مستند «شنای خلاف جهت» به کارگردانی جواد رزاقیزاده پرده از واقعیت زندگی بیماران اوتیسم در ایران برداشت. جوان آنلاین: در اولین روز از نوزدهمین دوره جشنواره سینماحقیقت، پردیس ملت مستندی را میزبانی کرد که موضوع جدیدی نداشت اما از لایههای پنهان کمتر گفته شدهای سخن گفت.
مستندی که ذهنخوانی هنری از بیماران اوتیسم و در مقابل کج فهمی اطرافیان بیمار در بیشتر نمونهها است. جوانی که التهابهای این بیماری را سپری کرده اینک میگوید همه باید بدانند که اوتیسم در خودماندن است. تلاش برای فهم خود است نه فهم خارج از خود.
تجربههای او به محمد ۱۶ ساله که از کودکی رهاشدگی از سمت پدر و نگهداری بهزیستی را تجربه کرده منتقل میشود. او از بهزیستی به عنوان یک زندان یاد میکند و اینکه هیچ قرابتی با کودکان دیگر احساس نمیکرده است.
مادر محمد به هم ریخته و در خود شکسته است. هر چه کرده با فرزند خود کنار نیامده و ناچار شده او را به بهزیستی بسپارد. اما بعدتر هم وقتی به خانه برش میگرداند آزار بسیاری متحمل میشود.
کارگردان تلاش کرده پرترهای از اوتیسم ارائه کند. از کارشناسان گرفته تا اطرافیان بیمار را پای صحبت بکشاند. گاهی صحنههای کشدار و گاه عصبیتهای تکراری موجب میشود مخاطب ساعت خود را چک کند اما رزاقیزاده به جای صحبت دیگران درباره بیماران اوتیسم یک کدامشان را محور قرار میدهد تا بیپرده از دردها و رنجهای خود بگوید.
صحنههای فیلم را با بازی با نور متناسب با حس و حال صحبتها میسازد و در معرفی آدمها صریح و بدون القای تصور نقش بازی کردن پیش میرود. این مستند مهر سندیت خود را از زندگی عادی آدمهایی عادی که قهرمان زندگی خود هستند دریافت کرده است.
کارگردان البته هنر را به عنوان التیام درد این بیماری معرفی میکند. تا جایی که تنها عرصهای که محمد را به خندههای عمیق میکشاند تئاتر و عکاسی است.
نگارنده مشاهده این مستند را به مدیران سازمان بهزیستی کشور، روانشناسان، مشاوران خانواده و درمانگران بیماری اوتیسم پیشنهاد میکند.