سرویس ایران جوان آنلاین: وقوع طوفان‌های گرد و خاک، جاری شدن سیل، نبود صنایع تبدیلی، بسته‌بندی و حتی کمبود سردخانه برای نگهداری محصول، وجود درختان فرسوده و عدم جوان‌سازی آن‌ها از جمله عواملی است که امسال سهم خرماکاران از نخلستان‌هایشان را تا حد قابل توجهی کاهش داده است. کاهشی که در استان خراسان جنوبی به ۲۵ درصد رسیده است و حالا کشاورزان رغبتی به برداشت محصولاتشان ندارند. موضوعی که نیازمند توجه و رسیدگی فوری مسئولان است.
هرسال از حجم محصول نخلستان‌های استان‌های جنوبی کاسته می‌شود. یکبار حجم محصول این باغات به واسطه کمبود منابع آبی، بار دیگر به دلیل آبیاری با آب شور، حالا هم به خاطر طوفان‌های گرد و خاک کم شده است. موضوعی که در کنار نبود سردخانه برای نگهداری محصول، نبود صنایع بسته‌بندی و تبدیلی منجربه این شده است که باغداران در این فصل کمتر رغبتی به برداشت محصولاتشان داشته باشند. در این راستا مدیر جهاد کشاورزی شهرستان نهبندان در استان خراسان جنوبی به تسنیم گفت: «نهبندان دومین نقطه مستعد استان برای کشت خرما بعد از طبس است، اما نبود سردخانه و صنایع فرآوری مشکلات پیش‌روی بهره‌برداران است که مجبورند محصول تولیدی را به صورت فله‌ای به بازار عرضه کنند و ارزش افزوده چندانی از این بابت نصیب آن‌ها نمی‌شود.» محمد مالکی با اشاره به اینکه حجم خرمای برداشتی از باغات شهرستان نهبندان ۲۵ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته به دلیل وقوع طوفان‌های سهمگین کاهش یافته است، اضافه کرد: «فصل برداشت خرما از نخلستان‌های نهبندان از سطح زیرکشت ۳۵۸ هکتاری آغاز شده که از این میزان ۲۳۸ هکتار بارور است و برداشت محصول تا اواخر مهرماه ادامه دارد.» به بیان این مسئول امسال تولید خرما در این شهرستان ۶۰۰ تن است و درآمدی که نصیب بهره‌برداران می‌شود ۵۰ میلیارد ریال است. گفتنی است ۲۳۰ خانوار شهرستان نهبندان معاش‌شان را از طریق محصول نخلستان‌های شهرستان تأمین می‌کنند. همین موضوع بر اهمیت حمایت متولیان از نخلداران تأکید دارد.
ضرورت جوان‌سازی نخلستان‌ها
علاوه بر خرماکاران خراسان‌جنوبی که از طوفان‌های گرد و خاکی بی‌نصیب نماندند و خسارت دیدند، خرماکاران کرمان هم به دلیل باد‌های ۱۲۰ روزه متضرر شدند و پیش از زمان برداشت بخشی از محصول‌شان ریزش کرد. در این راستا رئیس سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان به ایرنا گفت: «۳۰ درصد محصول خرما در ۷ شهرستان جنوبی استان کرمان خسارت دیده است.» سعید برخوری اضافه کرد: «سال گذشته ۲۰۸ هزار تن خرما در این خطه تولید شد که طبق پیش‌بینی کارشناسان کشاورزی امسال نیز حدود ۱۹۰ هزار تن محصول به دست می‌آید.» رئیس سازمان جهاد کشاورزی شمال استان کرمان نیز با اشاره به وضعیت نخلستان‌های بخش شمالی استان بیان کرد: «از مجموع درختان خرمای محدوده شرق و بخشی از شمال کرمان ۲۲ هزار و ۵۰۰ هکتار، ثمری و بارور است.» عباس سعیدی افزود: «پیش‌بینی می‌کردیم بیش از ۱۸۰ هزار تن خرما از نخیلات شرق کرمان برداشت شود که گرمای بیش از حد و عوامل جوی مانند طوفان، سرما و بارندگی باعث شد ۹۰ هزار تن از خرمای تولیدی این منطقه از بین برود.» با این شرایط هرچند افزایش قیمت این محصول بتواند بخشی از خسارت خرماکاران را جبران کند، اما این مسئله‌ای نیست که بدون برنامه‌ریزی متولیان بتوان آن را رها کرد. از همین رو برای جلوگیری از ادامه آن در سال‌های آینده باید مسئله جوان‌سازی نخلستان‌ها را با جدیت مورد توجه قرار گیرد. چراکه هرچقدر درختان فرسوده باشند توان تحمل‌شان در مقابل خشکسالی، افزایش ناگهانی دما و وقوع طوفان‌های گاه و بی‌گاه هم کمتر می‌شود.
پای صنایع تبدیلی و بسته‌بندی باز شود
هرچند در بخش‌های شرقی و جنوب شرقی کشور خرماکاران با مشکلاتی همچون طوفان گرد و خاک مواجه بودند، اما در بخش‌های جنوبی و جنوب شرقی این سیل بود که به آن‌ها خسارت زد. در کنار ضرورت جوان‌سازی نخلستان‌ها برای مقاومت بیشتر در مقابل حوادث مختلف، موضوع مهم دیگری که در این بین مطرح می‌شود بحث همیشگی افزایش ظرفیت سردخانه‌ها برای نگهداری محصول، باز شدن پای صنایع بسته‌بندی برای ایجاد ظرفیت عرضه خرما در بازار و حتی صادرات آن به کشور‌های خارجی و افزایش صنایع تبدیلی است. تبدیل خرما به کلوچه و انواع نان‌های خرمایی به عنوان شیوه‌ای از فرآوری از گذشته مورد استفاده قرار می‌گرفته تا مهلت استفاده از این محصول را افزایش دهد و حالا می‌توان این شیوه را در واحد‌های بزرگ و کارخانه‌ای ادامه داد. از همین‌رو ضروری است متولیان برای جلوگیری از هدر رفتن دسترنج خرماکاران و حتی افزایش ارزش افزوده این محصول پای صنایع تبدیلی و فرآوری را به استان‌هایی از جمله خراسان جنوبی، کرمان، سیستان و بلوچستان، خوزستان و بوشهر که این روز‌ها خرماکاران آن‌ها در حال برداشت محصول هستند باز کنند. صنایعی که با راه‌اندازی آن‌ها می‌توان ظرفیت خوبی برای اشتغالزایی مردم در استان‌ها ایجاد کرد.
