سرویس اقتصادی جوان آنلاین: عقیل قدیم، رئیس بخش قیر و آسفالت مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفتگو با «مهر» تخلفاتی را که در حوزه تولید قیر رخ میدهد، تشریح کرد. وی گفت: متأسفانه برخی کارخانههای تولیدکننده قیر اقدام به تولید این کالای باارزش و گران قیمت از مواد اولیه بیارزش میکنند که منجر به تولید قیر بیکیفیت میشود. پدیدهای در کشور داریم به نام قیر تقلبی؛ طبق بررسیهایی که در چند سال گذشته انجام دادهایم و مرتباً رصد کردهایم، وقتی قیمت قیر افزایش مییابد، تولید و عرضه قیر تقلبی به بازار توجیه بالایی پیدا میکند و در دورههایی که قیر ارزان میشود، توجیه اقتصادی تولید قیر غیر استاندارد و تقلبی هم از بین میرود. قیر تقلبی را با ترکیب کردن قیر استاندارد با نفت کوره، لجنهای اسیدی است که مشتقات پایه پالایشگاهی ندارند، روغن سوخته موتور، مواد پلاستیکی بازیافتی یا برخی مواد معدنی کم ارزش تولید میکنند.
رئیس بخش قیر و آسفالت مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی منشأ و ماده اولیه تولید قیر تقلبی را مواد مختلفی عنوان کرد و ادامه داد: یکی از آنها نفت کوره است موارد دیگر، لجنهای اسیدی است که مشتقات پایه پالایشگاهی ندارند؛ روغن سوخته موتور، مواد پلاستیکی بازیافتی یا برخی مواد معدنی کم ارزش که اینها را ذوب کرده و در قیر مخلوط میکنند. وی افزود: مورد دیگر از قیرهای بیکیفیتی که در کشور وجود دارد، مادهای است که تحت عنوان قیر از عراق وارد میشود، اما به هیچ عنوان با کالایی به نام قیر همخوانی ندارد و نمیتوان نام قیر بر آن نهاد؛ چون اصلاً مواد اولیه آن، موادی نیستند که برای تولید قیر واقعی مورد استفاده قرار میگیرند. این ماده از عراق وارد میشود در حالی که قرار بود سوآپ شود، اما وارد صنعت راهسازی کشور شدهاست.
تنها ۲۵ واحد تولیدی صلاحیت تولید قیر با کیفیت دارد
قدیم یادآور شد: هر چه قدر کنترلهای در مبدأ را دقیقتر انجام دهیم، از امکان تولید قیر بیکیفیت بیشتر کاسته میشود. در حال حاضر ۱۸۱ کارخانه تولید قیر راهسازی در کشور پروانه بهرهبرداری دارند. تعداد تولیدکنندگان قیر ۳۷۶ واحد تولیدی هستند، اما تولیدکنندگانی که ادعای تولید قیر راهسازی و آسفالت معابر را دارند، ۱۸۱ واحد است که از این تعداد تنها ۲۵ واحد تولیدی صلاحیت تولید قیر باکیفیت برای صنعت راهسازی را دارند. اگر در مبدأ که همان واحدهای تولیدی هستند، کنترلها را افزایش دهیم و در مسیر هم کنترل شود، میتوانیم تا حدودی مطمئن شویم که قیر تقلبی وارد صنعت راهسازی نشود. بدنه کارفرمایی شامل وزارت راه و شهرسازی، شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل، سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای، سازمان همیاری شهرداری و دهیاریهای کشور، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی (به عنوان متولی آسفالت معابر روستاها در طرحهای هادی روستایی) و شرکت فرودگاهها و ناوبری هوایی ایران (بهعنوان متولی توسعه باند فرودگاهها) باید در این زمینه همکاری کنند.
سود هزار درصدی تولید قیر تقلبی!
رئیس بخش قیر و آسفالت مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با بیان اینکه اقتصاد تولید قیر تقلبی بسیار پررنگ است و سودجویان به سودهای گستردهای از این محل دست مییابند و سوداگران انگیزه بالایی برای تولید قیر تقلبی دارند، یادآور شد: قیمت هر تن قیر طی ماههای گذشته از ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان تا ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان در نوسان بوده است. از سوی دیگر نفت کوره لیتری ۳۰۰ تومان است که اگر قیر را کیلویی ۳ هزار تومان (میانگین) در نظر بگیریم، تولید قیر تقلبی برای متقلبان ۱۰ برابر یا هزار درصد است. وی افزود: بر اساس برآوردهای ما در سال ۹۶، ۳۰۰ هزار تن قیر تقلبی وارد بازار شده است که رقمی حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد تومان اقتصاد قیر تقلبی بودهاست. بنابراین سود ناشی از تولید قیر تقلبی بسیار بالاست و برای سوداگران توجیه دارد که این نوع قیر را وارد بازار کنند. به گفته این مقام مسئول، برآورد ما این است که در سال جاری این رقم تا یک سوم کاهش یافته و ۱۰۰ هزار تن قیر تقلبی وارد بازار شود. قدیم با بیان اینکه قیر ایران به ۱۹ کشور صادر میشود، افزود: یک میلیارد دلار ارزآوری قیر ایران است. متأسفانه در حال حاضر صادرات قیر ایران به اروپا کاهش یافته که نشان میدهد کیفیت قیر تولیدی ایران نزولی بودهاست. بیشتر مشتریان ما کشورهای منطقه هستند و سهمی در قیر مصرفی اروپا نداریم، چون استانداردهای اتحادیه اروپا بسیار سختگیرانه است. این نشان میدهد که متأسفانه به صادرات قیر توجهی نکردهایم.