جوان آنلاین: مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در شرایطی بار دیگر تلویحاً خواستار باز شدن پای بازرسان به همان روال قبل از جنگ ۱۲ روزه و البته سرکشی به تأسیسات آسیبدیده به دنبال تجاوز امریکا شد که سخنگوی سازمان انرژی اتمی ضمن انتقاد از رویکرد مخرب آژانس به صراحت گفت که نگرانی امنیتی، مانع از این میشود که ایران به آژانس اجازه بازرسی بدهد. سخنگوی وزارت خارجه نیز با اشاره به شائبه سیاسیکاری رافائل گروسی در زمینه پرونده هستهای ایران گفت که تهران بهخوبی میداند که چگونه تعهدات خود را اجرا کند.
رافائل گروسی یک بار دیگر و زمانی که به تریبونی در یک رسانه دسترسی پیدا کرد، سراغ اورانیومهای غنیشده در ایران رفت و با اعلام اینکه در حال حاضر بازرسان آژانس حضور دائمی در ایران ندارند به «ریانووستی» گفت: «البته ما کمبود اطلاعات جدی داریم و از دیدگاه عدم اشاعه، این بسیار منفی است، زیرا حتی اگر این تأسیسات بهطور جدی آسیب دیده باشند، درک روشنی وجود دارد که بیشتر اورانیوم غنیشده با خلوص بالای ایران هنوز در این کشور است و این از دیدگاه عدم اشاعه بسیار مهم است.» گروسی با بیان اینکه این مسئله به معنای خروج آژانس از ایران نیست، توضیح داد: «درحالحاضر حجم فعالیتهای بازرسی کاهش یافته است. ما بازرسان را زمانی اعزام میکنیم که نیاز به انجام مأموریت مشخصی باشد و پس از پایان کار بازمیگردند. قبلاً حجم همکاریها بهگونهای بود که همواره چهار، پنج یا حتی ۱۰ نفر از کارکنان آژانس را در حال جابهجایی میان سایتها میدیدید. امروز شرایط متفاوت است.»
خواسته غیرمعقول آژانس
بهروز کمالوندی به این اظهارات چندباره گروسی با اشاره به ملغی شدن توافق قاهره که در آن موضوع همکاریها بر اساس تحولات پس از جنگ آمده بود پاسخ داد و گفت: «به طور طبیعی باید دوباره مذاکره کرد. فعلاً با تکیه به قانون مجلس و تصمیمات شورای عالی امنیت ملی درخواستهای آژانس بررسی و اجابت میشود، اما اگر قرار باشد به همکاریها با آژانس ادامه دهیم باید با رایزنی و مشورت راهحلی پیدا کرد.» وی افزود: «یک راه توافق قاهره بود که ایران سعی کرد با حسن نیت شرایطی را برای تعامل با آژانس بعد از حملات نظامی فراهم کند، اما متأسفانه آنها از این مسئله سوءاستفاده کردند. اصرار آژانس برای اینکه حتماً طبق موافقتنامه پادمان که برای شرایط غیرجنگی نوشته شده، ایران اجازه دسترسی و بازرسی درباره مواد و سایتها دهد یا به آژانس گزارش دهد، خواستهای غیرمعقول است.» این مقام سازمان انرژی اتمی در پاسخ به اینکه اساساً امکان بازرسی امن از سایتهای نطنز، فردو و اصفهان برای بازرسان الان وجود دارد، گفت: «به لحاظ حقوقی قانون مشخص کرده که شورای عالی امنیت ملی باید در این باره نظر دهد و مجوز صادر کند. البته این مسئله یک بعد فنی امنیتی هم دارد که معتقدم به لحاظ امنیتی صلاح نیست الان به دشمن اطلاعات دهیم که چقدر مواد هستهای و سایتها آسیب دیده است. مصلحت ایجاب میکند، ضمن اجرای تعهداتمان از اطلاعات فنی کشور حفاظت کنیم.»
این ما هستیم که طلبکاریم
کمالوندی با تأکید بر اصلاح روند همکاریها با آژانس گفت: «معتقدم میتوانیم در این مقطع بیشترین تمرکز را بر ترتیبات پادمانی قرار دهیم. ما برای اصلاح روند همکاریها ایدههایی داریم، ممکن است در تحقق این ایدهها به نتیجه برسیم یا خیر، اما این طور نیست که حتی اگر هم در این مرحله به نتیجه نرسیدیم، درها بسته شده باشد.» سخنگوی سازمان انرژی اتمی افزود: «اصلاح روند همکاری میان ایران و آژانس به شرطی امکانپذیر است که برخلاف همیشه، آژانس و کشورهای ذینفوذ، موضوع را سیاسی نکنند. آنها باید به ملاحظات و دغدغههای منطقی ایران گوش دهند. آنها اصرار میکنند که همین پادمان جامع فعلی اجرا شود، اما اگر سراغ هر کشوری بروید و از آنها بپرسید که در چنین شرایطی که الان ایران در آن قرار دارد امکان اجرای چنین موافقتنامهای وجود دارد، حتماً قبول نمیکنند. نباید فضایی ایجاد کنند، انگار ایران عمداً به بازرسان آژانس دسترسی نمیدهد و هیچ اتفاقی نیفتاده است. آژانس باید رویکرد سیاسیاش را کنار بگذارد تا به یک چارچوب مشخص برسیم.» سخنگوی سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: «این ما هستیم که به کشورمان و تأسیسات صلحآمیز هستهای که تحت نظارت آژانس بود، حمله شده است، ما هستیم که طلبکاریم. حمله به ایران در شرایطی انجام شد که یک روز قبل از آن بازرسان در ایران بودند. آژانس خودش باید ابتدا این حملات و اقدامات را محکوم میکرد، اما دریغ از یک جمله. حتی در قطعنامه اخیری که درباره ایران در شورای حکام صادر شد، یک عبارت خبری درباره حمله به ایران منتشر نکردند؛ انگار در ایران اتفاقی نیفتاده و همه چیز عادی است. اما چه بخواهند چه نخواهند، شرایط تغییر کرده است و اگر بخواهیم مذاکرات جدی را دوباره با آژانس شروع کنیم، باید ملاحظات ایران در نظر گرفته شود.»
در زمان بیشترین بازرسیها مورد حمله قرار گرفتیم
روز دوشنبه، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست هفتگی با خبرنگاران در پاسخ به این پرسش که عباس عراقچی در گفتوگو با راشاتودی، درباره همکاریها با آژانس و نحوه بازرسی از تأسیسات آسیبدیده اظهار کرد که این موضوع در دستور کار قرار دارد، آیا مذاکرات جدیدی با آژانس آغاز شود یا خیر، گفت: «تماسهای ما با آژانس ادامه دارد. مادامی که عضو معاهده منع اشاعه و به موافقتنامه جامع پادمان ملتزم هستیم، بهخوبی میدانیم چگونه تعهدات خود را اجرا کنیم. موضوع خاصی که مدیرکل آژانس بهطور مداوم درباره آن صحبت میکند، نکتهای است که اولاً خود ایشان باید نسبت به آن پاسخگو باشد و همواره این سؤال و این مطالبه را از طرفهایی مطرح کند که باعث و بانی شکلگیری این وضعیت بودهاند.» وی ادامه داد: «ما در شرایطی مورد حمله قرار گرفتیم که تأسیسات تحت پادمان ما مورد تعرض واقع شد، بیشترین بازرسیها از برنامه هستهای ما در حال انجام بود. آیا ما باعث توقف این روند شدیم، یا کسانی که بهصورت غیرقانونی و جنایتکارانه به تأسیسات ما حمله کردند؟» بقایی با اشاره به اینکه نحوه بازرسی از این تأسیسات آسیبدیده اساساً هیچ شیوهنامهای ندارد، خاطرنشان کرد: «چراکه تاکنون چنین موضوعی سابقه نداشته است. ما در مقطعی برای حل این مسئله با آژانس وارد گفتوگو شدیم، تفاهمی شکل گرفت و توسط دو طرف امضا شد، اما باز هم این طرفهای غربی بودند که از طریق سوءاستفاده از سازوکار حلوفصل اختلافات برجام در نیویورک، مانع از پیشبرد این روند شدند. بنابراین، تکرار این موضوع این شائبه را پررنگتر میکند که مدیرکل آژانس به دنبال بهرهبرداریهای سیاسی از موضوعی است که واقعاً مسئله نیست.»
ضرورت حقوقی محکومیت تعرض به تأسیسات هستهای
بقایی در بخش دیگری از کنفرانس مطبوعاتی ادامه داد: «دلیلی برای شکلگیری بحران وجود ندارد، زیرا تکلیف کاملاً روشن است. ایران عضو معاهده منع اشاعه سلاحهای هستهای (NPT) است و تعهدات خود را بهخوبی اجرا کرده است. جمهوری اسلامی ایران برای مدت طولانی، بیشترین میزان بازرسیها را از سوی آژانس بینالمللی انرژی اتمی پذیرفته و تجربه کرده است. در مقابل، طرفهای مقابل، از جمله خود آژانس بینالمللی انرژی اتمی، باید واقعاً نسبت به عملکردشان پاسخگو باشند، چرا که به مسئولیتهای خود عمل نکردهاند.» بقایی افزود: «هنوز شاهد آن هستیم که حتی از صدور یک محکومیت ساده در قبال اقدام رژیم صهیونیستی و ایالات متحده علیه تأسیسات هستهای ایران خودداری میشود. این محکومیت صرفاً برای دلخوشی ایران مطرح نیست، بلکه یک ضرورت حقوقی است، چرا که با یک اقدام غیرقانونی و نقض فاحش حقوق بینالملل مواجه بودهایم که ضربهای جدی به رژیم منع اشاعه وارد کرده است. برای جلوگیری از تکرار چنین اقداماتی، لازم است این رفتارها بهصراحت از سوی دولتهای عضو سازمان ملل متحد و همچنین از سوی مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی محکوم شود. عدم محکومیت، نهتنها میتواند بهمنزله بیتفاوتی و بیاعتنایی نسبت به یک اقدام غیرقانونی تلقی شود، بلکه حتی ممکن است به تشویق تکرار چنین جنایتی بینجامد. از این رو، مطالبه جمهوری اسلامی ایران از آژانس بینالمللی انرژی اتمی و شخص مدیرکل آن همچنان پابرجاست و این نهاد باید هرچه سریعتر جنایاتی را که در خردادماه ۱۴۰۴ علیه جمهوری اسلامی ایران و تأسیسات هستهای کشور صورت گرفت، بهطور رسمی و صریح محکوم کند.»
