در روزهایی که بسیاری از تعاملات روزمره ما در تلفن همراه خلاصه شده، اعتماد به پیامکهای دریافتی از مخاطبان آشنا میتواند به بهای از دست رفتن پسانداز یا حقوق یک ماه تمام شود. پلیس فتا بارها هشدار دادهاست که مجرمان سایبری با هک کردن تلفنهای همراه شهروندان، به دفترچه تلفن آنها دسترسی پیدا میکنند و از طریق ارسال پیامکهای عاطفی یا اضطراری، دیگران را فریب میدهند تا پولی را به حسابهای اجارهای واریز کنند. ماجرای یکی از قربانیان، دانشجویی است که در نیمهشب پیامی از شماره استاد خود دریافت کردهبود: «در بیمارستان هستم، همسرم را بستری کردهام، لطفاً اگر امکان دارد ۱۰ میلیون تومان واریز کن، فردا پس میدهم.» او که تردیدی در صداقت استاد نداشت، بدون تماس گرفتن، مبلغ را به حسابی واریز کرد که شماره کارت و نامش در پیام آمدهبود. چند روز بعد، وقتی حال همسر استاد را جویا شد، تازه متوجه شد که تلفن همراه استاد هک شده و او قربانی یکی از شیوههای قدیمی، اما همچنان مؤثر کلاهبرداری سایبری شدهاست.
پلیس فتا اعلام کردهاست که این نوع جرائم طی سالهای اخیر روندی افزایشی داشته و بسیاری از قربانیان از اقشار تحصیلکرده و حتی آگاه به فناوری هستند، اما فریب «اعتماد» را میخورند. در این روش، مجرمان پس از نفوذ به تلفن همراه قربانی، نهتنها اطلاعات و گفتوگوهای شخصی بلکه دفترچه تلفن او را نیز در اختیار میگیرند. سپس با شبیهسازی لحن گفتار یا موقعیتهای واقعی فرد، برای مخاطبان پیامهایی با محتوای اضطراری میفرستند؛ مانند نیاز فوری به پول برای بستری بیمار، تعمیر خودرو یا پرداخت بدهی.
به گفته کارشناسان پلیس فتا، این مجرمان معمولاً از کارتهای بانکی اجارهای یا سرقتی استفاده میکنند تا شناسایی و ردگیریشان دشوار شود. در برخی موارد، این کارتها متعلق به افراد بیخبر یا معتادانی است که کارت خود را در ازای مبلغی ناچیز در اختیار مجرمان قرار دادهاند.
پلیس از شهروندان میخواهد در مواجهه با چنین پیامهایی، هیچگاه بدون تماس مستقیم با فرد ظاهراً فرستنده، اقدام به واریز وجه نکنند. بهترین واکنش، تماس تلفنی برای راستیآزمایی است، زیرا در اغلب موارد، تماس تلفنی باعث لو رفتن فریب میشود.
همچنین به افرادی که گوشی آنها مورد نفوذ قرار گرفته توصیه میشود فوراً با مرکز فوریتهای سایبری پلیس فتا با شماره ۰۹۶۳۸۰ تماس بگیرند تا درباره ایمنسازی حسابها، اطلاعرسانی به مخاطبان و شکایت از عاملان راهنمایی شوند.
با وجود هشدارهای مکرر، بررسی پروندههای تازه نشان میدهد که بیتوجهی، اعتماد بیش از حد و ناآگاهی از شیوههای نوین کلاهبرداری همچنان عامل اصلی قربانی شدن شهروندان است. این پیامکها نهتنها سرمایه افراد را تهدید میکنند، بلکه با بهرهبرداری از روابط انسانی و احساسات، اعتماد اجتماعی را هدف قرار میدهند؛ اعتمادی که بازسازیاش گاه سختتر از جبران خسارت مالی است.