جوان آنلاین: دریافت قیمت صادراتی گاز برای مصارف خارج از الگوی بهینه و تمرکز بر اصلاح مصرف غیرضروری مشترکان پرمصرف با اصلاح تعرفه‌های گاز، گامی مهم و حیاتی در راستای ایجاد سازوکار جدید بهینه‌سازی و مدیریت مصرف انرژی ازسوی مشترکان مرفه و پرمصرف است که این سیگنال‌دهی قیمتی به پرمصرف‌ها زمینه‌ساز کاهش ناترازی گاز، عدالت در توزیع یارانه‌ها و همچنین تقویت ساختار حکمرانی انرژی کشور است.
مسئله ناترازی انرژی یکی از موضوعات اصلی حکمرانی اقتصادی کشور است که با عدم سیگنال‌دهی مناسب قیمتی به خصوص به مشترکانی که پرمصرف هستند و همچنین سیستم غلط توزیع یارانه انرژی؛ رابطه در هم تنیده‌ای دارد. همچنین در بررسی علل وقوع افزایش مصرف در طول زمستان، بخش قابل توجهی از این شکاف و ناترازی، ناشی از مصرف غیربهینه و عمدتاً لاکچری بخش کوچکی از خانواده‌های شهری است که چندین برابر الگوی استاندارد انرژی مصرف می‌کنند. به همین دلیل، سیاستگذاری درست در سمت مصرف، اکنون به یک ضرورت تبدیل شده است چراکه هر مترمکعب گازی که در بخش خانگی به مصرف غیرضروری برسد، در حقیقت از چرخ تولید و صادرات کشور ربوده شده است.
دولت با اصلاح نظام تعرفه‌گذاری گاز و اتصال قیمت مصرف مشترکان پرمصرف به بهای صادراتی گاز، گامی مهم در راستای اصلاح این وضعیت برداشته است و از این پس، یارانه انرژی تنها برای مصرف ضروری و مطابق الگوی بهینه است و هر مصرف فراتر از نیاز واقعی باید با قیمت کامل و غیر یارانه‌ای پرداخت شود. این تحول، پایان دوران گازرسانی ارزان و با یارانه انرژی بسیار بالا به رفتار‌های پرمصرفی است که تا امروز بدون پیامد، به زیان اقتصاد ملی ادامه داشته است.
اجرای این سیاست، نخستین و مهم‌ترین اثر خود را در اصلاح رفتار مشترکان بسیار پرمصرف نشان می‌دهد. این گروه که بر اساس تحلیل‌های رسمی عمدتاً در مناطق مرفه‌نشین و در واحد‌های بزرگ‌متراژ سکونت دارند، قبوض جدید را به‌عنوان یک سیگنال اقتصادی قوی دریافت می‌کنند و ناگزیر به مدیریت مصرف، خرید تجهیزات کم‌مصرف و جلوگیری از هدررفت‌های حرارتی خواهند شد.
نتیجه این تغییر قیمت‌گذاری تنها اصلاح رفتار مصرفی نیست؛ بلکه تقویت تولید و جلوگیری از افت صادرات انرژی نیز است. در زمستان سال‌های اخیر بار‌ها صنایع بزرگ با کاهش گاز یا توقف تولید مواجه شده‌اند؛ به این معنا که مصرف غیرضروری بخش کوچکی از جامعه، خسارت مستقیم به اشتغال و درآمد‌های ملی وارد کرده است. اگر تنها ۲۰تا ۳۰درصد از مصرف مشترکان پرمصرف اصلاح شود، بخش زیادی از گاز مورد نیاز صنایع پتروشیمی، فولاد، سیمان بدون قطع و محدودیت قابل تأمین خواهد بود.
مزیت مهم دیگر این سیاست، تحقق عدالت یارانه‌ای است. تا پیش از این، یارانه انرژی به طور ناعادلانه‌ای به جیب کسانی می‌رفت که چندین برابر نیاز مصرف می‌کردند و سهم اقشار کم‌مصرف و کم‌درآمد از این یارانه پنهان بسیار محدود بود. اکنون کم‌مصرف‌ها بیشترین سود و کمترین هزینه را خواهند داشت و حمایت دولت دقیقاً به سمت گروه‌های هدف هدایت می‌شود. به بیان دیگر، این سیاست هم عدالت اجتماعی را تقویت می‌کند و هم به افزایش بهره‌وری انرژی کمک می‌نماید.
مجموع این دستاورد‌ها نشان می‌دهد سیاست جدید وزارت نفت در اتصال قیمت انرژی مشترکان پرمصرف به قیمت صادراتی صرفاً یک تغییر در عدد و رقم قبوض نیست؛ بلکه یک اصلاح ساختاری در حکمرانی انرژی کشور است. اقدامی که همزمان ناترازی گاز را کاهش می‌دهد، امنیت انرژی را تقویت می‌کند، از هدررفت انرژی جلوگیری می‌نماید و منابع یارانه‌ای را به جای تخریب اقتصاد، در خدمت توسعه و منافع ملی قرار می‌دهد. این مسیر، باید با استمرار، نظارت دقیق و حمایت رسانه‌ای و اجتماعی ادامه یابد تا ایران بتواند از یک زمستان پرچالش انرژی، به آینده‌ای با مدیریت مسئولانه مصرف و امنیت پایدار گازی دست یابد.
بنابراین، اخذ قیمت صادراتی گاز برای مصارف خارج از الگوی بهینه و تمرکز بر اصلاح مصرف غیرضروری مشترکان پرمصرف با اصلاح تعرفه‌های گاز، گامی مهم و حیاتی در راستای ایجاد سازوکار جدید بهینه‌سازی و مدیریت مصرف انرژی از سوی مشترکان مرفه و پرمصرف است که این سیگنال‌دهی قیمتی به پرمصرف‌ها زمینه‌ساز کاهش ناترازی گاز، عدالت در توزیع یارانه‌ها و همچنین تقویت ساختار حکمرانی انرژی کشور است.
اخذ قیمت صادراتی گاز از پرمصرف‌ها، گام مهم در بهینه‌سازی مصرف
در همین رابطه رمضانعلی سنگدوینی، نماینده مجلس شورای اسلامی در گفت‌و‌گو با «جوان» در خصوص تغییر تعرفه مشترکین پرمصرف و اتصال آن به قیمت گاز صادراتی بیان کرد: در خصوص تغییر تعرفه پلکانی لازم است از دو دیدگاه مجزا صحبت شود. درحال حاضر با توجه به وضعیت اقتصادی جامعه و معیشت مردم، با هرگونه افزایش تعرفه برای مشترکین عادی در زمینه‌های مختلف آب، گاز، برق و حتی بنزین مخالف هستم. با توجه به تورم‌های موجود متأسفانه روزانه شاهد افزایش قیمت‌ها در محصولات گوناگون هستیم.
سنگدوینی در ادامه تصریح کرد: شرایط اقتصادی موجود فشار اقتصادی شدیدی به ویژه به طبقات ضعیف جامعه وارد کرده است. گرانی هر تعرفه و کالایی بر دیگر تعرفه و کالا‌ها اثرگذار خواهد بود. از طرفی در همین شرایط اقتصادی مشترکین و افرادی هستند که مالک خانه‌ها و ویلا‌های چندصد متری، استخردار و... هستند که از گاز و انرژی برای امور غیرضروری مانند تزئین فضای ویلاها، گرم کردن آب استخر‌ها و... استفاده می‌کنند. طبیعی است که تعرفه این افراد باید تغییر کند و آنها بهای واقعی مصرف خود را بپردازند.
وی در ادامه افزود: مشترکین پرمصرفی که به آنها اشاره شد، باید بهای مصرف خود را به مقدار گاز صادراتی بپردازند. اما این افزایش تعرفه فقط باید مخصوص این گروه باشد و هیچ نوع افزایش قیمتی متوجه مردم عادی نشود. از طرفی در کنار تغییر تعرفه لازم است در حوزه استاندارد‌سازی وسایل گوناگون گرمایشی، برقی و... نیز تمرکز ویژه شود، زیرا با وجود تجهیزات غیر استاندارد در فصول سرد سال قطعاً مصرف مشترکینی که تجهیزات استاندارد در اختیار ندارند، افزایش پیدا می‌کند.
این نماینده در ادامه گفت: نمی‌شود هزینه را برای مردم بالا برد ولی تجهیزات غیراستاندارد و با مصرف بالا در اختیار آنها قرار داد. بسیاری از ساختمان‌های موجود در بحث هدر رفت انرژی دچار مشکل هستند به عنوان مثال در روستا‌ها و حاشیه‌های شهر همه خانه‌ها قدیمی بدون پنجره دوجداره هستند درواقع عموماً ساختمان‌ها کوچک و هدر رفت انرژی بالاست. این افراد نباید جزو پرمصرفان محسوب شوند.
سنگدوینی در پایان تأکید کرد: دستگاه‌ها باید در شناسایی پرمصرفان واقعی به شدت دقت کنند، درحال حاضر با توجه به شرایط اقتصادی موجود اصل مردم و حفظ سفره آنهاست. مبادا که با محاسبات اشتباه به مردم عادی کمترین فشاری وارد شود. کوچک‌ترین افزایش قیمت در هر تعرفه و محصولی در زندگی قشر ضعیف و متوسط جامعه تأثیر بسزایی می‌گذارد. افزایش تعرفه فقط و فقط باید شامل حال مشترکینی شود که زندگی‌های لاکچری دارند و بخش کوچکی از جامعه را تشکیل می‌دهند ولی مصرفی چند برابری دارند.
