به گزارش ایزدی خبرنگار جوان آنلاین محمدعلی ایزدخواستی، مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی و مسئول بافت تاریخی شهر اصفهان در تشریح رویکرد شهرداری اصفهان در حفاظت از بافت تاریخی اظهار کرد: نیم قرن از تأسیس سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان می‌گذرد. این سازمان اولین نهاد تخصصی کشور در زمینه بهسازی و حفاظت از بافت‌های تاریخی است که در سال ۱۳۵۴ فعالیت خود را آغاز کرد. در طول این سال‌ها، شهرداری اصفهان، به ویژه طی سه دهه گذشته، صدها پروژه مرمتی را اجرا کرده که شامل مرمت مناره‌ها، کاروانسراها، بازارها، خانه‌ها، حمام‌ها و مساجد تاریخی می‌شود.
وی تاکید کرد: این اقدامات باعث شده بافت تاریخی اصفهان از نابودی نجات یابد و در برخی از پهنه‌ها به بافتی زنده و پررونق تبدیل شود؛ به عنوان مثال خانه‌های تاریخی محله جلفا که امروز به دلیل پروژه‌های مرمتی شهرداری بسیار فعال و پویا هستند.
ایزدخواستی افزود: اگر این اقدامات انجام نشده بود، امروز با چه تصویری از اصفهان روبه‌رو بودیم. مناره‌های فرو ریخته، بازارهای مخروبه و مساجد و حسینیه‌های آسیب‌دیده و بسیاری از خانه‌های تاریخی که دیگر نبودند.
وی تصریح کرد: کیفیت و گستره پروژه‌های مرمتی سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان نسبت به سایر شهرهای تاریخی کشور فاصله قابل توجهی دارد و این سازمان سعی داشته که بهترین شیوه‌های مرمت را به کار گیرد.
تناقضات و انتقادات درباره تخریب‌ها؛ رویکرد اصلاحی شهرداری
با وجود این سوابق درخشان، برخی پروژه‌های تخریب‌محور همچون حمام تاریخی خسروآقا باعث نگرانی و انتقاد در افکار عمومی شده است. در پاسخ به این موضوع، مسئول بافت تاریخی شهر اصفهان توضیح داد: شهرداری نهادی بزرگ با ماموریت‌های متنوع است که گاه میان این ماموریت‌ها تضاد اهداف و رویکردها ایجاد می‌شود. پرونده‌هایی مانند حمام خسروآقا که در گذشته دچار آسیب شده بودند، اکنون تحت مرمت و حفاظت هستند که این خود نشان‌دهنده رویکرد اصلاحی مدیریت شهری است.
وی خاطرنشان کرد که عملکرد چهار سال گذشته شهرداری ترکیبی از نظر شهردار، شورای شهر و سازمان نوسازی است و رویکردی پیشرو در حوزه حفاظت از بافت تاریخی محسوب می‌شود.
به گفته ایزدخواستی، سرمایه‌گذاری‌های قابل توجه در محوطه‌های باستان‌شناسی مانند گذر کمر زرین، نشانه‌ای از تغییر نگاه مدیریتی به بافت تاریخی اصفهان است که به دنبال افزایش سرمایه‌گذاری و ارتقای کیفیت حفاظت در این عرصه می‌باشد.
نقش دستگاه‌های دیگر و محدودیت‌های شهرداری در حفاظت از میراث ملی
مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت نامناسب برخی بناها و محلات تاریخی مانند خانه‌های ابواسحاقیه، پل‌های تاریخی و میدان نقش جهان، تاکید کرد : حفاظت از این بناها تنها بر عهده شهرداری نیست بلکه نقش اصلی متوجه نهادهای ملی مانند سازمان میراث فرهنگی است.
وی گفت: شهرداری تنها یک حلقه از زنجیره حفاظت است و متأسفانه دستگاه‌های دیگر در ایفای نقش خود کمتر فعال بوده‌اند.
ایزدخواستی افزود: بودجه‌های ملی و جهانی باید به سمت این بناها هدایت شود اما متأسفانه پیگیری لازم صورت نگرفته و هزینه‌های حفاظت به صورت ناعادلانه بر دوش شهرداری و مردم شهر قرار گرفته است.
تنهایی شهرداری و نیاز به مشارکت جدی‌تر دستگاه‌های مرتبط در حفاظت از بافت تاریخی
ایزدخواستی درباره محدودیت‌های منابع و اعتبارات شهرداری اظهار کرد: هزینه‌های اداره شهر بسیار زیاد و منابع آن عمدتاً از عوارض شهروندان تامین می‌شود، بنابراین فشار مالی بر شهرداری بالا است. در مقابل، بسیاری از وظایف حفاظت بر دوش دستگاه‌های دیگر است که متأسفانه مشارکت کافی از سوی آنها دیده نمی‌شود.
وی به نقش اداره کل اوقاف اصفهان در حفاظت از بناهای تاریخی تحت مالکیت خود اشاره کرد و افزود: بسیاری از نفائس میراثی این شهر به اوقاف تعلق دارد که با تغییر مدیریت استان که در این دستگاه ایجاد شده امیدهای زیادی داریم حفاظت و مرمت این آثار در دستور کار این دستگاه قرار گیرد.
در همین راستا، مسئول بافت تاریخی شهر اصفهان پیشنهاد داد: دستگاه‌های حاکمیتی باید مسئولیت خود را بپذیرند و بخش خصوصی، به ویژه صنایع آلاینده، باید در حفاظت از بافت تاریخی مشارکت مالی داشته باشند.
راهکارهای تسریع پروژه‌های مرمتی و حفظ استانداردهای فنی
وی در خصوص انتقادهایی درباره طولانی شدن برخی پروژه‌های مرمتی شهرداری اصفهان و گلایه مند بودن شهروندان نسبت به این موضوع همچون پروژه فاز نخست گذر کمرزرین توضیح داد: نمی‌توان در کشور ما پروژه‌ها را با استانداردهای کشورهای توسعه‌یافته مقایسه کرد. اگر مرمت گنبد مسجد جامع عباسی نزدیک به ۴۰ سال طول کشیده را در نظر بگیریم، شهرداری در همین مدت صدها پروژه مرمتی را به پایان رسانده است.
ایزدخواستی افزود: برخی تأخیرها ناشی از نقش دیگر دستگاه‌های خدمات‌رسان مانند آب، برق و گاز است که باید سرعت عمل بهتری در اجرای پروژه‌ها ایجاد شود.
وی همچنین اشاره کرد: پروژه‌های کف‌سازی معابر تاریخی، با توجه به تاثیر مستقیم بر زندگی شهروندان، معمولا زمان بیشتری می‌طلبد اما شهرداری تمام تلاش خود را برای کاهش زمان انجام داده است.
اختیارات مسئول بافت تاریخی و مواجهه با تخریب‌های ناخواسته
مسئول بافت تاریخی شهر اصفهان درباره اختیار خود گفت: با وجود افزایش حساسیت شهرداران مناطق نسبت به بافت تاریخی از ۲۰ سال پیش، هنوز برخی پروژه‌ها بدون هماهنگی کافی با بافت تاریخی اجرا می‌شود که بخشی ناشی از عدم اطلاع و اشتباه است.
وی تصریح کرد: شورای سیاست‌گذاری طرح‌های عمرانی شهرداری پروژه‌های مخرب را رد می‌کند و شورای اسلامی شهر نیز برخورد جدی با آنها دارد.
ایزدخواستی درباره اقدام به تخریب صورت گرفته در فاز دوم گذر تاریخی کمرزرین اظهار کرد: شهرداری در این زمینه نقشی نداشته و مشکلات بیشتر ناشی از خطای بخش خصوصی بوده است هرچند در واقع اتفاقی رخ نداد و قبل از اینکه تخریبی صورت بگیرد، کار متوقف شده بود.
شورای عالی بافت تاریخی؛ نهاد مدیریتی کلیدی در حفاظت شهری
وی عملکرد شورای عالی بافت تاریخی را مثبت ارزیابی کرد و گفت: این شورا به ریاست شهردار و با حضور مدیران ارشد شهرداری و دستگاه‌های مرتبط چهار سال پیش به پیشنهاد سازمان نوسازی و موافقت شهردار محترم تشکیل شد و تاکنون بیش از ۴۰ جلسه داشته و تصمیمات مهمی برای حفاظت از بافت اتخاذ کرده است.
مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان ادامه داد: اگر پروژه‌ای برای بافت تاریخی مخرب تشخیص داده شود، اصلاح یا متوقف و مصوبات شورا بر دیگر بخش‌های شهرداری نیز تاثیرگذار بوده است.
