابط اقتصادی این سه کشور ایجاد کند و افغانستان را به یک هاب ترانزیتی کلیدی تبدیل نماید. از سوی دیگر، این پروژه فرصتهای اقتصادی جدیدی را برای مردم افغانستان فراهم میآورد، به ویژه در زمینه ایجاد شغل، تقویت زیرساختها و جذب سرمایهگذاریهای خارجی. به نظر میرسد که در صورت پیگیری جدی این طرح، میتوان به رشد اقتصادی و همکاریهای پایدار در سطح منطقهای امیدوار بود.
