زینب کریمی، کارگردان مستند «نارکیس» با اشاره به پرداختن به یک دختر نابینا در این مستند گفت که قصد نداشته در این فیلم حس ترحم ایجاد کند.
زینب کریمی، کارگردان مستند «نارکیس» که در بخش بلند نوزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» حضور دارد، در گفتوگو با مهر درباره چگونگی ساخت و ایده اولیه این مستند بیان کرد: حدود ۱۰ سال پیش که روزنامهنگاری میکردم، نرگس سوژه یکی از مصاحبههای من بود. پس از انتشار گزارش، نرگس از معدود سوژههایی بود که ارتباط من با او ادامه پیدا کرد و دوستی نزدیک و صمیمی بین ما شکل گرفت. بعدها فیلمسازی خواندم و همواره نرگس سوژهای بود که میگفتم باید از او مستندی بسازم و این را در ذهن میپروراندم تا اینکه او اجازه ساخت این کار را به من داد. وی با اشاره به لحن بیان و روایت مستند اظهار کرد: نرگس یک شاعر نابیناست. بنابراین تصورم این بود که این فیلم شاعرانه خواهد بود. وقتی ساخت کار قطعی شد و گفتوگوهای عمیقتری را در مرحله پژوهش داشتم، متوجه شدم که نرگس بسیار بیشتر از آنچه فکر میکردم به کودکان نابینا اهمیت میدهد و تمام هم و غم و زندگی او درگیر این کودکان است، چراکه متأسفانه در کشور ما این افراد محدودیتهای آموزشی بسیاری دارند و نرگس به عنوان کسی که مبتلا به این ماجراست، برای اینکه این کودکان زیست بهتری داشته باشند و آموزش ببینند و بتوانند زندگی عادی خودشان را ادامه دهند، تلاش میکرد.
کریمی درباره مهمترین چالش ساخت این مستند بیان کرد: برای من این موضوع مهم بود که این مستند حس ترحم ایجاد نکند و به هیچ عنوان نمیخواستم مخاطب نسبت به سوژه احساس ترحم کند و بار قصه غیرانسانی باشد. این موضوع برایم خط قرمز بود. میخواستم نگاه به نرگس نگاهی انسانی باشد که مخاطب با دیدن او شور زندگی را احساس کند. البته نوع روایت هم به این برداشت کمک میکرد، چرا که نگاه به او مشاهدهگر است و بر این اساس نرگس خودش راوی فیلم است و دوربین صرفاً مشاهدهگر جریان زندگی اوست. آنچه بر آن تأکید داشتم، این بود که نرگس بسیار توانمند است و ارتباط دوستانهای با بچهها دارد.
وی در پاسخ به این پرسش که در راستای حفظ کرامت فردی یک فرد نابینا چه تمهیداتی را رعایت کرده است، گفت: در مستندسازی اخلاق موضوعی بسیار مهم است. شما به عنوان فیلمساز نباید در جریان تولید فیلم کرامت انسانی را زیرپا بگذارید. اخلاقی که به شخصه تلاش کردم به آن پایبند بمانم. در بسیاری از سکانسها میتوانستم بدون هماهنگی با نرگس، دوربین را روشن و ضبط کنم؛ اینگونه شاید اتفاقات جالبی هم رقم میخورد. حتی زمانی که میخواستم رابطه عاطفی او را به تصویر بکشم، اجازه گرفتم، اجازهای که از رابطه او با بچهها گرفته تا خانوادهاش جریان داشت. در مواجهه با چنین افرادی که نقص یا ناتوانی دارند نباید حس سوءاستفاده به این آدمها داد. کارگردان مستند «نارکیس» در مورد وجه تسمیه این مستند خاطرنشان کرد: اسم فیلم در ابتدا نرگس بود، اما، چون هم فیلم و هم سریالی به این نام داریم، تصمیم گرفتم از عنوان «نارکیس» استفاده کنم، بهویژه اینکه نرگس که دکترای ادبیات فارسی دارد در یک سکانس درباره ریشه نامش توضیح میهد؛ اینکه واژه نرگس که در زبانشناسی تغییر شکل یافته، نارکیس است. ضمن اینکه ناآشنا بودن اسم «نارکیس» برای مخاطب سؤال ایجاد میکرد. «نارکیس» به کارگردانی زینب کریمی و تهیهکنندگی فاطمهسادات احمدی از محصولات جدید سازمان هنری رسانهای اوج است که در خانه مستند تولید شده و در بخش بلند نوزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» حضور دارد.
این مستند، روایتی انسانی از زنی است که در دل محدودیتهای جسمی، تصویری تازه از توانایی، امید و خودباوری ارائه میدهد. «نارکیس» با محوریت زندگی یک زن نابینا شکل گرفته و تلاش دارد تجربه زیسته او را نه در قالب سوژهای آسیبپذیر، بلکه همچون فردی فعال، پرتلاش و برخوردار از هویت مستقل بازنمایی کند.