پس لرزههای کنترل کابل به دست طالبان، همچنان در واشنگتن قابل حس کردن است. از یک طرف زلمای خلیلزاد، نماینده امریکا در امور افغانستان استعفا کرده، دیپلمات افغان که حالا نام او با یکی از بزرگترین شکستهای دیپلماتیک امریکا در حافظه تاریخ ثبت شد و از طرف دیگر، دولت امریکا اعلام کرد که در نشست ۱۰ کشور حاضر در مسکو شرکت نمیکند که قرار است با حضور نمایندگان طالبان و چند کشور دیگر از جمله ایران، چین و پاکستان امروز در روسیه برگزار شود.
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا دیروز اعلام کرد که زلمای خلیلزاد، فرستاده ویژه امریکا در امور افغانستان تصمیم گرفته از سمت خود استعفا دهد و «تام وست»، معاون فعلی خلیلزاد وظایفش را بر عهده خواهد گرفت. بلینکن از خلیلزاد بابت «دههها خدمت به مردم امریکا» تشکر کرد، البته خلیلزاد قبلاً هم در مصاحبهای با الجزیره گفته بود که قصد دارد این سمت را ترک کند، ولی آنگونه که منابع مطلع گفتهاند، استعفای او روز جمعه انجام شده و به این ترتیب با دستکم سه روز تأخیر، خبر آن مطبوعاتی شد. عبدالقهار بلخی، سخنگوی وزارت خارجه طالبان در توئیتی از مذاکره با خلیلزاد تمجید کرده و گفته که «ما در مذاکرات خود با امریکا که به رهبری آقای زلامی خلیلزاد انجام شد، شاهد پیشرفت خوبی بودیم.» با این حال، مقامات فعلی و سابق امریکا به رویترز گفتهاند طی سه سالی که خلیلزاد در نقش نماینده امریکا حضور داشت، چهره یکی از بزرگترین شکستهای دیپلماتیک امریکا در حافظه تاریخ شد. بر اساس گزارش بیبیسی، رنگین دادفر اسپنتا، وزیر خارجه پیشین افغانستان هم در توئیتر نوشت: «خلیلزاد نقش ویرانگر خود را در روند اسارتباری بهنام صلح تکمیل کرد. او نه تنها برخی از رهبران سادهانگار را با خود همسو کرد بلکه با استفاده از احساسات قومی این روند را ممکن ساخت.» اسپنتا افزوده است: «او رفت، اما نتایج کار ویرانگر و تمدنستیزی باورنکردنی او، هستی مردم ما را تباه کرد.» عبداللطیف پدرام، رهبر حزب کنگره ملی افغانستان هم گفته که خلیلزاد در نهایت یک مهره کثیف امریکایی بود که منافع ملی کشورش را مدنظر گرفت. او نوشته است: «دردآور این است که این رجال سیاسی خائن افغانستانی بودند که در خدمت خلیلزاد قرار گرفتند و همین تیکهداران خائن عکسگرفتن با خلیلزاد را افتخار میدانستند و زمانی که میخواستند خود را به رخ یکدیگر بکشند و قدرتنمایی کنند، عکسهای خود را با خلیلزاد پخش میکردند.»
نشست مسکو بدون امریکا
خلیلزاد در استعفانامه خود مدعی شده که در دوران مأموریتش به جنگ امریکا در افغانستان پایان داد، اما تأیید کرده که «صلح بینالافغانی شکست خورد». او با این حال با تأکید بر اینکه پیروزی طالبان در افغانستان فصل آخر نیست، گفته که گفتوگوی بینالافغانی با تلاش فراوان فراهم شد، اما افغانها نتوانستند از این فرصت استفاده کنند. استعفای خلیلزاد جزو اولین پسلرزههای سیاست خارجی امریکا، دو ماه بعد از کنترل طالبان بر کابل است، روندی که ظاهراً روز به روز نمایلتر خواهد شد. در حالی که امروز قرار نمایندگان ۱۰ کشور، از جمله ایران، روسیه، چین و پاکستان و احتمالاً هند در مسکو با حضور یک هیئت بلندپایه طالبان، برای اولین بار بعد از خروج امریکا «فرمت مسکو»را کلید بزنند، ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه امریکا اعلام کرده که واشنگتن در نشست مسکو درباره افغانستان شرکت نمیکند. فرمت اولیه نشست مسکو قرار بود با حضور امریکا، چین، روسیه و پاکستان برگزار شود، ولی ظاهراً اضافه شدن برخی کشورهای دیگر که البته امریکا نامی از آنها نبرده، باعث شده امریکا از شرکت در نشست امروز کنار بکشد. سخنگوی وزارت خارجه امریکا اعلام کرد: ما در گفتگوهای مسکو اشتراک نمیکنیم. فرمت تروئیکای توسعهیافته یک نشست مؤثر و سازنده بوده است. مشتاقانه منتظر تعامل با آن فرمت هستیم، اما در حال حاضر در موقعیتی نیستیم که در گفتگوهای این هفته اشتراک کنیم. گزارشهای غیر رسمی میگویند که نگرانی از حضور داعش در افغانستان، ایجاد حکومت همهشمول و تعهد کمکهای بشری به مردم افغانستان، در نشست امروز مسکو در دستور کار است. یک بیانیه مشترک نیز قرار است پس از این نشست منتشر شود. بعد از نشست مسکو، قرار است هفته آینده هم نشست دیگری با حضور همسایگان افغانستان در تهران برگزار شود. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه دیروز در تماس تلفنی با همتای پاکستانی ضمن دعوت از وی برای شرکت در نشست همسایگان افغانستان در تهران، مسئولیت حاکمان افغانستان برای تأمین امنیت مردم این کشور و مقابله مؤثر با اقدامات گروههای تروریستی را مورد اشاره قرار داد.