مواضع اخیر ترامپ در خصوص جنگ اوکراین مترادف با اعتراف به یک «شکست محاسباتی بزرگ» در کمپین جمهوریخواهان است: اینکه در عرض ۲۴ ساعت میتوان به جنگ اوکراین خاتمه داد! ترامپ که اخیراً گفتوگوی تلفنی ۷۵ دقیقهای و مفصلی با رئیسجمهور روسیه داشته در این خصوص میگوید: «بهرغم گفتوگوی خوبی که با پوتین داشتهام، پایان جنگ فعلاً در چشمانداز فوری نیست.»
صورت مسئله از این قرار است که مقامات روسی حضور شخص زلنسکی پای میز مذاکره را نمیپذیرند و از سوی دیگر، تأکید دارند در مسیر انعقاد توافق آتشبس باید تضمینهایی کلیدی و راهبردی مبنی بر «توقف گسترش ناتو به شرق» از سوی سران پیمان آتلانتیک شمالی ارائه شود. به همین دلیل یک روز پیش از تماس تلفنی ترامپ و پوتین، دولت روسیه دعوت به نشست سهجانبه میان پوتین، ولودیمیر زلنسکی، همتای اوکراینیاش و ترامپ را رد کرد. این نشست قرار بود به ابتکار رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه، در آنکارا برگزار شود.
درجریان رقابتهای انتخابات ریاستجمهوری ماه نوامبر ۲۰۲۴، ترامپ مدعی بود آتش بس دائمی در اوکراین کاملاً در دسترس است و در عرض یک شبانه روز میتوان پوتین و زلنسکی را در مقابل یکدیگر نشاند و به این غائله خاتمه داد. اما اکنون حدود چهار ماه از حضور ترامپ در کاخ سفید سپری شده و خبری از انعقاد این آتشبس خیالی نیست! همین مسئله نشاندهنده درک نازل رئیسجمهورکنونی امریکا نسبت به تحولات جاری در حوزه روابط بینالملل و قواعد مذاکره است.
ترامپ درصدد انعقاد پیمانی است که صرفاً جنبهای تزیینی داشته و اثباتکننده عملگرایی وی در عرصه سیاست خارجی تلقی شود، اما در مقابل، پوتین به دنبال آتشبسی پایدار بر اساس نگرانیهای زیربنایی و مزمن ناشی از توسعهطلبی ناتو در محیط پیرامونی روسیه است. میان نگاه روبنایی ترامپ و نگاه زیربنایی پوتین در قبال جنگ اوکراین تعارضی اساسی وجود دارد. از ابتدا نیز این تعارض دیدگاه مشخص بود، اما رئیسجمهور امریکا تلاش کرد با سادهسازی صورت مسئله و تقلیل آن به منازعهای نظامی بین دو کشور روسیه و اوکراین ماجرا با فیصله دهد. حتی برخی استراتژیستهای جمهوریخواه نسبت به این تلقی سادهانگارانه در قبال جنگ اوکراین و نحوه پایان دادن به آن هشدارهایی را به ترامپ مخابره کرده بودند، اما این هشدارهای صریح مورد توجه و استناد رئیسجمهور متوهم امریکا قرار نگرفت.
روسیه میگوید منازعه کنونی در اوکراین، از جنس یک مناقشه دوطرفه میان مسکو و کییف نبوده و طرف مقابل جنگ، ناتو است نه دولت حداقلی زلنسکی. ترامپ در برابر این گزاره قطعی مقاومت کرده و تلاش دارد ماجرا را بدون ارائه تضمینهایی قطعی و بلندمدت به روسها خاتمه دهد. بدیهی است که روسها پس از پرداخت سه سال هزینه جنگ و تحریمهای گوناگون از سوی امریکا و اتحادیه اروپا، روایتگری حداقلی ترامپ از جنگ اوکراین را بر نمیتابند. حلوفصل این معادله پیچیده تنها یک راه دارد و آن «ارائه تضمینهای قطعی ناتو به روسیه» است. در غیر این صورت ملاقاتهای دیپلماتیک صوری میان پوتین و مقامات اوکراینی منجر به حل این پرونده نخواهد شد.