جوان آنلاین: سرمایه اجتماعی از مهم‌ترین دستاورد‌های هر جامعه مقابل تهدید‌هایی است که هر لحظه امکان بروز دارد. کشور ما همواره در معرض تهدید‌های طبیعی از قبیل سیل و زمین‌لرزه و تهدید‌های همه‌جانبه دشمن خارجی قرار داشته و دارد، از جمله اینکه شمار قربانیان حوادث تروریستی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ۲۳ هزار شهید و شمار شهدای جنگ تحمیلی ۱۹۶ هزار و ۸۳۷ شهید و شمار بیشتری هم آسیب‌دیدگان ناشی از این حوادث گزارش شده‌است. این اتفاق‌ها نشان می‌دهد انسجام عمومی جامعه همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی شکل گرفته و تا جنگ صهیونی امریکایی هم امتداد یافته‌است.
آمادگی مقابل بحران
دکتر محمد پیروی خامنه، روانشناس و استاد دانشگاه درباره امکان بروز بحران‌ها از جمله جنگ معتقد است: «بحران‌ها و وقایع از جمله جنگ در هر جامعه‌ای امکان بروز دارد و باعث می‌شود جامعه و از جمله خانواده از حالت طبیعی خارج شود. آمادگی مقابل بحران‌ها از جمله وظایف اساسی دولت‌ها است و بسته به نوع اتفاق‌های پیش‌آمده متفاوت است. این فعالیت‌ها به خودی خود طبق قوانین و دستورالعمل‌هایی که از قبل تدوین شده‌است، انجام می‌گیرد، اعم از نوع بحران، شناخت از آن و بررسی چگونگی برخورد، اقدامات و امثال آن که توسط کارگزاران صورت می‌گیرد و به آرامش جامعه کمک می‌کند. باید در نظر داشت، آمادگی قبلی و اطلاع‌رسانی مناسب بحران، افراد را مقابل برخورد و حل بحران آماده و کمک می‌کند.»
مزایای در گروه بودن
این استاد دانشگاه درباره همدلی ایجاد شده در شرایط بحران هم می‌گوید: «در شرایط بحرانی تفاوت اشخاص بروز پیدا می‌کند. معمولاً بسته به نوع بحران، در جمع بودن، کنار هم بودن و همدلی و حمایت از هم می‌تواند تحمل بحران را آسان‌تر کند. در چنین شرایطی انسان احساس قدرت می‌کند و می‌تواند خاطر‌جمع باشد، اگر با دشواری مواجه شد، مورد حمایت قرار خواهد گرفت. کنار هم بودن قدرت است. در چنین شرایطی مردم همراه و همدل هستند و این از مزایای در گروه بودن است که سبب می‌شود دشمن نتواند به ما آسیب برساند. در طبیعت هم شاهد هستیم جانو‌ران وقتی کنار هم حرکت می‌کنند، دشمن قادر نیست به آنها آسیب برساند که این امر از مزایای در گروه‌بودن است. دوستان و بستگان هم در جمع‌های چند نفره می‌توانند کمک‌کننده هم باشند، بنابراین باید در نظر داشته باشیم هر جا می‌رویم می‌توانیم به دور از هرگونه تشریفات با میزبان همکاری داشته باشیم و برای خنثی‌سازی اوضاع بحرانی در انجام کار‌ها همکاری کنیم.»
صیانت از گروه‌های در معرض خطر
آمادگی مقابل بحران از ضرورت‌های مهم برای کاهش آسیب‌های وارده ناشی از بحران به حساب می‌آید. بخشی از این آمادگی با آموزش‌های عمومی در خانواده و ساختار آموزشی حاصل می‌شود و بخشی دیگر متوجه سازوکار‌های لازم برای بنای امن ساختمان‌ها و اماکنی است که مقابل بحران‌ها بتوانند از جان شهروندانی که در آن پناه گرفته‌اند، صیانت کنند. زنان، کودکان و سالخوردگان از گروه‌های در معرض خطر محسوب می‌شوند که مراقبت از آنها باید به دست اعضای خانواده‌شان صورت گیرد. دکتر پیروی خامنه درباره صیانت از گروه‌های در معرض خطر در شرایط بحران می‌گوید: «در چنین شرایطی کودکان از جمله گروه‌های در معرض خطر به شمار می‌روند. باید در نظر داشت کودکان فاقد تجربه و آموزش هستند، از همین‌رو والدین را الگوی خود قرار می‌دهند. آنها وضعیت بحرانی را می‌بینند، می‌شنوند و واکنش نشان می‌دهند. ممکن است بچه‌ها رفتار‌های غیرعادی نشان دهند که پیش از آن بروز نداده‌بودند و بروز این رفتار‌ها در چنین شرایطی طبیعی است. رفتار‌هایی مثل جیغ کشیدن، لکنت زبان یا شب ادراری از جمله این رفتار‌ها است که بهتر است در این مورد از سرزنش کودکان خودداری شود، چراکه با تحمل وضعیت، این مسئله رفع خواهد شد. باید در نظر داشت طبیعت بحران‌آفرین است و همه جوامع به دلایل مختلف درگیر بحران هستند، بنابراین ضروری است افراد از سنین پایین آموزش‌های لازم را از طریق رسانه‌ها و سیستم‌های آموزشی سپری کنند و آمادگی لازم برای برخورد و کنار آمدن با بحران را داشته باشند.»
رسانه‌های رسمی
اعتماد به رسانه‌های رسمی از مهم‌ترین ابزار‌های قدرتمند در جنگ‌های ترکیبی محسوب می‌شود. روشن است دشمن صهیونی امریکایی سال‌هاست با راه‌اندازی شبکه‌های ماهواره‌ای و تلویزیونی محتوا‌های بسیاری علیه امنیت ملی تولید می‌کند. صرف میلیارد‌ها دلار هزینه در این شبکه‌ها هدفی جز ایجاد ضعف و گسست اجتماعی برای غلبه بر کشور ندارد، از همین‌رو، غفلت‌هایی که در سلب‌شدن اعتماد عمومی به رسانه‌های رسمی صورت می‌گیرد، قوت یافتن اخبار و گزارش‌های غیر‌رسمی و گسترش شایعات را منجر خواهد شد. براساس گزارش‌ها در حال حاضر بیش از ۳۶۰شبکه ماهواره‌ای فارسی و ۹۰۰ شبکه تلویزیونی و هزاران کانال در شبکه‌های اجتماعی علیه موجودیت کشور فعال هستند. دکتر پیروی خامنه درباره اطلاع‌رسانی در شرایط بحران می‌گوید: «در شرایط بحرانی شایعات بازار پررونقی دارد. باید در نظر داشته باشیم نباید هر خبری را قبول کنیم و با دیگران به اشتراک بگذاریم که این موضوع نه‌تنها به حل مشکل کمک نمی‌کند، بلکه ممکن است به بحرانی‌شدن وضعیت هم کمک کند، از همین رو توصیه می‌شود اخبار و گزارش‌های مربوط به بحران جنگ از رسانه‌های رسمی دنبال شود. در حال حاضر در عصری به سر می‌بریم که همه به بستر مجازی دسترسی دارند، بنابراین در چنین شرایط بحرانی دشمن هم با انتشار اخبار نادرست از این بستر برای رسیدن به اهداف مجرمانه خود استفاده می‌کند، بنابراین همگرایی در ارجاع به رسانه‌های رسمی می‌تواند ناکامی دشمن در بستر مجازی را به دنبال داشته‌باشد.»
