سر چهارراه‌ها، داخل مترو، در مكان شلوغ و بازارهاي خريد همه جا مي‌توان كودكان كار را ديد و با آنها مواجه شد. بچه‌هايي كه گاهي‌وقت‌ها براي آنكه يك فال يا يك آدامس بفروشند، دقايقي طولاني به پاهايت آويزان مي‌شوند و التماس مي‌كنند و هر روز بيشتر از ديروز مي‌توان حضورشان را در كوچه و خيابان شاهد بود. تاكنون بارها طرح‌هايي براي جمع‌آوري و ساماندهي اين بچه‌ها مطرح و اجرايي شده اما هيچ‌يك موفق نبوده‌است. حالا چند روزي مي‌شود خبر انتصاب شهردار تهران به عنوان نماينده ويژه رئيس‌جمهور در پيگيري امور كودكان كار، متكديان و معتادان متجاهر از سوي مدير عامل سازمان رفاه، خدمات و مشاركت‌هاي اجتماعي شهرداري تهران رسانه‌اي شده‌است؛ خبري كه البته روز گذشته از سوي رئيس سازمان بهزيستي كشور به عنوان متولي اصلي ساماندهي كودكان كار تأييد نشد. محمد قادري در پاسخ به سؤالي درباره انتقال مسئوليت كودكان كار، متكديان و معتادان متجاهر به مديريت شهري و اينكه آيا سازمان بهزيستي در جريان اين موضوع است، اينگونه توضيح داد:«اطلاع خاصي ندارم كه شهرداري تهران يا شخص شهردار از جنبه حقوقي و حقيقي اين موضوع را مطرح كرده‌اند. اگر قرار است در هيئت دولت مطرح شود در پهنه شهرداري تهران خواهد بود، اما تا خبر رسمي در دايره مصوبات هيئت دولت نداشته‌باشيم، قابل استناد نخواهد بود.»
گاهي وقت‌ها سنشان به پنج سال هم نمي‌رسد. معصوميت چهره‌هايشان پشت لايه‌اي از سياهي و چرك پنهان شده و به جاي كودكي كردن به دنبال جلب ترحم ديگران هستند تا بتوانند فال يا گلي بفروشند و درآمدي كسب كنند. اين بچه‌ها سال‌هاست به جزو جدانشدني شهرها تبديل شده‌اند و تاكنون طرح‌هاي گوناگون جمع‌آوري‌شان ناكام مانده‌است. طبق قانون 15 نهاد و دستگاه براي ساماندهي كودكان كار و خياباني وظايفي دارند و متولي اصلي كار بر عهده سازمان بهزيستي است، اما كم‌كاري اين 15 دستگاه موجب‌شده كار ساماندهي اين كودكان روي زمين بماند. بچه‌هايي كه گفته مي‌شود 80 درصدشان اتباع هستند، اما حضورشان در شهر بيانگر تعميق آسيب‌هاي اجتماعي است و خودشان هم در چرخه اين آسيب‌ها گرفتارند. حالا چند روزي است شهرداري تهران درباره جمع‌آوري و ساماندهي كودكان كار اظهارنظرهايي دارد و در نهايت هم احمد احمدي، صدر، مدير عامل سازمان رفاه، خدمات و مشاركت‌هاي اجتماعي شهرداري تهران در اين‌باره گفت:«شهرداري با حكم رياست جمهوري به عنوان نماينده ويژه ايشان در ساماندهي كودكان كار، متكديان و معتادان متجاهر خواهد شد.»
ابهامات يك انتصاب
احمدي صدر در حاشيه جشن فرزندان غدير در جمع خبرنگاران گفت:«رياست جمهوري دستور داده‌است كه شهردار تهران به عنوان نماينده رياست جمهوري در مورد متكديان، كودكان كار و معتادان متجاهر وارد شود و اين دستور تأييد شده و كلياتش نيز به تصويب رسيده‌است.»
مدير عامل سازمان رفاه، خدمات و مشاركت‌هاي اجتماعي شهرداري تهران گفت: موضوع جمع‌آوري كودكان كار و خياباني به شهرداري واگذار شود تا يك‌بار براي هميشه اين مسئله حل شود.
وي در مصاحبه ديگری، متولي اصلي طرح ساماندهي كودكان كار را سازمان بهزيستي دانست و افزود: «براساس قانون شهرداري تهران هيچ مسئوليتي را در ارتباط با طرح ساماندهي كودكان كار ندارد و اين مسئوليت بر عهده سازمان بهزيستي كشور است.»
به گفته احمدي صدر، شهرداري تهران مصمم است پس از سال‌ها طرح ساماندهي كودكان كار را به سرانجام برساند، اما اين كار از عهده شهرداري خارج است، چراكه ۱۴ نهاد از جمله سازمان بهزيستي در اين خصوص وظيفه قانوني دارند.
مدير عامل سازمان رفاه، خدمات و مشاركت‌هاي اجتماعي شهرداري تهران با بيان اينكه هنوز نتوانستيم طرحي موفق برای ساماندهي كودكان كار اجرا كنيم، گفت: «يكي از عمده‌ترين مشكلات، عدم مديريت يكپارچه شهري در معضلات اجتماعي است كه به همين منظور هنوز نتوانستيم طرح موفقي در اين خصوص اجرا كنيم، اما شهرداري تهران با مكاتباتي كه با رياست جمهوري داشته تلاش دارد مشكل ساماندهي كودكان كار و خياباني را مرتفع كند.»
به گفته وي، در نامه‌اي كه به رئيس‌جمهور ارسال شده عنوان شده موضوع جمع‌آوري كودكان كار و خياباني به شهرداري واگذار و يك‌بار براي هميشه اين مسئله حل شود و شهرداري تهران با توجه به تجربياتي كه از جمع‌آوري معتادان متجاهر دارد مي‌تواند در اين‌باره موفق عمل كند.
عليرضا زاكاني، شهردار تهران هم درباره اين خبر به تسنيم اينگونه توضيح داد:«بحث جابه‌جايي نيست و محبتي است كه رئيس‌جمهور و اگر هيئت دولت تصويب كند در حق من كرده‌اند تا نوكري بيشتري براي متكديان، كودكان كار و معتادان متجاهر و آسيب‌هاي اجتماعي داشته‌باشم. اين مسئوليت يك نمايندگي ويژه است كه البته بايد تصويب شود.»
شهردار تهران در حاشيه افتتاحيه طرح استعداديابي و توانمندسازي كودكان كار كه در استاديوم آزادي برگزار شد در پاسخ به پرسشي درباره اقدامات اين نهاد براي ساماندهي كودكان كار گفت:«ما در كلانشهر تهران خدمتگزار مردم هستيم و بايد بتوانيم بهترين خدمات را ارائه كنيم. كساني كه مورد توجه نبودند و عملاً شهروند درجه ۲ محسوب مي‌شدند، امروز نور چشم ما هستند.
34 مدرسه در اين زمينه داريم كه بيش از 7 هزار كودك كار در اين مدارس فعال و پويا هستند و در حال سوادآموزي و حرفه‌آموزي هستند.»
بي‌خبري رئيس سازمان بهزيستي از يك خبر
با تمام اينها، روز گذشته محمد قادري، رئيس سازمان بهزيستي كشور از اين ماجرا اظهار بي‌خبري كرد. وي در پاسخ به سؤالي مبني بر اينكه آيا قرار است شهردار تهران به عنوان نماينده ويژه رئيس‌جمهور در امور متكديان و كودكان كار و اعتياد انتخاب شود و اين سه حوزه واگذار شود، اينطور توضيح داد:«اطلاع خاصي ندارم از نظر جنبه حقوقي و حقيقي مسئول نامبرده بايد ببينيم كه اگر قرار است در هيئت دولت اين موضوع مطرح شود، در پهنه شهرداري تهران خواهد بود.»
رئيس سازمان بهزيستي كشور در بخش ديگري از توضيحات خود تصريح كرد:«تا خبر رسمي و متقني را در دايره مصوبات هيئت دولت نداشته باشيم، قابليت اتكا و استناد را نخواهد داشت. ما استقبال مي‌كنيم از اينكه دستگاه‌هاي همكار در كنار سازمان نسبت به وظايف قانوني مسير را طي كنند، اما اينكه مسئوليتي از دستگاهي به نام سازمان بهزيستي سلب شود، در اختيارات يك فرد نيست. ما اختيارات قانوني داريم و قانون مشخص كرده كه دستگاه‌ها طبق نظامات و قوانين بالادستي به احكام دائمي كشور و احكام برنامه آن موضوعات را پيگيري كنند.»
وي ادامه داد:«۱۵ دستگاه داريم كه شهرداري تهران هم يكي از دستگاه‌هاست كه در كنار سازمان بهزيستي بايد تكاليف خود را انجام دهد. در تهران هم اگر قرار است مسئوليتي سپرده شود بايد هم‌انديشي شود، اما اگر مسئوليتي سلب شود، در اختيار آن فرد يا مدير كل نيست.»
رها شدن با وجود 15 متولي
كودكان كار و خياباني همچنان جزو جدانشدني هر قابي از شهر هستند. بچه‌هايي كه فارغ از ايراني يا اتباع‌بودن حال و آينده‌شان پشت چراغ قرمز چهارراه‌ها متوقف شده‌اند. اين كودكان معصوم برايشان فرقي نمي‌كند متولي اصلي ساماندهي‌شان چه كسي باشد؛ آنها كسي را مي‌خواهند كه دلسوزانه برايشان كاري انجام دهد.
