جوان آنلاین: صادرات محصولات کشاورزی و غذایی ایران نسبت به کشور‌های رقیب، وضعیت قابل دفاعی ندارد و با توجه به سرمایه‌گذاری‌هایی که در کشور‌های منطقه روی این حوزه انجام شده، پیش‌بینی می‌شود که آینده خوبی در انتظار صادرات این نوع از محصولات ایران نباشد.
در ۱۰سال گذشته مقدار صادرات این بخش از ۷۰۰هزار تن تا یک‌میلیون و ۳۰۰هزار‌تن تا سال۱۴۰۰ تغییر کرده و در سال۱۴۰۱ حدود ۳۰۰هزار تن کاهش‌یافته و از نظر ارزشی درآمد کشور را با افت ۲.۵درصدی مواجه کرده‌است.
افزایش سهم سرمایه‌گذاری خارجی در بسیاری از کشور‌های خاورمیانه
بررسی‌ها نشان می‌دهد که افزایش سهم سرمایه‌گذاری خارجی در بخش‌های مختلف در عربستان شروع شده و به‌زودی بازار‌های صادراتی اطراف را مورد‌توجه قرار خواهد داد و به رقیب جدی برای ایران و سایر کشور‌های منطقه تبدیل می‌شود. علاوه‌بر این، تعامل ترکیه با افغانستان را هم شاهد هستیم که نباید در برنامه ریزی‌های صادراتی کشور از آن غافل شویم.
کارنامه صادرات مواد غذایی ایران
مهمترین محصولات صادراتی حوزه صنایع غذایی، رب‌گوجه فرنگی، شیرینی و شکلات، بیسکوئیت، آبمیوه، پسته، سیب، شیرخشک صنعتی، گوجه فرنگی و هندوانه بیشترین محصولات صادرشده از کشور هستند.
عراق با خرید یک میلیارد و ۷۸۴ میلیون و ۹۳۰ هزار دلار، در جایگاه نخست، ۳۲ درصد از صادرات محصولات غذایی و کشاورزی کشورمان را به خود اختصاص داده، امارات با خرید ۶۷۵ میلیون و ۷۸۳ هزار دلار، در جایگاه دوم، مقصد ۱۲ درصد از صادرات محصولات غذایی و کشاورزی ایران بود و پس از آن روسیه با خرید ۴۶۴ میلیون و ۵۷۲ هزار دلار، ۸.۳ درصدی از کل صادرات محصولات کشاورزی و غذایی ایران در ۱۱ ماهه امسال را به خود اختصاص داده که عملاً این ۳ کشور مقصد بیش از ۵۰ درصد محصولات کشاورزی و غذایی کشورمان در این مدت بودند.
پاکستان با خرید ۴۴۷ میلیون و ۷۷۴ هزار دلار، افغانستان با ۳۸۳ میلیون و ۴۹۱ هزار دلار، هند با ۲۵۷ میلیون و ۹۷۰ هزار دلار، ترکیه با ۲۱۶ میلیون و ۶۷ هزار دلار، چین با ۲۱۵ میلیون و ۹۷۰ هزار دلار، ترکمنستان با ۱۰۴ میلیون و ۹۳۷ هزار دلار و آذربایجان با خرید ۹۸ میلیون و ۸۹۸ هزار دلار، مقاصد چهارم تا دهم صادرات محصولات غذایی و کشاورزی ایران در این مدت بودند.
آلمان با خرید ۸۷ میلیون و ۹۰۶ هزار دلار محصولات دامی، شیلاتی، کشاورزی و غذایی، مقصد یازدهم و بعد از آن قزاقستان با ۸۲ میلیون و ۶۷۴ هزار دلار، ازبکستان با ۶۹ میلیون و۲۸۴ هزار دلار، عمان با ۶۲ میلیون و ۶۲ هزار دلار، کویت با ۴۸ میلیون و ۵۹۷ هزار دلار، اسپانیا با ۴۴ میلیون و ۳۹۰ هزار دلار، قرقیزستان با ۴۲ میلیون و ۶۸۱ هزار دلار، ارمنستان با ۴۰ میلیون و ۴۷۷ هزار دلار، تاجیکستان با ۳۳ میلیون و ۹۶ هزار دلار و هلند با ۱۸ میلیون و ۳۹۰ هزار دلار، مقاصد دوازدهم تا بیستم صادراتی محصولات دامی، شیلاتی، لبنی زراعی، غذایی و فرآوری خوراکی کشور از ابتدای سال تا پایان بهمن ماه بودند.
نگاه‌ها نسبت به تجارت اصلاح شود
تجارت در ایران نتوانسته ارزش خود را در حد گذشته حفظ کند و تنها نرخ ارز، تجارت محصولات کشاورزی را توجیه می‌کند. از آنجا‌که امنیت غذایی با صادرات در این حوزه ارتباط تنگاتنگی دارد، بنابراین باید نقشه و استراتژی دقیقی برای این حوزه تدوین شود.
در حال حاضر در حوزه پایانه‌های صادراتی شرایط مناسبی وجود ندارد، ناوگان حمل‌ونقل نیز به غیر‌از تعدادی شرکت خاص، اختصاصی نیستند و این موضوع روی تجارت محصولات کشاورزی و صنایع غذایی اثر منفی می‌گذارد.
باید رویکرد‌ها در بدنه دولت تغییر کند و نگاه‌ها نسبت به تجارت اصلاح شود. بخش‌خصوصی باید در نشست‌های تصمیم‌گیری مربوطه حضور داشته باشد و باید جایگاه بخش‌خصوصی به‌درستی درک شود. امروزه مشکلات جدی بر تولید و تجارت حاکم است، تعهدات ارزی از یک طرف و نوسانات قیمت ارز از سویی دیگر، تداوم فشار‌های تحریمی و غیررقابت پذیر‌شدن تولید در کشور و بسیاری مسائل دیگر دست به دست هم داده و روند تولید را کند کرده‌اند. امروز کشور راهی جز صادرات محور‌شدن ندارد. هرچند در این مسیر به توان بیشتر و نگاه جامع‌تر نیاز داریم.
