جوان آنلاین: حسن نوروزی فعال رسانه در تلگرام نوشت:
پیشنهاد جنجالی تام باراک، سفیر آمریکا در ترکیه، برای اجاره ۱۰۰ ساله ۳۲ کیلومتر از خاک ارمنستان در منطقه سیونیک به‌منظور مدیریت کریدور زنگزور، پرده از یک بازی پیچیده ژئوپلیتیکی در قفقاز جنوبی برداشته است. این پیشنهاد، که به ظاهر یک طرح ترانزیتی برای اتصال آذربایجان به نخجوان و ترکیه معرفی شده، در بطن خود اهدافی فراتر از حمل‌ونقل را دنبال می‌کند. کارشناسان معتقدند این کریدور نه‌تنها یک مسیر تجاری، بلکه بخشی از استراتژی غرب برای نفوذ در منطقه و مهار ایران و روسیه است.
کریدور زنگزور، که از زمان جنگ دوم قره‌باغ (۲۰۲۰) به یکی از نقاط کانونی اختلاف میان ایروان و باکو تبدیل شده، قرار است با عبور از استان سیونیک ارمنستان، مسیری مستقیم برای انتقال کالا و انرژی از آذربایجان به ترکیه فراهم کند. اما این پروژه، به باور کارشناسان، می‌تواند به باز شدن جاده‌ای زمینی برای رژیم صهیونی تا مرز‌های شمال‌غربی ایران منجر شود. این امر نه‌تنها ارتباط زمینی ایران با ارمنستان و اوراسیا را قطع می‌کند، بلکه تهدیدی مستقیم برای امنیت ملی ایران به شمار می‌رود. ایران و ارمنستان از دیرباز روابط استراتژیکی داشته‌اند و مرز ۴۶ کیلومتری مشترک آنها، دروازه‌ای برای دسترسی ایران به اوراسیا بوده است.
پیشنهاد آمریکا، که ظاهراً حاکمیت ارمنستان را محترم می‌شمارد، در عمل می‌تواند این کشور را تحت فشار قرار دهد. ارمنستان به‌شدت با این طرح مخالفت کرده و سخنگوی نخست‌وزیر این کشور تأکید کرده که هیچ بخشی از خاک خود را واگذار نخواهد کرد. اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، نیز ضمن تأکید بر حفظ تمامیت ارضی کشورها، هرگونه تغییر ژئوپلیتیکی که به ضرر منطقه باشد را غیرقابل‌قبول دانسته است. ورود بازیگرانی مانند امارات، که با سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیرساختی از این کریدور حمایت می‌کند، و ترکیه، که به‌عنوان متحد اصلی باکو در پی تقویت جایگاه خود است، پیچیدگی‌های این معادله را افزایش داده است.
این تحرکات، در کنار حضور آمریکا، نه‌تنها نفوذ ایران، بلکه جایگاه سنتی روسیه به‌عنوان ضامن توافق آتش‌بس ۲۰۲۰ را نیز تضعیف می‌کند. مسکو که با این پیشنهاد به حاشیه رانده شده، با چالش‌های جدیدی در حفظ نفوذ خود در قفقاز مواجه است. از این رو کارشناسان هشدار می‌دهند که ایران و روسیه باید واکنشی سریع و مؤثر نشان دهند.
در حال حاضر، مسیر‌های جایگزین مانند اسکله رو-رو بندر امیرآباد یا مسیر ارمنستان-گرجستان می‌توانند گزینه‌هایی برای خنثی‌سازی این تهدید باشند، اما عدم پیشرفت در روابط با گرجستان و اجرایی‌نشدن این پروژه‌ها، ایران را کمی در موضع ضعف قرار داده است.
تقویت دیپلماسی اقتصادی با گرجستان و ارمنستان و اتصال حوضه‌های دریایی ایران به دریای سیاه، می‌تواند وزن ژئوپلیتیکی کشور را در برابر این طرح تقویت کند. پیشنهاد آمریکا برای کریدور زنگزور، بیش از یک پروژه ترانزیتی، بخشی از یک سناریوی حساب‌شده برای تغییر موازنه قوا در قفقاز جنوبی به نفع محور غربی-ترکی-عبری است. ایران و روسیه، به‌عنوان بازیگران کلیدی منطقه، باید با هوشیاری و هماهنگی، پاسخی درخور به این تهدید بدهند تا منافع ملی و منطقه‌ای خود را حفظ کنند.
