جوان آنلاین: با روی کار آمدن دولت سیزدهم، ساخت «خانه‌های محیط زیست» به عنوان یکی از طرح‌های نمادین در دستور کار سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفت؛ طرحی که با هدف گسترش آموزش‌های زیست‌محیطی، جلب مشارکت مردمی و ایجاد پایگاه‌هایی برای فرهنگ‌سازی در حوزه محیط زیست طراحی شده بود
به گزارش تسنیم، بر اساس اعلام مسئولان این سازمان، در کمتر از سه سال، حدود ۲۰۰۰ خانه محیط زیست در سراسر کشور احداث یا راه‌اندازی شد؛ عددی که از نظر کمی قابل‌توجه است، اما در تحقق اهداف کیفی این طرح، توفیق چندانی حاصل نشده است.
خانه‌های محیط زیست، بنا بر تعریف اولیه، قرار بود به عنوان پل ارتباطی میان مردم و نهاد‌های متولی حفاظت از طبیعت عمل کنند. انتظار می‌رفت این مراکز با بهره‌گیری از ظرفیت نهاد‌های مردمی، جوانان، کارشناسان و گروه‌های محلی، به کانونی برای آگاهی‌بخشی، آموزش‌های زیست‌محیطی، اجرای طرح‌های محلی و پایش محیطی تبدیل شوند. همچنین یکی از اهداف کلیدی این طرح، تمرکز بر ارتقای مشارکت اجتماعی در موضوعاتی، چون مدیریت پسماند، مقابله با آلودگی هوا و حفاظت از تنوع زیستی بود.
با وجود شتاب در ایجاد ساختار فیزیکی این خانه‌ها، گزارش‌های میدانی و ارزیابی‌های کارشناسی نشان می‌دهد که بسیاری از این مراکز به دلایل مختلفی، چون نبود نیروی انسانی متخصص، نبود محتوای آموزشی اثربخش، فقدان برنامه عملیاتی منسجم و عدم تخصیص بودجه‌های پایدار، عملاً به فضا‌هایی بلااستفاده یا کم‌اثر تبدیل شده‌اند.
کارشناسان معتقدند اگرچه ایجاد بستر فیزیکی برای فعالیت‌های محیط زیستی گامی ضروری است، اما بدون پیوست‌های اجتماعی، فرهنگی و آموزشی، نمی‌توان انتظار تحقق اثرگذاری واقعی از این طرح داشت. به نظر می‌رسد بازنگری در رویکرد‌های اجرایی، بازتعریف نقش مشارکت مردمی و ارائه برنامه‌های عملیاتی بومی‌سازی‌شده، لازمه احیای کارکرد اصلی خانه‌های محیط زیست باشد؛ مأموریتی که همچنان در انتظار تحقق است.
در رابطه با این موضوع، هادی کیادلیری معاون آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست به تسنیم گفت: فلسفه ایجاد خانه‌های محیط زیست بسیار مناسب و درک درستی پشت آن بوده است، اما متاسفانه تنها به کمیت آنها اشاره شد و کیفیت آنطور که باید مورد توجه قرار نگرفت.
وی با بیان اینکه ۱۴۵۰ خانه محیط زیست در کشور ایجاد شده است، گفت: در بررسی‌ها و غربالگری‌هایی که انجام دادیم متوجه شدیم که ۱۰۰ خانه محیط زیست فعالیت قابل قبولی دارند که این آمار بسیار دور از انتظار بود. در دوره جدید مدیریت محیط زیست به دنبال این هستیم که با ایجاد پارامتر‌هایی فعالیت این خانه‌ها را غربالگری کرده و برنامه‌های جدیدی را در این مکان پیش ببریم. ظرفیت ارتباط مردم با محیط زیست در طریق خانه‌های محیط زیست بسیار بالاست و نباید مغفول بماند.
معاون آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست بیان کرد: البته برخی خانه‌ها مانند خانه محیط زیست معلم در استان فارس بسیار موفق عمل کرده و ۱۵ هزار دانش‌آموز را آموزش داده است.
