معمای صف طویل کنکور تجربی و صندلی‌های خالی آزمون دستیاری

جوان آنلاین: روز گذشته با برگزاری آزمون گروه تجربی به عنوان پرمتقاضی‌ترین گروه داوطلبان کنکور، پرونده مرحله نخست کنکور ۱۴۰۴ بسته شد تا یک بار دیگر پرونده نامعادله سر و دست شکاندن پشت کنکوری‌ها برای کنکور تجربی و در واقع برای ورود به دانشکده‌های پزشکی و دکتر شدن از یک سو و خالی ماندن صندلی‌های دستیاری و تخصص به خصوص در برخی رشته‌های مهم و مادر مانند بیهوشی، اطفال، قلب و طب اورژانس باز شود! 
در نگاه نخست حکایت عجیبی است؛ اینکه دانش‌آموزان وقتی به دوران دبیرستان می‌رسند و بناست انتخاب رشته کنند، سراغ رشته تجربی می‌روند. اصلاً بگذارید به عقب‌تر بازگردیم. بسیاری از بچه‌ها وقتی با این سؤال مواجه می‌شوند که وقتی بزرگ شدید می‌خواهید چه کاره شوید، پاسخ‌شان یک چیز است «دکتر»! البته که بخشی از این ماجرا در واقع به برآوردن آرزو‌های پدرومادر‌ها و زیستن تجربه‌های نزیسته آنها بازمی‌گردد و با القای خانواده‌هاست که بچه‌ها از همان دوران کودکی دل‌شان می‌خواهد پزشک شوند و بعدتر‌ها هم وقتی قرار به انتخاب رشته تحصیلی در دوران متوسطه می‌رسد، باز هم انتخاب‌شان رشته‌ای است که آنها را به این آرزوی دکترشدن نزدیک کند، به همین خاطر همچنان رشته تجربی پرمتقاضی‌ترین رشته است و کنکور آن بیشترین داوطلب را دارد؛ داوطلبانی که البته برخی از آنها هم از رشته‌های دیگر آمده‌اند تا بلکه بتوانند در ماراتن دکترشدن برای خودشان جایی باز کنند. خلاصه‌اش اینکه در روزگاری که تحصیلات از رونق افتاده است و بیش از نیمی از داوطلبان کنکور حتی به خودشان زحمت انتخاب رشته هم نمی‌دهند، رشته تجربی به واسطه منتهی‌شدن به یک شغل و رشته پرمتقاضی همچنان رونق خودش را دارد و در شرایطی که برای عموم رشته‌ها تعداد صندلی دانشگاه‌ها از تعداد داوطلبان کنکور بیشتر است، داوطلبان تجربی برای ورود به دانشکده‌های پزشکی سرسختانه باهم رقابت می‌کنند، اما چه می‌شود که همین افراد وقتی وارد دانشگاه می‌شوند و دوره پزشکی عمومی را می‌گذرانند، رغبتی برای ورود به دوره تخصص ندارند و اگر هم بخواهند تخصص بخوانند فقط سراغ برخی رشته‌ها می‌روند؛ رشته‌هایی مانند ارتوپدی، پوست و مو، زیبایی و چشم؛ تخصص‌هایی که البته با نگاهی به درآمد‌های نجومی‌شان می‌توان متوجه شد درس خواندن در آنها به زحمتش می‌ارزد. در عوض رشته‌هایی مانند قلب، اطفال، بیهوشی و طب اورژانس چند سالی می‌شود با بحران خالی ماندن صندلی‌ها مواجه شده‌اند، به گونه‌ای که دست‌اندرکاران امر نگرانند با تداوم خالی ماندن این رشته‌ها در سال‌های آینده با چالش جدی مواجه شویم و چرخه و روند سلامت و درمان به هم بخورد چراکه حتی برای جراحی‌های پردرآمد زیبایی یا ارتوپدی حضور متخصص بیهوشی ضروری است و با عنایت به سیاست‌های جدید جمعیتی کشور اگر طب اطفال جدی گرفته نشود، با چالش‌های جدی مواجه خواهیم شد، زیرا همین حالا هم در خصوص پزشکان متخصص با کمبود مواجهیم و اگر چالش توزیع نامتناسب را هم به این کمبود اضافه کنیم، می‌بینیم که ادامه چنین روندی می‌تواند نظام سلامت را با بحران جدی مواجه کند. 
افزایش ظرفیت‌ها در دوره تخصص یکی از راهکار‌هایی است که معاونت آموزش وزارت بهداشت برای حل این چالش پیشنهاد داده است، اما وقتی همین حالا هم ظرفیت‌های برخی رشته‌ها پر نمی‌شود، افزایش ظرفیت‌های دوره دستیاری هم نمی‌تواند راهکار موجهی به شمار برود. بحث اصلاح تعرفه‌ها و افزایش آنها هم راهکار دیگری است که برای پرکردن صندلی‌های خالی دوره دستیاری از سوی کارشناسان حوزه سلامت و به خصوص نظام پزشکی پیشنهاد می‌شود. این مسئله هم در صورتی می‌تواند به خروجی مثبتی منتهی شود که با اصلاح تعرفه‌ای مواجه باشیم، به این معنا که افزایش تعرفه‌ها در رشته‌هایی اعمال شود که ویزیت‌محور هستند و درآمد پزشکان در آنها فقط به ویزیتی که از بیمار دریافت می‌کنند یا تعرفه‌های رسمی وابسته است؛ رشته‌هایی مانند بیهوشی، طب اورژانس و طب اطفال. 
این ماجرا، اما یک روی دیگر هم دارد و آن اصلاح نگاه و فرهنگ جامعه در مواجهه با رشته و شغلی مانند پزشکی است، به این معنا که شاید از ابتدا باید این ذهنیت را اصلاح کرد که تحصیل در رشته‌ای مانند پزشکی لزوماً قرار نیست ما را با درآمد‌های نجومی مواجه کند که اگر هدف از تحصیل در این رشته‌ها درآمدزایی صرف بود، هستند رشته‌ها و تخصص‌هایی که درآمد به مراتب بیشتر از این را عاید افراد می‌کنند. نگاه تاجرمآبانه به حرفه مقدس پزشکی و ترویج و تأکید بر این نگاه حتی از سوی کارشناسان و صاحبنظران این حوزه موجب شده است برای متقاضیان این رشته پول اصالت یابد و به همین خاطر هم ترجیح دهند در شاخه‌های پولساز آن تحصیل کنند. این در حالی است که پزشکی حرفه مقدسی است که با نجات جان انسان‌ها سروکار دارد و همین مسئله هم ریشه اعتبار و اعتمادی است که مردم به پزشکان دارند؛ اعتمادی که البته در سال‌های اخیر با پول‌محورشدن این رشته مخدوش شده است. بر این اساس به نظر می‌رسد اصلاح نگاه و فرهنگ‌سازی درست و واقع‌بینانه برای تحصیل در این رشته هم می‌تواند صف متقاضیان کنکور تجربی برای ورود به دانشکده‌های پزشکی را منطقی‌تر و هم صندلی‌های خالی دستیاری برای رشته‌هایی مانند اطفال یا اورژانس را پر کند.