جوان آنلاین: رئیسجمهور امریکا، ایده تشکیل منطقه آزاد که پیشتر برای غزه مطرح کرده بود را درباره منطقه دونباس در اوکراین تکرار کرد. در شرایطی که چشمانداز صلح در اوکراین در هالهای از ابهام قرار دارد، اظهارات اینچنینی تردید درباره مصمم بودن دولت دونالد ترامپ برای پایان جنگ میان مسکو- کییف را تقویت کرده است.
دونالد ترامپ، نگاه ملاکمحور خود را که در بحبوحه جنگ غزه و در شرایطی که هنوز راهکار مورد توافق برای پایان حملات روی میز قرار نداشت، ارائه داده بود حالا برای حل مناقشه اوکراین هم آن را مطرح کرده و از شکلگیری منطقه آزاد اقتصادی آنهم در دونباس سخن گفته است. او نخستین بار ایده شکلگیری منطقه آزاد در غزه را در زمستان گذشته مطرح کرده و گفته بود که میخواهد این باریکه را به یک منطقه گردشگری ساحلی در غرب آسیا تبدیل کند. ترامپ، اردیبهشت و پیش از سفر به امارات نیز در یک میزگرد تجاری در قطر گفت: «من میخواهم غزه به یک منطقه آزاد تبدیل شود و اگر لازم باشد، به این طرح فکر میکنم که بسیار عالی است که امریکا این منطقه را تصاحب کند و به یک منطقه آزاد تبدیل کند. بگذارید چیزهای خوبی اتفاق بیفتد.» رئیسجمهور امریکا به تازگی نیز در جریان مراسمی در دفتر بیضی کاخ سفید اعلام کرد که بسیاری از افراد از ایجاد «منطقه آزاد تجاری» در دونباس حمایت میکنند و این مسئله میتواند محقق شود. وی مدعی است که چشمانداز حل مناقشه اوکراین به زودی روشن خواهد شد و در این مورد به خبرنگاران گفت: «فکر میکردم سادهترین مورد، کشوری باشد که تا حدودی با آن آشنا هستید، روسیه و اوکراین، اما پیشرفت زیادی در آن حاصل شده است.» وبگاه پالیتیکو روز جمعه گزارش داد که آخرین طرح صلح اوکراین، یک منطقه آزاد اقتصادی غیرنظامی در منطقه دونباس را پیشنهاد میکند که در آن منافع تجاری امریکا تأمین خواهد شد.
مذاکره برای واگذاری سرزمین
در تاریخ ۲ دسامبر (۱۱ آذر)، ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه، استیو ویتکاف فرستاده ویژه ایالات متحده و جرد کوشنر داماد ترامپ را در کرملین به حضور پذیرفت. سفر نمایندگان ایالات متحده به روسیه به بحث در مورد طرح صلح ایالات متحده برای اوکراین مربوط میشد. تارنمای آکسیوس با اشاره به تحولات مربوط به پایان جنگ، به نقل از دو مقام کاخ سفید نوشت که ولودیمیر زلنسکی رئیسجمهور اوکراین قرار است روز دوشنبه در برلین با ویتکاف، کوشنر، مشاوران رئیسجمهور امریکا و همچنین مقامات آلمان، فرانسه و انگلیس دیدار کند. گزارش آکسیوس حاکی از این است که موضوع مذاکرات زلنسکی با مقامات اروپایی و امریکایی در برلین به واگذاری سرزمین به روسیه به عنوان مهمترین مانع به نتیجه رسیدن مذاکرات صلح مربوط میشود و زلنسکی پیشنهاد برگزاری همه پرسی برای واگذاری سرزمین به روسیه را مطرح کرده است و امریکا از این موضوع حمایت میکند. مذاکرات درباره ارائه تضمین امنیتی و بازسازی اوکراین نیز پیشرفت خوبی داشته است. یک مقام ارشد امریکایی گفت که دولت دونالد ترامپ آماده ارائه تضمین به اوکراین براساس ماده ۵ ناتو است که به تصویب کنگره برسد و از نظر قانونی الزامآور باشد. بر اساس پیشنهاد فعلی، جنگ با حفظ حاکمیت اوکراین بر ۸۰ درصد از خاکش پایان خواهد یافت و این کشور از تضمینهای امنیتی و بستههای کمک اقتصادی منتفع خواهد شد. تارنمای آکسیوس، واگذاری سرزمینهایی که هنوز روسیه آنها را تصرف نکرده و مخالفت احتمالی مسکو با نسخه اصلاحشده طرح صلح امریکا را از جمله مسائل چالشبرانگیز اعلام کرد.
بیمیلی ترامپ به مذاکره
روزنامه امریکایی والاستریتژورنال در تشریح دیدار آتی نوشت: «فضای حاکم بر این مذاکرات چندان مساعد به نظر نمیرسد. گزارشها حاکی از آن است که تماسهای تلفنی میان ترامپ و همتایان اروپاییاش با تنش همراه بوده است. ترامپ با اتخاذ موضعی سختگیرانه، صراحتاً اعلام کرده است که دیگر تمایلی به شرکت در نشستهای تشریفاتی و بیثمر ندارد. او تأکید کرده که تنها در صورتی مقاماتی را به این مذاکرات اعزام میکند که پیشرفت ملموسی در افق دیده شود.» نکته کلیدی و چالشبرانگیز این تحولات، فشار واشینگتن بر اروپا برای تغییر رویکرد کییف است. ترامپ از رهبران اروپایی خواسته است زلنسکی را برای پذیرش شروط طرح صلح تحت فشار بگذارند.
برگزاری دیدارهای مخفیانه
همچنین، روزنامه واشینگتنپست، دیدار مخفیانه چند مقام اوکراینی با کش پاتل، مدیر افبیآی (FBI) و دن بانجینو، معاون وی همزمان با فشار امریکا برای پایان جنگ را افشا کرد که نگرانیهایی را میان مقامات غربی برانگیخته است. به نوشته این روزنامه، چند دیپلمات و مقام آگاه که خواستند نامشان فاش نشود از نشستهای محرمانه میان مذاکرهکنندگان ارشد صلح اوکراین و سران افبیآی خبر داده و اعلام کردند که این جلسهها، عدم قطعیت جدیدی برای پایان درگیری نزدیک به چهارساله در اروپا ایجاد کرده است. بنا به گزارشها، رستم عمروف، مشاور امنیت ملی اوکراین و مذاکرهکننده ارشد دولت ولودیمیر زلنسکی در طول چند هفته گذشته سه بار به میامی رفته است تا با ویتکاف دیدار کند. اما به گفته چهار منبع آگاه که خواستند نامشان فاش نشود، عمروف حین حضور در امریکا جلسات پشتپردهای نیز با پاتل و معاونش داشته است. به گفته این منابع، نشستهای مخفیانه ذکر شده، سبب نگرانی مقامات غربی شده که از هدف و نیت این ملاقاتها بیخبرند. برخی معتقدند عمروف و دیگر مقامات اوکراینی به امید دریافت عفو از هرگونه اتهام فسادی که ممکن است با آن روبهرو شوند، با سران افبیآی دیدار کردهاند. برخی دیگر هم بیم آن دارند که این کانال جدید ممکن است با هدف اعمال فشار بر دولت زلنسکی برای پذیرش طرح صلح پیشنهادی دولت ترامپ ایجاد شده باشد.
