از آنجا که ایران سرزمین مساعدی برای تولیدات انواع محصولات کشاورزی و دامی به شمار میرود، لذا این مهم موجب شده است در سالهای بعد از انقلاب اقدامات قابل توجهی در زمینه رسیدن به خودکفایی در زمینه واردات محصولات غذایی که به تولیدات کشاورزی ربط دارند انجام شود. با این حال از آنجا که تا رسیدن به نقطه مطلوب راه طولانی در پیش است، لذا این مهم میطلبد تا با به کارگیری روشهای نوین کشاورزی دراین زمینه هرچه زودتر به این نقطه رسید؛ موضوعی که سبب شد روزگذشته رئیس سازمان بسیج مهندسین کشاورزی و منابع طبیعی کشور در سفر به خراسان جنوبی از اجرای طرح «بسیج همگام با کشاورز» در ۴۰ هزار روستای کشور به منظور رسیدن به خودکفایی در زمینه تولید گندم درکشور خبر دهد. به گفته کارشناسان با اجرای این برنامهها در استانهای خوزستان، گلستان، فارس، کردستان و کرمانشاه که در زمینه تولید گندم فعال هستند میتوان شاهد آن بود که به زودی کشور از واردات این محصول استرتژیک بینیاز شود.
استانهای خوزستان، گلستان، فارس، کردستان و کرمانشاه ازجمله مناطقی به شمار میروند که در زمینه تولیدات گندم بالاترین میزان را به خود اختصاص دادهاند. به طوری که درحال حاضر استانهای خوزستان با یک میلیون و ۳۹۶ هزار تن و گلستان با یک میلیون و ۳۶۰ هزار تن، فارس با ۹۰۲ هزار تن، کردستان با ۸۴۰ هزارتن و کرمانشاه با ۷۴۰ هزارتن، پنج استان برتر کشور در زمینه تولید گندم هستند. با این حال سنتی بودن کشاورزی و کمتوجهی به علمی کردن و استفاده از فناوریهای روز دراین زمینه ازجمله دلایلی است که تولیدکنندگان نتوانستهاند کشور را در زمینه واردات به خودکفایی همیشگی برسانند، به طوری که درحال حاضر مقدار قابل توجهی از این محصولات از خارج وارد کشور میشود؛ موضوعی که در صورت بیتوجهی به خودکفایی میتواند به حربهای از سوی دشمن برای فشار به کشور به شمار رود. آمار رسمی واردات محصولات اساسی و مهم بخش کشاورزی نشان میدهد تا پایان اردیبهشت ماه امسال چیزی بالغ بر ۱۴۰ تن گندم به ارزشی حدود ۴۰ هزار دلار به کشور وارد شده است که در مقایسه با آمار واردات گندم در اردیبهشت ماه سال گذشته کاهش چشمگیر ۱۹/ ۹۹ درصدی از نظر وزنی و ۱۸/ ۹۹ درصدی از نظر ارزشی داشته است. علاوه بر این موضوع، آمارهای گمرک نشان میدهد طی شش ماهه نخست امسال، ذرت، برنج، دانههای روغنی، دارو، روغنهای خوراکی، گوشت قرمز، کنجاله سویا، جو، کود، قند، شکر و گندم از جمله کالاهای اساسی است که طی شش ماه وارد شده است. ذرت ازجمله کالاهای اساسی است که رتبه نخست را در لیست کالاهای اساسی وارداتی به خود اختصاص داده است، بهطوری که طی ششماهه اول سال جاری بهمیزان ۴ میلیون و ۱۵۶ هزار تن و به ارزش ۹۷۲ میلیون دلار وارد کشورمان شده که از نظر وزنی و ارزشی بهترتیب ۱۷ و ۱۹ درصد افزایش را نشان میدهد.
برنج از دیگر کالاهای اساسی است که رتبه دوم را در لیست کالاهای اساسی دارد، به طوری که طی مدت مذکور ۹۳۹ هزار تن به ارزش ۹۶۷ میلیون دلار وارد کشور شده است. دانههای روغنی با ارزش ۸۲۲ میلیون و ۱۹۵ هزار دلار در رتبه سوم لیست کالاهای اساسی وارداتی جای دارد. حجم این کالا به میزان یک میلیون و ۵۷۴ هزار تن نسبت به مدت مشابه سال گذشته از نظر وزنی و ارزشی بهترتیب ۲۶ درصد و ۳۱ درصد افزایش داشته است.
طرح «بسیج همگام با کشاورز» برای رسیدن به خودکفایی
پس از پیروزی انقلاب اسلامی بارها از سوی مسئولان مختلف اعلام شد برای رسیدن به خودکفایی محصولاتی که در داخل کشور میتوان تولید کرد باید پیشقدم شد و کشور را از بند واردات خلاص کرد. به طوری که درچند سال گذشته نیز مقام معظم رهبری با تأکید بر اجرای طرحهای اقتصاد مقاومتی و افزایش تولیدات کشاورزی، دام و طیور تا رسیدن به خودکفایی تأکید داشتند که باید هرچه زودتر عملی شود. این مهم درکنار برنامهریزیهای جهاد کشاورزی برای رسیدن به این مهم موجب شد تا روزگذشته رئیس سازمان بسیج مهندسین کشاورزی و منابع طبیعی کشور از اجرای طرح «بسیج همگام با کشاورز» در ۴۰ هزار روستای کشور خبر دهد.
محمدرضا جهانسوز، با بیان اینکه باید در بخش کشاورزی رهنمودهای مقام معظم رهبری در خصوص اقتصاد مقاومتی را رعایت کنیم، میگوید: «وضعیت کشور در بخش کشاورزی از نظر وابستگی به محصولات استراتژیک خوب نیست.» وی ادامه میدهد: «سالانه ۱۰ تا ۱۵ میلیارد دلار صادرات محصولات استراتژیک کشاورزی به کشور وارد میشود، لذا سازمان بسیج مهندسین مبادرت به اجرای طرح «بسیج همگام با کشاورز» کرده است.»
رئیس سازمان بسیج مهندسین کشاورزی و منابع طبیعی کشور با بیان اینکه متوسط گندم در کشور چهار تن است، یادآورمی شود: «به همین منظور این طرح در ۴۰ هزار روستا اجرا میشود که امسال نیز ۸ هزار روستا در سطح کشور را پوشش دادیم.» این اظهارات درحالی مطرح میشود که چند روز قبل نیز مسئول سازمان بسیج مهندسین کشاورزی و منابع طبیعی گیلان اعلام کرد: «تا سه سال آینده با تمرکز بر مدیریت تغذیه با همکاری جهاد کشاورزی، خودکفایی برنج را جشن میگیریم.» به گفته وی علاوه بر این مهم، اگر فقط ۱۰ درصد اراضی شالیزاری به کشت دوم کلزا تخصیص یابد ۳۰ درصد از واردات روغن کاسته میشود و عملاً راه خودکفایی در این زمینه هموار خواهد شد.
تولید ۵ /۱۳ میلیون تن گندم در کشور
آمارها نشان میدهد با توجه به اقداماتی که در زمینه تولیدات گندم در کشور شده است، تولید ۱۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تنی این محصول راهبردی، طی سال زراعی جاری عملاً میتواند کشور را در زمینه واردات این محصول به خودکفایی برساند. مجری طرح گندم با تأیید این موضوع میگوید: «شرایط مساعد برای تولید گندم در کشور در کنار برنامههایی که برای رسیدن به خودکفایی دراین زمینه وجود دارد از جمله دلایلی است که موجب رشد تولیدگندم در کشور شده است.» اسماعیل اسفندیاریپور با اشاره به اینکه سطح زیرکشت گندم آبی طی سال زراعی ۹۷- ۹۶ دو میلیون و ۳۰ هزارهکتار بوده است، میافزاید: «پیشبینی میشود با توجه به میزان تولید مناسب گندم در سال جاری برای مصرف داخلی هیچ نیازی به واردات نباشد و در عین حال کشور هم اکنون از ذخیره قابل اطمینانی برخوردار است.» با این حال امید میرود با اجرای طرح «بسیج همگام با کشاورز» کشور به معنای واقعی دراین زمینه به خودکفایی برسد.