۵ ساعت مذاکره ویتکاف- کوشنر با پوتین در کرملین

زلنسکی: اوکراین نباید در مذاکرات دور زده شود

جوان آنلاین: کرملین و واشینگتن پس از پنج‌ساعته مذاکره در مسکو، بر «خونسردی، محرمانگی و بی‌سروصدا پیش بردن» روند گفت‌و‌گو‌ها تأکید کردند؛ مذاکراتی که روس‌ها آن را جدی، طولانی و مفصل خوانده‌اند ولی می‌گویند که به مصالحه ختم نشده است. در کی‌یف و پایتخت‌های اروپایی، مذاکرات با بی‌اعتمادی دنبال می‌شود تا جایی که رئیس‌جمهور اوکراین همزمان با شروع مذاکرات گفت که «اوکراین نباید در مذاکرات دور زده شود.»

استیو ویتکاف، نماینده ویژه ترامپ به همراه جرد کوشنر، داماد او، سه‌شنبه‌شب در کرملین رودرروی ولادیمیر پوتین و تیم همراه او، وارد جلسه‌ای مذاکراتی شدند که قرار بود کوتاه باشد ولی در نهایت پنج ساعت ادامه یافت. چیزی از محتوای مذاکرات به بیرون درز نکرده ولی منابع روسی از گفت‌و‌گو‌هایی «جدی، طولانی و مفصل» سخن گفته‌اند و از «جو مثبت» صحبت کرده‌اند، اما همزمان تأکید کرده‌اند که مذاکرات هنوز به «مصالحه» نرسیده است. یوری اوشاکوف، مشاور ارشد کرملین، دیروز گفت که گفت‌و‌گو‌ها «پایه‌ای برای ادامه مسیر» ایجاد کرده، اما فاصله تا «تفاهم نهایی» همچنان زیاد است. «اوشاکوف» گفته که «دو طرف به جای پیشنهاد‌های خاص، درباره ماهیت طرح امریکا برای حل‌وفصل مناقشه رایزنی کردند» و توضیح داد که «ما درمورد مسائل ارضی بحث کردیم، که بدون آنها معتقدیم نمی‌توان به راه‌حلی برای این مناقشه دست یافت.» به گفته این مقام روس، «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه به هیئت امریکایی گفته که مسکو می‌تواند با برخی از بخش‌های طرح امریکا موافقت کند، اما برخی از بخش‌های آن باعث انتقاد شده است. اوشاکوف توضیح داد که «پس از اولین نسخه از طرح صلح امریکا درمورد اوکراین، روسیه چهار سند دیگر دریافت کرد. این اسناد در جلسه روز سه‌شنبه در کرملین با نمایندگان امریکا مورد بحث قرار گرفت.» دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین هم در واکنش مشابه مشاور ارشد کرملین روی محرمانگی گفت‌و‌گو‌ها انگشت گذاشت و به رسانه‌ها گفت که روسیه و امریکا توافق دارند مسیر بی‌سروصداتر و کم‌هیاهوتر، شانس موفقیت بیشتری خواهد داشت. او تصریح کرد: «هرچه گفت‌و‌گو‌ها کم‌قیدتر در فضای رسانه‌ای پیش بروند، نتیجه‌بخش‌تر خواهند بود.» رویکردی که البته در کی‌یف با نگرانی دنبال می‌شود، به خصوص که اخیراً منابع خبری غربی فاش کردند که طرح ۲۸ ماده‌ای دونالد ترامپ برای صلح اوکراین که حالا گفته می‌شود به زیر ۲۲ بند رسیده، اساساً از یک سند غیر رسمی (Non paper) برداشته شده است. زلنسکی در روز‌های اخیر آشکارا گفته بود که کی‌یف، نه‌تنها از روند مذاکرات کنار گذاشته نمی‌شود، بلکه «باید» در همه مراحل در جریان امور باشد ولی پس از انتشار جزئیات طرح ترامپ که روس‌ها سال گذشته ارائه داده بودند، اوکراین و بخش بزرگی از اروپایی‌ها بیم آن دارند که اصول کلیدی مذاکرات عملاً میان امریکا و روسیه تعیین شود و نه در چارچوب یک گفت‌وگوی چندجانبه. زلنسکی گفته است: «ما بهای این جنگ را پرداخته‌ایم و طبیعی است که بخواهیم درباره آینده کشورمان پشت در‌های بسته تصمیم‌گیری نشود.» دولت اوکراین نیز در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرده که کی‌یف به مذاکرات امریکا با روسیه احترام می‌گذارد، اما انتظار دارد تمامی موضوعات مرتبط با تمامیت ارضی اوکراین، فقط با مشارکت مستقیم اوکراین بررسی شود.»

 اروپا هم نگران است
علاوه بر روس‌ها، منابع امریکایی هم بعد از نشست مسکو بر محرمانگی تأکید کرده‌اند. ویتکاف پس از خروج از کرملین تنها گفته که گفت‌و‌گو‌ها «سازنده و ضروری» بوده، اما حاضر نشده هیچ اشاره‌ای به محتوای مباحث بکند. در واشینگتن هم، مارکو روبیو، وزیر خارجه امریکا، تنها به این جمله بسنده کرد که «مذاکرات در مسیر درستی قرار دارد.» به دلیل عدم شفافیت دوطرف، دولت اوکراین نگران است توافقی پشت پرده درباره سرنوشت خاک اوکراین یا ترتیبات آتش‌بس شکل بگیرد. در روز‌های گذشته، حساسیت‌های اوکراین با نشانه‌های روشنی از نارضایتی اروپا ترکیب شده است. بسیاری از پایتخت‌های اروپایی نگرانند روندی که ترامپ دنبال می‌کند، همسو با اولویت‌های امنیتی روسیه باشد. این نگرانی از زمانی تشدید شد که رسانه‌های اروپایی گزارش دادند طرح صلح واشینگتن به نسخه‌ای کاهش‌یافته از یک سند روسی شباهت دارد که بر «انجماد خطوط کنونی» و «محدودیت‌های امنیتی بلندمدت برای اوکراین» تأکید می‌کرد. اکنون، تکرار این برداشت که مذاکرات در مسکو «بدون حضور اوکراین» در حال پیشرفت است، برای اروپا نیز معنادار شده است. 

 فشار ترامپ 
«دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور امریکا شامگاه سه‌شنبه در جلسه کابینه گفت که دولت او هرچه را در توان دارد، برای پایان جنگ اوکراین انجام می‌دهد. «مارکو روبیو» وزیر خارجه امریکا نیز اظهار داشت که «استیون ویتکاف» نماینده ویژه ترامپ، به حل بحران اوکراین در مذاکرات با «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه امیدوار است. روبیو گفته که ترامپ تنها کسی است که می‌تواند به پایان بحران اوکراین کمک کند و تأکید کرده که مانع اصلی توافق صلح میان مسکو و کی‌یف اراضی منطقه دونباس است که همچنان تحت کنترل اوکراین باقی مانده است. روبیو که روز سه‌شنبه در گفت‌وگویی با فاکس‌نیوز صحبت می‌کرد، گفت که روسیه و اوکراین اکنون «به معنای واقعی کلمه بر سر یک فضای ۳۰ تا ۵۰ کیلومتری و ۲۰ درصد از منطقه دونتسک می‌جنگند که (تحت کنترل کی‌یف) باقی مانده است.» این اظهارات روبیور و ترامپ حس و گمانه‌ها درباره فشار بر کی‌یف را تقویت کرده، به‌خصوص بعد از سقوط شهر پوکروفسک که همزمان با پیش رفتن طرح ترامپ، موازنه را به شکل قابل‌توجهی به نفع روس‌ها تغییر داده است. روز سه‌شنبه کرملین اعلام کرد شهر راهبردی پوکروفسک در منطقه دونباس در شرق اوکراین به دست ارتش روسیه تصرف شده و «والری گراسیموف» عالی‌ترین فرمانده نظامی روسیه نیز در ویدئویی در روز ۱۰ آذر این موضوع را به «ولادیمیر پوتین»، رئیس‌جمهور این کشور گزارش کرده است، هرچند مقام‌های اوکراینی این موضوع را رد کرده و ارتش اوکراین هم ادعا کرد نیرو‌های اوکراینی همچنان بخش شمالی شهر را در اختیار دارند. «نیک رینولدز»، تحلیلگر حوزه نبرد‌های زمینی در اندیشکده مؤسسه خدمات متحد سلطنتی انگلیس معتقد است «اوکراین در موقعیت بسیار دشواری قرار دارد. این کشور بزرگ به آرامی در حال از دست دادن قلمرو خود است.»