جوان آنلاین:محسن میر، مدیر مجموعه کاخ سعدآباد در جمع خبرنگاران گفت: در سعدآباد ۱۵۰ هزار اموال ثبتشده در دفاتر دارایی وجود دارد، که سالهای سال تغییر و تحولی در آنها اتفاق نیفتاده بود، و متاسفانه سالهای سال ساماندهی نشده بود. فقط میدانستیم این دفاتر جایی در مخزن ذخیره است، ولی اینکه دوباره چک شود و ببینیم چه تغییر و تحولی رخ داده، در این راستا کاری انجام نشده بود. جنگ ۱۲ روزه باعث شد امنای اموال و کارشناسان موزهها، اموال تاریخی سعدآباد را دوباره و شاید بعد از گذشت حدود ۴۰ سال بازبینی و دوباره ساماندهی کنند.
ثبت اطلاعات ۱۵۰ هزار شئ کاخهای سعدآباد
او اضافه کرد: از اموالی که در دفاتر دارایی ثبت شده بود، اگر اشتباه نکنم اطلاعات حدود هشت هزار تا ۱۰ هزار اثر در سامانه «جام» ثبت شده بود و در گام اول ویرایش اطلاعات این آثار انجام شد. از طرفی، زمان جنگ، چون موزهها تعطیل بود، بهترین فرصت برای حفاظت، بررسی و نگهداری آثار بود؛ بنابراین از ابتدای جنگ ثبت کامل آثار در سامانه جام آغاز شد و فکر میکنم از تیرماه تا پایان شهریور، در حدود سه ماه کل اموال کاخ سعدآباد ساماندهی و در سامانه جام ثبت شد. نمونه چنین کاری در کشور وجود ندارد
میر گفت: کارشناسان سعدآباد اصلا با بعضی از اموال از نزدیک مواجه نشده بودند، شناسنامه اموال بررسی نشده بودند. ما تازه فهمیدیم در سعدآباد چه آثاری وجود دارد، چه تاریخچهای دارند و به نوعی یک مسیر روایتگری ایجاد شد.
ماجرای سرقت از موزه ظروف سلطنتی
مدیر مجموعه کاخهای سعدآباد با اشاره به شایعاتی که درباره سرقت از موزه ظروف سلطنتی مطرح بود و در جریان ساماندهی اموال رفع ابهام شد، توضیح داد: مکاتباتی با دیوان محاسبات و یا سازمان بازرسی درباره موزه ظروف سلطنتی صورت گرفته بود، اما واقعیت آن مشخص نبود. ساماندهی اخیر تمام شایعات را برطرف کرد و مشخص شد هیچ اثری گم یا دزدی نشده است، بلکه همه اموال دارای صورتجلسه هستند. برخی آثار هم از یک موزه به موزهای دیگر یا از یک کاخ به کاخ دیگری که زیر نظر میراث است منتقل شده بودند ولی در صورتجلسات ثبت نشده بود. در ساماندهی اخیر، شفافسازی صورت گرفت، و نامه دیوان محاسبات که سالهای سال تکرار میشد دیگر تکرار نشد، حسابرسی اموال همزمان انجام شد. به واسطه آن شایعات همیشه نسبت به سعدآباد حس شک و بیاعتمادی وجود داشت، ولی با این اتفاق آن حس برطرف شد. مزیت این کار چنان بود که آقای وزیر (صالحی امیری) و اداره کل موزهها تایید و اعلام کردند تمام مشکلات اموال و سامانه در سعدآباد حل شده است.
مدیر مجموعه سعدآباد درباره روند ثبت اموال فرهنگی و تاریخی توضیح داد: نمایندههای مجلس سوال داشتند که این اموال را ما اصلاً ثبت میکنیم؟ پاسخ این است که همه اموالی که در میراث فرهنگی تاکنون وجود داشته ثبت شده است، جایی که ثبت نشده سامانه جام است. ایرادی هم مطرح کردند مبنیبر اینکه یکی از مدیران وزارتخانه نامهای زده که اموال فقط در سامانه جام ثبت شود و دفاتر کنار گذاشته شود. این هم برداشت اشتباهی بود، چون هدف این بود که همزمان با ثبت دفاتر دارایی، ثبت در سامانه جام نیز انجام شود. ما در مجلس ثابت کردیم که دفاتر دارایی وجود دارد و نامه مزبور تنها توصیه کرده بود که همزمان ثبت الکترونیکی هم انجام شود. آیا ما اشتباه کردیم که هر دو کار را پیش بردیم؟ اکنون هم دفاتر فیزیکی داریم و هم اطلاعات الکترونیکی.
او درباره ضرورت ثبت الکترونیکی اطلاعات آثار و اموال، گفت: مثلاً در که گذشته قصد میکردیم نمایشگاهی از آثار قهوهخانهای برپا کنیم، به موزهها نامه میزدیم تا آثار خود را ارایه دهند، اما هیچیک آثار خود را معرفی نمیکردند و کار پیش نمیرفت، اما الان با ثبت در سامانهها و دفاتر براحتی میتوان به اطلاعات این آثار در دیگر موزهها دست یافت و مستقیم با همان موزه ارتباط گرفت و نمایشگاه مشترک برگزار کرد.
میر اضافه کرد: دفاتر دارایی اکثرا چند رنگ شده و ناخوانا بود. ما دفاتر از وزارت اقتصاد و اداره کل موزهها را قرض گرفتیم و دفاتر اموال خود را اصلاح کردیم.
موزه هنرهای زیبا چرا تعطیل شده؟
مدیر مجموعه سعدآباد درباره تعطیلی موقت موزه هنرهای زیبا نیز توضیح داد: این موزه تنها موزهای است که فعلاً فعال نیست؛ زیرا سقف شیروانی و سرویسهای بهداشتی نیاز به مرمت داشت. اکنون کار ادامه دارد و بهمحض پایان کار، موزه فعال میشود.
وضعیت مخزن سعدآباد
او در ادامه با بیان اینکه مجموعه سعدآباد و نیاوران، کاخ محل زندگی بوده بنابراین مخزن مناسب موزهای ندارند، افزود: آثار موزههای سعدآباد در زیرزمین کاخها نگهداری میشوند و، چون این ویلاها و کاخها در کنار رودخونه قرار دارند، طبیعی است که در معرض رطوبت باشند و در چند سال گذشته برخی آثار تحت تاثیر این رطوبت آسیبهای جزئی دیده باشند، البته که ما رطوبت مخازن را کنترل و شرایط را بهسازی و استانداردسازی کردهایم.
به گزارش ایسنا، میر اضافه کرد: با توجه به شرایط جنگ، و ضرورت نیاز به مخزن ایمنتر، آقای وزیر دستوری به معاونت میراث فرهنگی دادند که یک مخزن امن مرکزی بزرگ در سعدآباد احداث شود، که مطالعات و کار آن آغاز شده و دنبال تامین مالی از سازمان برنامه بودجه هستیم.
مدیر مجموعه سعدآباد گفت: به هر حال از ۱۵۰ هزار اثر ثبت شده در این مجموعه فقط حدود ۲۰ هزار اثر به نمایش گذاشته شده و باقی آثار در مخازن غیر استاندارد بودند و برخی از آنها آسیب دیدهاند. در دفترچه گزارش عملکرد سعدآباد نیز آمده که ۲۰۰ اثر مرمت شده درحالی که حدود ۲۰۰۰ اثر به مرمت نیاز دارند. بخش زیادی از این مرمتها توسط نیروی متخصص مجموعه و تیم مرمت پژوهشگاه میراث، بدون هزینه اضافی انجام شده است. با این حال وزارتخانه اعلام کرده است که ابتدا باید آسیبشناسی دقیق انجام و سپس درخواست بودجه ارائه شود، فرآیندی که طی شده و هر ماه بخشی از بودجه برای مرمت آثار تخصیص مییابد.
او اظهار کرد: با وجود توانایی بالای مرمتکاران سعدآباد، ظرفیت مرمت سالیانه محدود است و از میان ۵ هزار اثر، تنها بخش اندکی امکان مرمت سالانه دارد. گذر زمان آسیبها را بیشتر میکند و به همین دلیل روند آسیبشناسی و بودجهگذاری برای برونسپاری بخشی از کار انجام شده و این آثار وارد کارگاه خواهند شد.
سرنوشت اسناد سعدآباد
میر درباره موزه اسناد که در زمان مدیریت پیشین سعدآباد تعطیل و آثار آن منتقل شده بود، توضیح داد: زمانی که سعدآباد را تحویل گرفتیم سریع سراغ این موزه رفتیم. مدیر موزه بازگردانده و آثار را شناسایی و پیدا کرد. طبقهبندی آثار دوباره انجام شد، کاری که قبلا طی ۱۳ سال انجام شده بود. این اسناد شامل حدود ۷۰ هزار برگه است. قرار شد با کتابخانه ملی هم تفاهمنامهای بسته شود تا با استفاده از تجهیزات و امکانات آن، فرایند اسکن، طبقهبندی و حفاظت اسناد انجام شود. پژوهشگاه میراث فرهنگی قرار بود در بخشهای دیگر به ما کمک کنند.
در این زمینه بخوانید:
اسناد کاخ سعدآباد چه شد؟
ماجرای انتقال موزه قرآن و واگذاری کاخ فریده دیبا به سعدآباد
مدیر سعدآباد درباره انتقال موزه قرآن به این مجموعه، گفت: مالکیت موزه قرآن با ریاست جمهوری بود، حدود ۲۰ سال پیش وضعیت به گونهای بوده که میراث فرهنگی بهعنوان مستأجر در آن فعالیت میکرد؛ وضعیتی مشابه، اما معکوس نسبت به سعدآباد که در آن ریاستجمهوری بهرهبردار ساختمانهاست. موزه قرآن در محدوده پاستور و در پهنه حفاظتی ریاستجمهوری قرار داشت و مسیرهای امنیتی و گیتهای ورودی باعث شده بود بازدیدکنندگان بسیاری از ادامه مسیر منصرف شوند. تغییر کاربری و خروج موزه قرآن از آن محدوده تصمیمگیری شد و در ازای آن ساختمانی در رشت به وزارت میراث بازگردانده شد و همچنین کاخ فریده دیبا به سعدآباد واگذار شد که پروتکلهای انتقال آن در حال طی شدن است.
میر اظهار کرد: پس از انتقال موزه قرآن به سعدآباد، شأن اثر حفظ شد و اکنون روزانه حداقل ۳۰۰ نفر از آن بازدید میکنند، درحالی که پیش از این، گاهی تنها ۳۰ نفر در یک ماه یا حتی یک سال از آن بازدید میکردند.
مدیر سعدآباد همچنین یادآور شد: موزه آب که جای موزه قرآن فعلی در سعدآباد بود، بهدلیل نبود امکان توسعه، جمعآوری شده و به مجموعه پردیسان منتقل شده است.
