جوان آنلاین: با توجه به کاهش محسوس نزولات آسمانی و خشکسالیهایی که طی دهههای اخیر گریبان شهرها و روستاهای ایران را چسبیده، حالا کارشناسان تأکید میکنند کشاورزی ایران بدون بهرهگیری از مدیریت علمی روانآبها و سیستمهای نوین آبیاری، بهویژه آبیاری قطرهای، آیندهای پایدار نخواهد داشت و ادامه روشهای سنتی، بحران کمآبی و فرسایش خاک را تشدید میکند. در همین باره کریم دادیار، کارشناس کشاورزی در گفتوگویی با «جوان» بر مدیریت روانآبها، مهار، هدایت و استفاده هدفمند از آبهای سطحی تأکید کرده و معتقد است اگر این آبها از طریق سازههای کوچک، بندهای خاکی و سامانههای ذخیره محلی به مزارع هدایت شوند، میتوان فشار بر منابع آب زیرزمینی را بهطور محسوسی کاهش داد.
کریم دادیار، کارشناس کشاورزی میگوید: سالانه بیش از ۴۰ میلیارد مترمکعب روانآب در کشور تولید میشود که بخش قابلتوجهی از آن بدون برنامهریزی اصولی از دسترس خارج شده یا موجب تخریب اراضی، سیلاب و فرسایش خاک میشود، در حالی که همین منابع میتواند در خدمت احیای کشاورزی روستاها قرار گیرد. این کارشناس حوزه کشاورزی با اشاره به بحران افت سفرههای زیرزمینی توضیح میدهد: بیش از ۷۰ درصد دشتهای کشور در وضعیت ممنوعه یا بحرانی قرار دارند و ادامه برداشت بیرویه آب، کشاورزی را در بسیاری از مناطق به مرز نابودی رسانده است، در حالی که ترکیب مدیریت روانآب با آبیاری قطرهای میتواند این روند را متوقف کند. وی تصریح میکند: آبیاری قطرهای یکی از کارآمدترین فناوریهای نوین در مصرف آب است که بازدهی را از حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد در روشهای غرقابی، به بیش از ۹۰ درصد افزایش میدهد و این یعنی تولید بیشتر با مصرف آب کمتر. تجربههای میدانی در استانهای خشک و نیمهخشک نشان میدهد که اجرای سیستم آبیاری قطرهای، علاوه بر کاهش مصرف آب تا ۵۰ درصد، موجب افزایش عملکرد محصولات کشاورزی تا ۳۰ درصد و کاهش هزینههای تولید شده است. دادیار با تأکید بر نقش فناوری در تابآوری روستاها میگوید: ورود سیستمهای هوشمند پایش رطوبت خاک، زمانبندی دقیق آبیاری و استفاده از دادههای اقلیمی، کشاورزان را قادر میسازد تا متناسب با نیاز واقعی گیاه، آب مصرف کنند و از هدررفت جلوگیری شود. این رویکرد نهتنها به صرفهجویی منابع آب کمک میکند، بلکه مانع شورشدن خاک، کاهش حاصلخیزی زمین و افت کیفیت محصولات میشود که از چالشهای جدی کشاورزی سنتی در شرایط خشکسالی است. به گفته این کارشناس، احیای کشاورزی در روستاها بدون حمایتهای دولتی و تسهیل دسترسی کشاورزان به فناوریهای نوین امکانپذیر نیست و لازم است تسهیلات ارزانقیمت، آموزشهای فنی و مشارکت تشکلهای محلی در دستور کار قرار گیرد.
