بي‌شك پيام انقلاب اسلامي ايران بايد به گوش همه جهانيان برسد به خصوص در اين بحبوحه بيداري اسلامي كه مردم دنيا تشنه حقايق ناب معارف اسلامي هستند و در اين راستا رسانه‌ها به دليل قدرت تأثيرگذاري و بردي كه دارند بهتر و بيشتر از ساير ابزار مي‌توانند مؤثر باشند و سره را از ناسره براي مخاطبان غيرايراني بازشناسانند. توسعه شبكه‌هاي تلويزيوني و راديويي از جمله مواردي است كه در نشر و انتقال پيام انقلاب نقش بسزايي دارد هرچند به دليل همين نوع تأثيرگذاري‌هاست كه هربار به بهانه‌هاي مختلف با ايجاد پارازيت روي پخش به وسيله ماهواره‌هاي غربي اختلال ايجاد مي‌كنند تا باعث محدوديت آن شوند چنانچه اخيراً نيز به دنبال تحريم‌هاي نسنجيده اتحاديه اروپا بازهم تحريم رسانه‌هاي ايران در سطح برون‌مرزي تصويب شد و در حال حاضر تمام شبكه‌هاي تلويزيوني صداوسيما را قطع كرده‌اند اما جمهوري اسلامي همچنان توسط شبكه‌هاي برون‌مرزي فعاليت دارد. در اين رابطه با راضيه اماني استاد دانشگاه تهران مسلط به زبان ايتاليايي كه به‌عنوان گوينده و كارشناس در راديوي برون‌مرزي به زبان ايتاليايي فعال است گفت‌وگوي كوتاهي داشته‌ايم كه خواندن آن خالي از لطف نيست.
زبان ايتاليايي به نسبت زبان‌هاي انگليسي يا فرانسوي متقاضي كمتري دارد و آموزشگاه‌هاي زبان هم كمتر در اين عرصه فضاي آموزشي دارد، چرا؟به خاطر اين است كه هر عرضه‌اي به نسبت تقاضا ارائه مي‌شود. با توجه به اينكه زبان ايتاليايي زباني است كه به لحاظ زباني پتانسيل قوي دارد ولي چون گويش به زبان ايتاليايي به نسبت كمتر است و زياد به اين زبان صحبت نمي‌شود طبيعتاً تقاضاي كمتري دارد. از طرفي زبان انگليسي امروز بين‌المللي شده، زبان فرانسه هم گويش‌هاي زيادي در دنيا دارد و بازاركاري و ارتباطي بهتري دارد لذا اين مسئله بيشتر به تاريخ جهاني برمي‌گردد، ايتاليا مستعمرات كمتري داشت؛ بنابراين گويش ايتاليايي هم كمتر است.
در راديو ايتاليايي چقدر مطمئن هستيد شنوندگاني داريد و مخاطباني هستند كه اخبار و برنامه‌هاي شما را دنبال مي‌كنند؟ايتاليايي زبان‌ها و كساني كه با زبان و فرهنگ ايتاليا آشنا هستند و به دنبال دسترسي به يك نوع جديد اطلاعاتي‌اند و افرادي كه تحت تأثير اين سيستم جهاني توسعه رسانه‌اي نباشند در خارج از كشور مخاطبان ما را تشكيل مي‌دهند؛ هرچند در مخاطبان ما مقابل بخش‌هاي خبري اروپايي و امريكايي و ايتاليايي در رده دوم و سوم هستند ولي بحمدالله تعداد مخاطبان طبق آمارها خوب است و همين انگيزه كار و اطلاع‌رساني را در ما دوچندان مي‌كند.
شما چطور آمار مخاطبان خود را مي‌سنجيد؟به‌صورت سيستماتيك بررسي مي‌كنيم زيرا يكسري شنونده حرفهاي راديويي داريم كه راديو بيگانه گوش مي‌كنند و از مخاطبان خاص ما هستند حتي با ما ارتباط تلفني و ايميلي هم دارند. عمده مخاطبان ما از طريق اينترنت و ارسال ايميل با ما مرتبط هستند عده‌اي هم در فضاي فيس‌بوك يا توييتر برنامه‌هاي راديو را دنبال مي‌كنند. به‌طور متوسط روزانه ۵ تا ۶ هزار و گاهي هم بالاتر بازديدكننده داريم.
بيشتر مخاطبان راديو ايتاليا چه موضوعاتي را مي‌پسندند؟افراد مختلفي مخاطب ما هستند. بعضي به دنبال مطالب فرهنگي و مذهبي هستند كه البته تعداد‌شان كم است. ولي بيشتر افراد دقيق و حساس به مسائل روز جهان به‌خصوص در مورد ايران و مواردي چون انرژي هسته‌اي كه تبليغات زيادي عليه ايران مي‌شود يا تهديد حمله اسرائيل به ايران خيلي و به دليل هم‌صدايي رسانه‌هاي غربي يا دنباله‌روي رسانه‌هاي عربي زبان عليه ايران كه خبرها را به شكل خاصي منعكس مي‌كنند، لذا افرادي كه مي‌خواهند خبرهاي واقعي را دنبال كنند شنونده ما هستند تا بدانند نقل قول ما به چه صورت است. در مورد اتفاقات سياست بين‌الملل هم بيشتر مراجعه‌كنندگان ايتاليايي داريم تا موارد ديگر البته خيلي‌ها هم هستند كه آزادانه كامنت‌هايي مي‌گذارند و انتقاداتي هم مي‌كنند. ما بي‌طرفانه همه آنها را منعكس مي‌كنيم. شايد از ميان صدكامنت چهار مورد عليه ما باشد كسي نمي‌آيد وارد بحث ديالكتيك و منطقي بشود كه شما به اين دلايل اشتباه مي‌كنيد.
با توجه به تحريم‌هاي اخير غرب عليه فضاي رسانه‌اي ما چگونه فعاليت مي‌كنيد؟به دنبال تحريم‌هاي اتحاديه اروپا و آخرين آن كه عليه ايران تصويب شد الان تمام شبكه‌هاي تلويزيوني صداوسيما را قطع كرده‌اند. آنها در حركتي نسنجيده و غيردموكراتيك فضاي رسانه‌اي ما را تحريم نمودند در حالي كه اينجا بحث اطلاع‌رساني و آزادي بيان مطرح است كه با تمام ادعاهاي آن مغايرت دارد ولي با همه اينها در اين عرصه كار مي‌كنيم و مي‌دانيم تمام حرفهاي غربي‌ها به‌خصوص تحريم فضاي رسانه‌اي ايران براي اين است كه مي‌خواهند خبرها از كانال آنها رد شود و با محتوايي كه خودشان مي‌خواهند مطابقت داشته باشد يعني كساني كه گردانندگان اصلي رسانه‌هاي غربي هستند، صندوق جهاني پول، بانك مركزي اروپا و شركت‌هاي چند مليتي را بايد تأمين كنند لذا اگر قرار باشد براي اين‌كار آزادي بيان را هم محدود مي‌كنند و اگر قرار نباشد به بهانه آزادي بيان، جرياني مثل توهين به مقدسات را دنبال مي‌كنند.
با توجه به موج ايران‌هراسي غرب كه به‌خصوص به‌وسيله رسانه‌ها ايجاد شده است چگونه عمل مي‌كنيد؟كساني هستند كه باور كرده‌اند كشوري مثل ايران حامي تروريست جهاني است و چون تلاش شده ايران‌فوبيا ترويج شود و در حال حاضر مسئله اين است كه پيكان حمله غرب به سمت اسلام نشانه رفته از آنجايي كه ايران كشوري با حكومت اسلامي و بيشتر از هر جاي دنيا خبرساز است بنابراين به دو جهت نوك تيز حملات متوجه ايران مي‌شود هم به جهت اينكه ايران را حامي اصلي تروريست و پرورش‌دهنده تروريست‌ها معرفي كرده‌اند كه با روشن شدن قضيه ۱۱ سپتامبر و القاعده رو به ضعف است و مسئله ديگر اسلام است. يك عده اسلام را به شكلي فهميدند كه برداشت‌شان از اسلام، ديني خشن و متحجرانه است به همين خاطر در مقابل كشور اسلامي ايران مي‌ايستند.
با توجه به چنين جوي عليه ايران و اسلام، وظيفه رسانه‌ها به‌خصوص در حوزه بين‌الملل و برون‌مرزي دراين خصوص چيست؟حوزه اطلاع‌رساني بين‌المللي با حوزه اطلاع‌رساني داخلي در عين حال كه از هم متفاوت است ولي به‌گونه‌اي مرتبط با هم هستند زيرا هدف اطلاع‌رساني و آگاه‌سازي عمومي است. اگر ما بتوانيم اطلاعات خوبي داشته باشيم و به مخاطب ارائه دهيم موفق هستيم زيرا عصركنوني عصر ارتباطات است و نمي‌توانيم مخاطب داخلي را مستثني كنيم زيرا مخاطب داخلي به‌صورت جدي‌تري مورد هدف است طبيعتاً نمي‌توانيم زباني را كه براي مخاطب خارجي داريم براي مخاطب داخلي هم به‌كار ببريم. گسترش ارتباطات درجهان امروز باعث شده تا هركس در هر جاي دنياست خود را شهروند جهاني بداني ولي ما كه مخاطب ايتاليايي زبان داريم با توجه به اين موضوع با مخاطب ارتباط برقرار مي‌كنيم. ما اين موضوع را به اين شكل در نظر مي‌گيريم كه در واقع مخاطب ايتاليايي و اروپايي بمباران اطلاعاتي مي‌شود كه شهروند اروپايي در درجه اول نسبت به دانستن واقعيت و مسائل اصلي جهاني رغبتي نشان نمي‌دهد زيرا خيلي به مسائل جانبي مشغول است. آنجا آزادي‌بيان ظاهري است مثل اينكه به كسي بگويند در اتاقي بسته هرچه مي‌خواهي فرياد بزن. مخاطب عام علاقه‌اي ندارد بشنود چه چيزي مي‌خواهيم بگوييم، ممكن است در اينترنت ببيند كه اسرائيل ۳۰۰ كلاهك هسته‌اي دارد ولي براي جهان خطرناك نيست يا پاكستان با داشتن كلاهك‌هاي هسته‌اي خطر ندارد فقط ايران خطرساز است و روي آنها حسابي كار شده تا توجه‌شان به اين سمت برود. اين مخاطب خاص است كه مسائل را دنبال مي‌كند؛ بنابراين ما چه بخواهيم و چه نخواهيم در حال حاضر سعي مي‌كنيم مخاطب خاص را در نظر بگيريم و اطلاع‌رساني داشته باشيم كه شما در معرض خطر هستيد اما نه از سوي ايران، بلكه از طرف حكومت و دولتمردان خودتان و مسئله جهاني‌سازي كه هويت ملي و فرهنگي كشورها را نابود مي‌كند و اقتصاد كشورهاي اروپايي را به ورطه شكست مي‌كشاند با اينها مي‌توان توجه مردم را جلب كرد لذا در راديو برون‌مرزي ايتاليايي از آنچه احساس خطر مي‌كنند، بايد صحبت كرد.
پس با اين حساب فعالان رسانه‌هاي برون‌مرزي بايد نسبت به فرهنگ و روحيات مردم كشورهاي مقصد آگاهي كامل داشته باشند.
بله هم به طور عمومي به فرهنگ و تمدن غرب آگاه باشيم و هم به اشراف خاص به فرهنگ بومي منطقه‌اي تا بتوانيم براساس آن برنامه‌سازي داشته باشيم. الان عصر ارتباطات است. بايد زبان مخاطب غربي و طرز فكر او را بشناسيم تا بتواند زبان‌مان را بفهمد و اعتماد كند.
واكنش دولت ايتاليا نسبت به برنامه‌هاي شما چگونه بوده است؟به غير از يكي دو مورد واكنش خاصي نداشته‌اند چون اينها بهترين راهي كه تا به حال پيش رو داشته‌اند آزادي در فضاي بسته است اين طور نيست كه ممنوعيت آشكار داشته باشند يا سايت‌هاي ما را ببندند؛ هرچند صداي ما را تحت عنوان تحريم‌هاي اقتصادي قطع كرده‌اند ولي عملاً سياست‌هاي آنها به اين سمت مي‌رود كه ما را نديده بگيرند زيرا هر صحبتي درباره رد ما داشته باشند مثل اين است كه ما را به مخاطب معرفي كرده‌اند به‌خصوص مخاطبي كه غافل ازهمه چيز است را بيدار مي‌كند بنابراين از اين راه وارد نمي‌شوند يكي دو مورد واكنش داشته‌اند و در بعضي از روزنامه‌هاي ايتاليا هم منعكس پيدا كرد. اينكه گفتند راديو ايتاليايي ما بلندگوي دولت ايران است و سعي مي‌كند منافع ايران را تأمين نمايد و راديويي اجيرشده كه البته كسي كه آگاه است مي‌داند اينها حرفهاي تازه‌اي عليه ما نيست مخاطب عام هم كه كاري به اين مسائل ندارد.
با توجه به اينكه راديوي برون‌مرزي قطع شده شما چگونه فعاليت داريد؟در زمان قطع راديو ما از طريق سايت و سيستم‌هاي ديگر فعال هستيم و مخاطبان براي ما كامنت مي‌گذارند البته طبيعتاً به دليل شرايط ايجاد شده تعدادي از مخاطبان خود را از دست داده‌ايم منتهاي مراتب چون بيشترين مخاطب ما سايتي هستند خوشبختانه سايت ما تقريباً همان بازديد قبلي را دارد. در بعضي موارد مخاطبان خوبي داشته‌ايم مثلاً در مورد مسائل كشور سوريه در حالي‌كه تمام رسانه‌هاي غربي ازطرف مخالفان سوريه اخبار را پوشش رسانه‌اي مي‌كنند ما تحليل‌هاي واقعي بي‌طرفانه داريم و البته دراين مورد بازخوردهاي خوبي هم داشته‌ايم.
در مورد شهادت ادواردو آنيلي بازخورد خبري چگونه بود و شما چطور وارد عمل شديد؟ما در راديو مسئله را مطرح كرديم و مصاحبه‌هاي زيادي هم در اين‌باره داشتيم. در ايتاليا پوشش رسانه‌اي در حد صفر بوده است. چند خبر از مرگ او منعكس شد اما به نوعي او را معتاد به مواد مخدر و رواني معرفي كردند كه خودكشي كرده. البته هيچ‌كس هم شكي به اين مسئله نداشت زيرا وقتي مي‌ديدند خانواده او هيچ عكس‌العملي به اين خبرها نشان نمي‌دهند مي‌گفتند حتماً اخبار درست است و مردم باور مي‌كردند. ما برنامه‌اي درIRIB تهيه كرديم كه به غير از ايران در ايتاليا هم با استقبال مواجه شد و روي سايت به زبان ايتاليايي گذاشتيم با همه اينها شهيد ادواردو، از مظلوم‌ترين شهداي معاصر است كه چهره‌اش را مخدوش كردند به غير از اينكه بدنش را به قبرستان مسلمانان منتقل ندادند به سبك مسيحيت دفن شد.
به نظر شما چه ظرفيت‌هايي وجود دارد كه در عرصه رسانه‌هاي بين‌المللي بايد بيشتر به آن بپردازيم؟يكي از بهترين زمينه‌هاي نزديك شدن ملت‌ها هنر، تاريخ و تمدن است كه مخاطبان را جذب مي‌كند. در مورد مسائل سياسي بعد از بيداري اسلامي قضيه خيلي فرق كرده و رسالت ما سنگين‌تر شده است. ما به‌عنوان كشوري اسلامي بايد دين خود را به هويت اسلامي‌مان ادا كنيم و چهره واقعي اسلام را به جهانيان معرفي نماييم. هميشه كساني هستند كه تشنه حقيقت‌اند و اگر ما سيراب‌كننده اين تشنگان باشيم افتخار بزرگي است تا اينكه بگذاريم اين تشنه‌ها با آب آلوده و كثيف سيراب شوند كه مضرات زيادي به همراه دارد لذا بايد با آب زلال و ناب برگرفته از آموزه‌هاي اسلامي و فرهنگ غني ديني خود مردم جهان را سيراب كنيم.
