جوان آنلاین: تلویزیون در دهه‌های گذشته تجربه‌های پراکنده‌ای در تولید آثار استراتژیک و سینمایی داشته است. از «لیلی با من است» تا «شوق پرواز»، از «یوسف پیامبر» تا «مختارنامه»، هرگاه تلویزیون به سراغ روایت‌های عمیق، ملی و انسانی رفته، نتیجه‌اش اثری ماندگار و تأثیرگذار بوده است.
به گزارش تسنیم، در سال‌های اخیر، این مسیر دوباره احیا شده؛ ابتدا با «موقعیت مهدی» که زندگی شهید مهدی باکری را به تصویر کشید و هم در سینما خوش درخشید، هم در ادامه با سریال «عاشورا» در تلویزیون دنبال شد. سپس نوبت به «اشک هور» رسید؛ فیلمی که روایت شهید علی هاشمی را از دل تالاب‌های هور به پرده فجر رساند و حالا در قالب سریال «پسران هور»، مخاطبان میلیونی تلویزیون را با قهرمانان گمنام جنوب آشنا کرده است.
این تداوم، یعنی حرکت از سینما به تلویزیون و بالعکس، اتفاقی کم‌نظیر و ارزشمند در رسانه ملی است؛ الگویی که در سینمای جهانی سال‌هاست امتحانش را پس داده.
از ایران تا جهان؛ مدل جهانی روایت‌های دوگانه
در جهان، تولید دوگانه آثار ــ یعنی ساخت همزمان یا متوالی فیلم و سریال از یک سوژه واحد ــ به یکی از راهبرد‌های محتوایی اصلی تبدیل شده است.
در بریتانیا، مجموعه تاریخی «دان‌تون ابی – Downton Abbey» ابتدا به‌صورت سریال تولید شد و سپس دو نسخه سینمایی آن توانستند گیشه‌های جهانی را فتح کنند.
در ژاپن، سریال اجتماعی «اوشین – Oshin» آن‌قدر محبوب شد که نسخه سینمایی و مستندی از آن ساخته شد و در ده‌ها کشور، از جمله ایران، پخش شد.
در روسیه و آمریکا نیز اقتباس‌های پی‌درپی از آثاری مانند رمان «آنا کارنینا – Anna Karenina» و «زنان کوچک – Little Women» با ترکیب روایت ادبی، درام انسانی و ارزش‌های فرهنگی، نسل‌های مختلف را به خود جذب کردند.
اکنون در ایران، با تجربه‌هایی مانند «موقعیت مهدی» و «پسران هور»، رسانه ملی نیز وارد این مسیر حرفه‌ای شده است؛ مسیری که تولیدات داخلی را از مصرف محدود داخلی فراتر برده و آنها را به چرخه روایت‌های جهانی متصل می‌کند.
اهمیت استراتژیک روایت فرماندهان
تولید آثار زندگی‌نامه‌ای درباره فرماندهان دفاع مقدس، تنها بازنمایی گذشته نیست؛ بلکه ترسیم نقشه فرهنگی آینده است. این آثار، ترکیبی از بیوگرافی، هویت ملی و پیام اخلاقی‌اند.
فرماندهانی، چون شهید مهدی باکری، علی هاشمی، همت، چمران و صیاد شیرازی نه‌فقط چهره‌های نظامی، بلکه الگو‌های سبک زندگی، ایمان و مسئولیت اجتماعی‌اند.
پرداختن به این شخصیت‌ها، فرصت نادری برای روایت ارزش‌های واقعی ایرانی ـ اسلامی در قالبی دراماتیک و جذاب فراهم می‌کند؛ همان‌طور که در «پسران هور»، شهید علی هاشمی نه‌تنها به‌عنوان فرمانده‌ای نظامی، بلکه انسانی متفکر، اخلاق‌مدار و مرد میدان تصمیم‌گیری به تصویر کشیده می‌شود.
این جنس روایت‌ها، بر خلاف آثار کلیشه‌ای جنگی، لایه‌های عمیق انسانی دارند و مخاطب امروزی را نیز با خود همراه می‌کنند.
«پسران هور»؛ بازخوانی جنگ از زاویه‌ای تازه
سریال «پسران هور» از مهم‌ترین پروژه‌های دفاع مقدس در سال‌های اخیر است. محوریت داستان بر شهید علی هاشمی و همرزمانش در قرارگاه نصرت، روایتگر بخشی از تاریخ جنگ است که کمتر در آثار تصویری دیده شده است.
بازسازی دقیق جغرافیای هور، طراحی صحنه‌های نظامی در تالاب‌ها و نیزارها، و تمرکز بر تصمیم‌های تاکتیکی و اخلاقی رزمندگان، این اثر را از بسیاری از تولیدات مشابه متمایز کرده است.
همچنین، سریال در بازنمایی نقش جوانان در فرماندهی، موفق عمل کرده و نشان داده است که ایمان، دانش و شجاعت، سن و تجربه نمی‌شناسد؛ همان‌طور که علی هاشمی در ۲۳ سالگی فرمانده یکی از مهم‌ترین قرارگاه‌های جنگ بود.
چمرانِ تازه در راه است
پس از موفقیت «پسران هور»، حالا نگاه‌ها به سمت پروژه‌ای دیگر دوخته شده: روایت زندگی شهید چمران.
اگرچه ابراهیم حاتمی‌کیا پیش‌تر با فیلم «چ» بخشی از زندگی او را در روز‌های آغازین نبرد پاوه به تصویر کشید، اما پروژه‌ای تازه با نگاه پژوهشی و بیوگرافی کامل‌تر توسط جلیل سامان در دست نگارش است؛ اثری که در صورت ساخت، می‌تواند ادامه طبیعی مسیر فعلی رسانه ملی باشد؛ با یک نسخه سینمایی برای اکران و نسخه سریالی برای پخش تلویزیونی.
چمران، به‌دلیل تلفیق ایمان، علم، هنر و تفکر، یکی از جذاب‌ترین سوژه‌های تاریخی برای ساخت آثار استراتژیک است. روایتی که از لبنان تا ایران امتداد دارد و ظرفیت جهانی‌شدن دارد.
تداوم مسیر با فرماندهان دیگر
علاوه بر چمران، نام‌هایی مانند شهید صیاد شیرازی، احمد کاظمی، سردار افشار و بسیاری دیگر، ظرفیت بالایی برای روایت دارند.
این چهره‌ها نه‌فقط در میدان نبرد بلکه در عرصه‌های مدیریتی، تربیتی و اخلاقی، الگو‌های بی‌بدیلی برای نسل جوان‌اند. بازنمایی زندگی آنان در قالب آثار سینمایی و سریالی می‌تواند یک جریان دائمی از تولیدات ارزش‌مدار، ملی و پرمخاطب را رقم بزند.
سینما و تلویزیون در یک جبهه
در شرایطی که سینمای خصوصی کمتر به سراغ ژانر دفاع مقدس می‌رود، ورود رسانه ملی به این حوزه نوعی پرچمداری فرهنگی است.
پروژه‌هایی مانند «موقعیت مهدی»، «اشک هور» و «پسران هور» نشان دادند که می‌توان با ترکیب دقت تاریخی، روایت انسانی و تولید حرفه‌ای، آثار فاخر و اثرگذار ساخت؛ آثاری که هم جشنواره‌ها را فتح می‌کنند و هم دل مخاطب عام را.
اگر این روند با آثاری درباره چمران، صیاد شیرازی و دیگر فرماندهان ادامه یابد، تلویزیون می‌تواند دوباره پرده نقره‌ای را به خدمت ارزش‌های ملی و قهرمانان واقعی ایران درآورد.
سریال «پسران هور» فقط یک روایت جنگی نیست؛ بیانیه‌ای فرهنگی است درباره بازگشت قهرمانان به قاب تصویر.
این مسیر، اگر با برنامه‌ریزی و استمرار ادامه یابد، می‌تواند سینما و تلویزیون ایران را به مرجعی الهام‌بخش برای منطقه و حتی جهان بدل کند — جایی که روایت ایمان، شجاعت و انسانیت، از دل هور تا قلب مخاطب امتداد دارد.
