شكاف‌ها بين اصلاح‌طلبان و ميان اعتدالگرايي و اصلاح‌‌طلبي افزايش مي‌يابد

نگراني اصلاح‌طلبان از «بي‌هويتي» اصلاحات

«جوان‌آنلاين» يك ماه پيش مطلبي را با عنوان «چرا اصلاح‌طلبان نمي‌توانند با اعتدال‌گرايان ائتلاف كنند؟» منتشر كرد و در آن از «بحران هويت» اصلاح طلبان سخن به ميان آورد. همچنين طي يادداشتي كه اول شهريورماه سال جاري با عنوان «سرگرداني تجديدنظرطلبان با زايش‌هاي جديد فكري» اينگونه آمد كه «... در آينده بيش از اين شاهد جدال درون گفتماني شان (اصلاح طلبان) خواهيم بود. به گونه اي كه حتي جرياني كه برآمده از دولت در سال 76 است به پراكندگي و بي هويتي گفتماني دچار شود.»

در همين حال نگاهي به مواضع جديد نظريه پردازان اصلاح طلب نشان مي دهد كه «بحران هويت» در ميان اين جريان در حال رسيدن به مرز هشدار است و همين مسئله اصلاح طلبان را نگران كرده است. حال طيف اعتدال كه خواهان «كندن» از اصلاح طلبان و هويت بخشي به خود است به همان اندازه به هويت اصلاح طلبان آسيب جدي مي رساند. برگ برنده اعتداليون اين است كه در حال حاضر قدرت اجرايي را در اختيار دارند و با شگردهاي مختلف به دنبال تضعيف اصلاح طلبان و تقويت خود است تا از اعتدال، گفتمان بسازند تا شايد در آينده به كارشان آيد. اين برگ برنده شهوت قدرت برخي از اصلاح طلبان را برانگيخته مي كند و طبيعي است كه به همان اندازه كه به دولت اعتدال نزديك مي شوند به هويت اصلاح طلبي آسيب مي زنند. در حال حاضر اعتدال از ابزار قدرت به خوبي بهره مي برد.

به همين دليل است كه برخي از اصلاح طلبان به شدت در برابر دولت اعتدالي موضع گرفته و به طور مستقيم و شفاف عليه آن سخن مي گويند و به اصلاح طلبان نسبت به حفظ هويت خود و فاصله گرفتن از اعتدال و دولت كنوني هشدار مي دهند. از ميان نظريه پردازان اصلاح طلبي‌ محمد رضا تاجيك كه هنوز مشاور رويكردهاي سياسي و حتي انتخاب واژه هاي و اصطلاحات محمد خاتمي است، با تقسيم اصلاح طلبان به «دروغين و راستين» اعلام كرده است كه «كمتر اصلاح طلبي،‌ اصلاح طلبانه» مي كند.

وي با پيشنهاد اصلاح اصلاحات تاكيد دارد كه اصلح طلبان بايد از «هويت» خود دفاع كنند و زير چتر دولت نروند. به گفته مشاور ارشد محمد خاتمي «اصلاح طلبان بايد از زير آستري كه ديگران به رويشان كشيده اند بيرون بيايند و چهره واقعي خود را به نمايش بگذارند...» و گرنه «بي ترديد ... جنبش اصلاح طلبي آرام آغاز به مردن خواهد كرد اگر اصلاح طلبان از هويت و تماميت جنبشي خود قدرداني و پاسداري نكنند.»

مشاور رئيس جمهور دوران اصلاحات، كاملا نگران اين مسئله است كه بازي سياسي دولت اعتدالي باعث شده تا اصلاح طلبان زير سايه آن قرار گرفته و هويت خود را از دست بدهند. در اين جمله محمد رضا تاجيك حتي به به محمد خاتمي نيز هشدار مي دهد كه با رفتن به سمت دولت اعتدال،‌ باقي مانده اصلاحات را زير چتر «ديگران» نبرد. «جوان آنلاين» روز 15 مرداد در يادداشت كوتاه «سرگرداني تجديدنظرطلبان با زايش‌هاي جديد فكري» به اين مسئله اشاره كرد كه «هر آنقدر كه محمد خاتمي خود را به طيف اعتدال و هاشمي نزديك كند، ‌اصلاح طلبان بيش از گذشته از او فاصله مي گيرند.»

مشاور ارشد محمد خاتمي، به قدري نسبت به دولت اعتدال، نگاه و ديد هشداري دارد كه حتي علاقه مند نيست جريان اعتدال را در عرصه سياست كنوني به رسميت بشناسد و به همين دليل مي گويد: «كماكان بوم نقاشي رسمي سياسي كشور توسط نقاشان دير آشنا _ يعني اصولگرايان و اصلاح طلبان _ نقاشي خواهد شد».

شايد محمد رضا تاجيك با آينده نگري گفتماني، نسبت مخرب بين «اعتدال و اصلاح» را خوب شناخته است و زودتر از ديگران به اين نتيجه رسيده است كه اعتدال نه تنها «متعلق» به اصلاحات نيست، بلكه اين جريان مي تواند اصلاحات و اصلاح طلبي را بي هويت كرده و از اين منظر بحران و خدشه اي جبران ناپذير براي آن ايجاد كند. به همين منظور هشدار مي دهد كه اصلاح طلبان بايد از اعتدال فاصله بگيرند. زيرا هر چقدر اين دو به هم نزديك شوند اعتدال به همان اندازه خون اصلاحات را مي مكد و آنرا دچار بيماري مفرط مي كند كه مي تواند از پا دربيايد. بنابراين سلامت اصلاح طلبي به فاصله گرفتن آن از اعتدال بستگي دارد و در همين بستر تفسير مي شود.

البته اين تنها بيماري اي نيست كه اصلاح طلبان را تهديد مي كند. همانگونه كه عنوان شد شكاف و انشقاق داخلي از ديگر مشكلاتي است كه اصلاح طلبان از آن رنج مي برند و هويت خود را از آن زاويه نيز بحران زده مي بينند. به همين دليل است كه مشاور ارشد پيشين و كنوني محمد خاتمي تاكيد دارد: «هر ندايي را كه متضمن يا موجب و موجد نوعي فصل و فاصله ميان اصلاح طلبان باشد نمي پسندم، با دورني كردن شكاف ها و شيارها و ستيزش هاي سياسي موافق نيستم، و نهايتا، عبور از خاتمي را نمي پذيرم. لازم است همين جا متذكر شوم با تمام احترامي كه براي دوستان «ندا» قايل هستم، هيچ گونه ربطو ارتباط نظري و عملي با آنان ندارم»

...