جوان آنلاین: درحالی که امریکا برای ازسرگیری مذاکرات و رسیدن به توافق با ایران طرحهایی بلندپروازانه ارائه کرده که از سوی تهران رد شده، عباس عراقچی در تازهترین موضع خود تأکید کرد که ایران اصل گفتوگو را منتفی نمیداند، مشروط بر اینکه طرف مقابل با رویکردی مبتنی بر احترام متقابل و منافع مشترک وارد مذاکرات شود، زیرا تنها در چنین چارچوبی میتوان به دستیابی به یک توافق واقعی امیدوار بود. عراقچی این مسئله را نیز یادآور شد که اصرار مجدد بر سیاست غنیسازی صفر و اتخاذ رویکرد یکجانبه جز بیاعتمادی و توقف روندها نتیجهای نخواهد داشت.
هرچند پس از حمله امریکا به تأسیسات هستهای ایران، روند مذاکرات بین دو طرف متوقف شده و پیامهای غیرمستقیم از طریق برخی میانجیها رد و بدل میشود، اما به نظر میرسد مفاد پیشنهاداتی هم که واشینگتن برای ازسرگیری گفتوگوها ارائه کرده، با منافع ملی ایران همخوانی ندارد.
سیدعباس عراقچی، وزیر خارجه ایران روز چهارشنبه در تازهترین اظهارات خود درباره بنبست مذاکرات ایران و امریکا تأکید کرد که مانع اصلی در مسیر گفتوگوها «رویکرد یکجانبه، تحمیلی و زیادهخواهانه» طرف امریکایی است. عراقچی در مصاحبه با برنامه موسیالفرعی کشور عمان گفت: تجربه سالهای اخیر نشان داده که واشینگتن غالباً تلاش کرده مطالباتی فراتر از چارچوبهای قابلمذاکره مطرح کند و همین مسئله عملاً مسیر هر نوع توافق جدید را بسته است. عراقچی افزود که جمهوری اسلامی ایران بارها در عمل نشان داده که اگر طرف مقابل بر مبنای احترام متقابل و منافع دوطرفه وارد گفتوگو شود، امکان توافق واقعی وجود خواهد داشت.
به گفته وزیر خارجه، ایران برای توافقی «عادلانه و متوازن» آماده بررسی و ورود به فرآیند دیپلماتیک جدید است، اما تنها به شرطی که طرف امریکایی تغییر رویکرد دهد و از تلاش برای تحمیل شروط حداکثری دست بردارد. او تکرار کرد: «آنچه مذاکرات را متوقف کرده، رفتار و رویکرد امریکاست، نه اراده ایران». عراقچی تأکید کرد در تجربه مذاکراتی گذشته، هر بار که امریکا از مسیر توافقات عملگرایانه فاصله گرفته و بر خواستههای یکطرفه تأکید کرده، نتیجه چیزی جز بیاعتمادی و توقف روندها نبوده است.
او در ادامه با یادآوری یکی از اظهارات خود که پیشتر نیز در مذاکرات مطرح کرده بود، گفت: «اگر غنیسازی صفر میخواهید، توافقی بین ما نخواهد بود». عراقچی توضیح داد که چنین مطالبهای اساساً خلاف منطق حقوق بینالملل و حقوق هستهای ایران است. با این حال، او در ادامه افزود: «اما اگر بمب صفر میخواهید، توافق ممکن است». او تأکید کرد که ایران سلاح هستهای را در دکترین خود ندارد و اگر موضوع اطمینانیابی درباره ماهیت صلحآمیز برنامه هستهای باشد، ایران آمادگی تعامل دارد. وزیر خارجه تأکید کرد تنها راه دستیابی به یک نتیجه پایدار، توافقی است که «منافع تمامی طرفها را در نظر بگیرد» و بر پایه واقعیتهای میدانی و حقوقی تنظیم شود. او در پایان هشدار داد که هرگونه شرطگذاری سیاسی فراتر از چارچوبهای توافقات قبلی، مذاکرات را از مسیر واقعی خارج میکند، اما اگر طرف امریکایی رویکرد سازندهای نشان دهد، «ایران با دقت موضوع را بررسی خواهد کرد.»
اظهارات عراقچی در حالی مطرح میشود که مقامات ارشد واشینگتن اصرار دارند ایران غنیسازی اورانیوم را به صفر برساند و از دستاوردهای هستهای خود که بیش از دو دهه برای آن تلاش و هزینه کرده است، صرفنظر کند. در مقابل، مقامات تهران تأکید کردهاند برنامه هستهای ایران صلحآمیز است و هرگز روند غنیسازی را متوقف نخواهند کرد. دولت امریکا حتی در شرایط تشدید تنشها با رژیم صهیونیستی، خواستار گفتوگو درباره برنامه موشکی و فعالیتهای منطقهای ایران شده است؛ اقدامی که مقامات جمهوری اسلامی به شدت رد میکنند، زیرا برنامه موشکی جنبه دفاعی دارد و خط قرمز است و هیچ مذاکرهای بر سر آن انجام نخواهد شد. به ویژه پس از حمله اخیر اسرائیل به ایران، روشن شد که در صورت نبود توان موشکی، دشمن صهیونیستی بدون هیچ مانعی و با تمام توان، تمامیت ارضی ایران را تهدید خواهد کرد.
مقامات جمهوری اسلامی بارها تأکید کردهاند که توافقی را که در آن منافع ملی ایران نادیده گرفته شده و به صورت برد- برد نباشد امضا نخواهند کرد. بنابراین، تا زمانی که تحریمها و زیادهخواهیهای غرب ادامه داشته باشد، دستیابی به توافق نیز دور از دسترس است. هرچند دولت دونالد ترامپ تصور میکند با تهدید و فشار میتواند خواستههای خود را به تهران دیکته کند، اما مقامات سابق امریکا بارها به شکست سیاست فشار حداکثری اذعان کردهاند که ادامه این مسیر منافع غرب را تأمین نخواهد کرد.
نگذاشتند توافق شود
عراقچی در بخش دیگری از گفتوگوی خود به مذاکرات قبلی بین تهران و واشینگتن نیز اشاره کرد و گفت: «ما خیلی به توافق نزدیک بودیم و در پنج دور مذاکرات به راهحلهایی رسیدیم که میتوانست مشکل را حل کند اما این راهحلها در واشینگتن رد شد و در نهایت نیروهای خواهان جنگ در آنجا غالب شدند». او گفت در آستانه دور ششم مذاکرات، اولین موشک اسرائیل وسط میز مذاکره اصابت کرد و دیپلماسی را نابود کرد. عراقچی با بیان اینکه مخالفان مذاکره تنها در داخل امریکا نیستند، تأکید کرد: متأسفانه در منطقه ما نیز شاهدیم که رژیم صهیونیستی هیچ خط قرمزی را باقی نگذاشته و همه را نقض کرده است.
وزیر خارجه درباره جنگ ۱۲ روزه نیز گفت: این جنگ هرچند خسارتبار بود، اما ایران را از نظر دفاعی قویتر کرد؛ موشکها در شرایط واقعی آزمایش شدند، نقاط ضعف شناسایی و برطرف شد و امروز قدرت بازدارندگی ایران به مراتب بالاتر است. او با بیان اینکه احتمال حمله مجدد به خاک ایران وجود دارد، هشدار داد: «تکرار حمله برای امریکا و اسرائیل نتیجهای جز شکست سنگینتر نخواهد داشت.» در هفتههای اخیر، برخی رسانههای عبری و غربی مدعی شدهاند که اسرائیل برای حمله مجدد به ایران آماده میشود، اما مقامات ایرانی هشدار دادهاند که در صورت هرگونه اقدام دشمن، پاسخ ایران فراتر از تجربه جنگ ۱۲ روزه خواهد بود. به گفته مسئولان سیاسی و نظامی، ایران در شش ماه گذشته با بازسازی زرادخانه موشکی و تقویت سامانههای پدافندی، در بالاترین سطح آمادگی قرار گرفته است.
