به گزارش جوان آنلاین به نقل از ایسنا، نقش علم و فنّاوری در دفاع مقدس را باید در نیاز جبهه‌ها به انواع و اقسام مهمات، تجهیزات و ادوات جستجو کرد. در زمان جنگ تحمیلی با تهاجم صدام به خاک کشورمان، یک جبهه سیاسی علیه جمهوری اسلامی ایران شکل گرفت و از همان ماه‌های اول جنگ، تحریم‌های سنگین را علیه کشور تحمیل کردند. از این رو تدارکات نظامی نیازمند توجه به خودکفایی بود.
هشت سال دفاع‌مقدس سرآغاز مسیری برای پیشرفت، خودکفایی و اتکا به نیروهای بومی بود که در دهه‌های بعد به اوج خود رسید. در روزگاری که جنگی همه‌جانبه علیه مردم ایران شکل و شدت گرفته بود، تحریم‌های نظامی و اقتصادی لطمه‌های جبران‌ناپذیری به سازمان دفاعی کشور وارد کرد اما متخصصان جوان این مرز و بوم دست به ابداعات و ساخت تجهیزات جنگی زدند که اکنون به ثمر نشسته و گفتمان ویژه خود را در منطقه ایجاد کرده است.
در دنیا پیشرفت‌های صنعت دفاعی به عنوان یک ابزار تأمین اقتدار هر کشور، جزو اسناد طبقه‌بندی شده سری و فوق سری قرار دارد و نمی‌توان آن را آشکار کرد. این خاصیت دانش و تاکتیک امنیت در دنیا است؛ بر همین اساس پیشرفت صنایع دفاعی کشور ورای اطلاعاتی است که رسانه‌ای شود. واضح است که پیشرفت در عرصه دفاعی و جنگ‌افزارسازی بیش از آنکه وابسته به یک شخص باشد متکی بر تفکر و عقلانیت و ایمانی است که جوانان این مرز و بوم به آن مسلح هستند.
یکی از نمونه‌های روبه پیشرفت و توسعه از آغاز جنگ تحمیلی تا کنون «صنعت پهپادی» یا همان (پرنده هدایت پذیر از دور) است. سرلشکر محمد باقری رئیس ستاد کل تیروهای مسلح که در همایش «دفاع مقدس و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران و منطقه غرب آسیا» سخن می گفت برای نخستین بار یادآور شد: «موشک بالستیک جزو سلاح‌هایی بود که آمریکا به هیچ وجه به ما نداد و اکنون قدرت موشک بالستیک ایران در جهان برتر است. به همین نحو قدرت پهپادی ما هم افزایش یافت. در جنگ تحمیلی با یک اسباب‌بازی وارداتی کار پهپاد را با نصب دوربین در زیر آن آغاز کردیم ولی اکنون قدرت پهپادی ما به جهان طعنه می‌زند.» اکنون پهپادهای ایرانی کابوسی برای دشمنان و ابزاری امید بخش برای هم‌وطنانمان است.
پرنده‌ای که به کابوس دشمنان تبدیل شد
نمونه ساده‌ای از پهپادهای دوران جنگ تحمیلی
اگرچه خاستگاه اولیه ساخت پرنده‌های بدون سرنشین با رویکرد شناسایی و عکسبرداری هوایی مشخص و روشن نیست اما قدر مسلم این است که ابتدا شهید چمران در وزارت دفاع و سپس جهادهای دانشگاهی دانشگاه اصفهان، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه شیراز، گام‌های اولیه را برای تأمین آن هدف برداشتند که به‌لحاظ دستیابی دانشگاه اصفهان به موفقیت‌هایی، روند پیگیری ساخت، تولید و بهره‌برداری اطلاعاتی تا تشکیل یگان پهپاد در سپاه از آنجا آغاز شد.
با انجام موفقیت‌آمیز اولین تست عملیاتی توسط این هواپیمای ساخت جهاددانشگاهی دانشگاه اصفهان در نزدیکی جزیره ماهی، تحت نظر فرماندهان قرارگاه خاتم، امید به جایگزین شدن این پرنده‌های بدون سرنشین به‌جای هواپیمای RF۴ پررنگ‌تر شد و به‌دستور فرمانده سپاه تشکیل «گردان رعد»، گردانی اطلاعاتی با هدف تأمین عکس هوایی ابلاغ شد. این گردان با استقرار در شهر اهواز و سپس در پادگانی در نزدیکی جبهه‌های جنگ، به گسترش ساختار و سازمان پرداخت و تلاش کرد جای عکس‌های هوایی ارتش را برای فرماندهان سپاه پر کند.
در همین رابطه عبدالمجید مختارزاده در برنامه تلویزیونی «چرخ» با اشاره به روند شکل‌گیری اولین پروازهای پهپادی در زمان جنگ تحمیلی روایت کرده است: در سال ۶۲ به خاطر شرایط سخت و محدودیت‌هایی که برای نیروهای هوایی به وجود آمده بود، پروازهای اطلاعاتی و عکسبرداری به شدت محدود شده بودند. از سویی رویکرد کل عملیات‌ها هم بعد از تشکیل قرارگاه کربلا به عملیات‌های خیلی بزرگ تغییر پیدا کرده بود و شرایط محدود باعث شده بود اطلاعات زمینی ما دچار خطا باشد. در آن روزها گاهی فاصله عکسبرداری‌ها بیش از دو ماه می‌شد.
این محدودیت‌ها باعث فشار بیش از پیش به فرماندهی اطلاعات عملیات قرارگاه شده بود. سردار محمد باقری آن موقع از این فرماندهی خواسته بودند برای این مشکل راهی پیدا کنند. همان روزها بچه‌های جهاد دانشگاهی اصفهان و دانشگاه صنعتی اصفهان گروهی را تشکیل داده و بر اساس اطلاعاتی از هواپیماهای مدل، همین هواپیماهای رادیوکنترلی، سعی کرده بودند مدل خودشان را بهره‌برداری کنند. آن موقع کشورهایی مانند آمریکا و انگلیس از این نوع هواپیماها استفاده می‌کردند اما هیچ‌کدام حاضر نبودند کوچکترین اطلاعاتی درباره این هواپیماها به ما بدهند.
وقتی نمونه دانشگاه اصفهان به دست ما رسید، این نمونه یک‌پنجاهم نمونه واقعی بود. من به عنوان نماینده نیروی هوایی مأمور شدم که این هواپیما را برای عکسبرداری تست کنم. وقتی این کار را انجام دادیم، نتیجه خوب آن را را باور نمی‌کردم. بعد از آن برگشتیم به تهران و به مسئولان گفتیم امکان ساخت هست ولی قطعا تلاش زیادی برای حمل دوربین نیاز دارد. ما دوباره به اصفهان رفتیم تا نمونه آزمایشی را بسازیم. در مدت کمی پنج فروند از این هواپیماها را کاملا دستی و با ابزارهای اولیه ساختیم. این پنج نمونه را به نهر خین در مناطق جنگی بردیم.»
پرنده‌ای که به کابوس دشمنان تبدیل شد
دانشمندان ما در طول جنگ، با تولید و بهره‌برداری از هواپیماهای مدل «تلاش» و «مهاجر» سهمی در خور در اطلاعات عملیات ایفا کرد. موفقیت در صنعت ساخت و به‌کارگیری اطلاعاتی پرنده‌های بدون سرنشین با امور حفاظتی باعث شد که تا سال ۱۳۶۶ دشمن از کارآیی این پرنده‌ها بی‌خبر بماند و به‌دلیل ساختار ساده آنها نتواند حتی یکی از آنها را با انواع جنگ‌افزارهای خود ساقط کند. موفقیت برنامه پهپاد ایران در مواجهه با تحریم‌های سنگین، الگویی برای نهادهای دفاعی و امنیتی سایر کشورها شده، به‌ویژه سازمان تحقیق و توسعه دفاعی (DRDO) است که دهه‌هاست برنامه پهپادی گسترده‌ای دارد.
برنامه پهپادهای نظامی ایران با پیشرفت روزافزون با هدف ارتقای ناوگان اطلاعاتی و البته تجسسی و شناسایی و توانمندسازی پهپادها به منظور اجرای حملات هوایی انجام گرفته است. فقط در یک دهه گذشته، ایران از پهپادهای نوین پرشماری رونمایی کرده است که خیلی از آنها در نبرد به کار گرفته شده‌اند و پیشرفت پهپادی ایران را به نمایش گذاشته‌اند.
