جوان آنلاین: بعد از آتشسوزیهای اخیر در جنگلهای کشور و بهخصوص جنگل الیت که چند هفتهای اسیر شرارههای ویرانگر بود، پویشهایی در مناطق مختلف به راه افتاد و مردم با حضور در میدان، بخشی از کارها را بر عهده گرفته و خود را یک مسئول و نگهبان محیطزیست معرفی میکنند. بر همین اساس پویش نهالکاری در شهرستانهای چالوس، نوشهر و رویان، نمونهای بارز از همکاری مردم، مسئولان و همیاران طبیعت در حفاظت و احیای محیطزیست است. حضور جنگلبان مصدوم، خانوادهها، مادران و دانشآموزان نشان میدهد نگهبانی و مراقبت از طبیعت نه تنها یک وظیفه سازمانی بلکه یک مسئولیت اجتماعی و خانوادگی است.
این روزها پویش گسترده نهالکاری در نوار ساحلی مازندران در حال اجراست. این برنامه با هدف تقویت پوشش گیاهی ساحل، مقابله با فرسایش بادی و آبی، تثبیت ماسههای روان و ترویج فرهنگ مشارکت مردمی در حفاظت از منابع طبیعی اجرا میشود و در این پویش دهها اصله نهال بومی و سازگار با اقلیم ساحلی کاشته میشود تا ضمن ایجاد فضای سبز پایدار، زمینه حفاظت از ساحل و جنگلهای هیرکانی را برای نسلهای آینده فراهم کند.
بسیج دانشآموزان برای درختکاری
مشارکت خانوادهها و دانشآموزان و حضور فعال مردم در کنار مسئولان نشان میدهد، حفاظت از طبیعت و توسعه فضای سبز به یک حرکت جمعی و ملی تبدیل شده است. محمد جمالی، جنگلبان مصدوم عملیات اطفای حریق جنگلهای الیت است که به همراه خانوادهاش برای درختکاری به ساحل چالوس آمده. او که خود را عاشق محیطزیست معرفی میکند، هنوز آثار مصدومیت در چهرهاش دیده میشود و مشغول کاشت نهال در این منطقه است. جمالی میگوید: «در حادثه الیت، لحظهای به عقب نگاه نکردیم؛ همه نیروها با تمام توان به دنبال مهار آتش بودند. شاید جسم ما آسیب ببیند، اما عشق به طبیعت هیچوقت آسیب نمیبیند.»
او ادامه میدهد: «اینجا هستم تا نشان دهم حفاظت از جنگلها و احیای آنها کاری است که حتی لحظهای نباید متوقف شود. برای من حضور در این برنامه نوعی بازگشت به میدانی است که عاشقانه در آن خدمت میکنم زیرا مصدومیت باعث نشد از طبیعت دور شوم و امروز آمدهام تا به مردم بگویم مسیر احیا و حفاظت از جنگلها ادامه دارد و همه ما در این راه مسئولیم.» به گفته این دوستدار طبیعت، هرنهال کوچک نشانهای از امید و مسئولیت نسبت به آیندگان است و این پیام را به جامعه میدهد، احیای طبیعت متوقفشدنی نیست.
نسل امروز برای فردای سبز
حضور مادران و دانشآموزان در پویش نهالکاری در نوار ساحلی مازندران، حالوهوای ویژهای به برنامه بخشیده و ثابت میکند، حفاظت از طبیعت یک مسئولیت خانوادگی و اجتماعی است.
یکی از مادران شرکتکننده در این پویش با در دست داشتن نهالی درباره انگیزه حضورش میگوید: «درختکاری فرصتی است تا بچهها یاد بگیرند به جای قطع درخت و تخریب طبیعت، آن را بازسازی کنند و مراقبش باشند. این تجربه به فرزندانم میآموزد که طبیعت سرمایه مشترک ماست و هر اقدام کوچک در حفظ آن اثرگذار است.»
این مادر که به شغل شریف معلمی مشغول است، ادامه میدهد: «بچهها وقتی با دست خودشان نهال میکارند، احساس مالکیت میکنند و میآموزند، هردرخت یک موجود زنده است. از همین امروز باید به فرزندانمان مسئولیتپذیری و عشق به محیطزیست را آموزش بدهیم و اجازه بدهیم آنها تجربه کنند و مطمئن باشیم که این نهالها فردای سبزتری رقم میزنند.»
مارال دختر دانشآموزی که به همراه مادرش به ساحل چالوس آمده تا در کاشت نهال شرکت کند، میگوید: «همیشه از پشت شیشه اتوبوس یا ماشین، درختها را نگاه میکردم و امروز اولین بار است که خودم نهال میکارم. حس عجیبی دارم و انگار مسئولیتی کوچک، اما مهم روی دوشم گذاشته شده و دوست دارم بزرگ شدن این نهالها را دنبال کنم و مطمئنم اگر هر نفر در سال حداقل یک درخت بکارد، کشور خیلی زود سبزتر خواهد شد.» این دانشآموز با اشاره به اهمیت آموزشهای عملی ادامه میدهد: «کاشت نهال تجربهای است که هیچچیز را نمیتوان جایگزین آن کرد. ما از امروز مسئول مراقبت از این نهالها و حفظ محیطزیست شدهایم و این تجربه باعث میشود به عنوان نسل آینده با عشق و مسئولیت بیشتری با طبیعت تعامل داشته باشیم.»
مقابله با فرسایش خاک
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان نوشهر و رویان با اشاره به اهمیت حفاظت از رویشگاههای ساحلی معتقد است که هدف اصلی پویشهای مردمی تقویت پوشش گیاهی در مناطق مختلف از جمله سواحل، مقابله با فرسایش بادی و آبی خاک و ایجاد فضای سبز پایدار برای نسلهای آینده است. رضا فلاح ادامه میدهد: «حضور مردم در این طرح نشان میدهد فرهنگ حفاظت از منابع طبیعی در جامعه رو به گسترش است و این پشتوانه اجتماعی بزرگترین سرمایه ما در مسیر صیانت از جنگلها و سواحل محسوب میشود.»
وی درباره گونههای نهال غرسشده توضیح میدهد: «نهالهایی که کاشتهشده از گونههای بومی و سازگار با اقلیم ساحلی انتخاب شدهاند تا ضمن تقویت تنوع زیستی، نیاز آبی کمتری داشته و در برابر شرایط محیطی مقاومتر باشند. این موضوع باعث میشود پایداری پوششگیاهی ساحل تضمین شود و اثرات زیستمحیطی مثبت طولانیمدتی بر جای بماند.»
فلاح همچنین با اشاره به نقش همیاران طبیعت تصریح میکند: «حضور فعال مردم و تشکلهای مردمی در این برنامه ثابت میکند حفاظت از محیطزیست تنها یک وظیفه سازمانی نیست و مشارکت اجتماعی میتواند اثرات پایدار و ملموسی بر حفاظت از منابع طبیعی داشته باشد. ما امیدواریم با تداوم این روند، فرهنگ حفاظت از محیطزیست در سطح جامعه نهادینه شود.»
ساحل زیرپوشش درختان
در سال ۱۴۰۰و زمانی که با دستور مستقیم رئیسجمهور وقت، طرح ملی آزادسازی سواحل آغاز شد، هدف آن بازگرداندن این حریم به عموم مردم و تضمین دسترسی آزاد به دریا بود. تا سال ۱۴۰۴، این طرح با موفقیت چشمگیری پیش رفت و هرچند بخشهای محدودی همچنان درگیر مسائل حقوقی یا تصرفات باقیماندهاند، اما بر اساس گزارشها بیش از ۹۸درصد سواحل مازندران آزاد شده است.
آزادسازی سواحل، تنها آغاز راه بود. برای جلوگیری از فرسایش خاک، بازگشت تصرفات و تخریب بیشتر اکوسیستم، پروژهای بلندپروازانه برای تبدیل این اراضی به جنگلهای ساحلی کلید خورد. پویش ملی کاشت یکمیلیارد نهال در کشور هم یکی از همان اتفاقات خوب در جهت احیای جنگلها به شمار میآید. این طرحها و پویشها با کاشت گونههای مقاوم مانند توسکا، اکالیپتوس و سنجد تلخ، به دنبال ایجاد پوشش گیاهی متراکم، تثبیت خاک و احیای زیبایی طبیعی منطقه است. تاکنون، بیش از ۸۱۶هکتار از اراضی ساحلی غرب مازندران، از نوشهر تا تنکابن، زیرپوشش درختکاری قرار گرفته و در مناطقی مانند سیترا، کلارآباد و ولیآباد، جنگلهای نوپا در حال شکلگیری هستند.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری چالوس با بیان اینکه این منطقه ساحلی به دلیل وزش بادهای فصلی و حرکت ماسهها نیازمند پوشش گیاهی پایدار است و نهالکاری در ساحل یک اقدام زیربنایی برای حفاظت از شهر و محیطزیست محسوب میشود، میگوید: «مشارکت مردمی از اهمیت بالایی برخوردار است. احیا و حفاظت از جنگلها تنها با حضور مردم معنا پیدا میکند و هدف ما بازگشت تدریجی به سیمای سبز گذشته است، زمانی که از دریا تا جنگل یک نوار سبز پیوسته و سرسبز وجود داشت. این برنامهها شروعی است برای بازگشت به همان وضعیت. تحقق این هدف نیازمند همراهی خانوادهها، مدارس، دهیاریها و همه دستگاههای اجرایی است.»
رضا مشایخ ادامه میدهد: «حفاظت از منابع طبیعی یک مسئولیت مشترک است و با تداوم این پویشها و مراقبت از نهالهای کاشته شده، آیندهای سبزتر و پایدارتر برای چالوس و منطقه رقم خواهد خورد. امیدواریم با همکاری عمومی، نسلهای آینده نیز بتوانند از این منابع طبیعی بهرهمند شوند.»
