جوان آنلاین: «الهام علی‌اف» رئیس‌جمهور آذربایجان به دعوت «قاسم جومارت توکایف» رئیس‌جمهور قزاقستان، در حال یک سفر رسمی دولتی به این کشور است. انتظار می‌رود که گفت‌وگوی سران دو کشور طیف گسترده‌ای از موضوعات همکاری دوجانبه را در بر گیرد.
به گزارش تسنیم، کارشناسان و تحلیلگران سیاسی قزاقستان به بیان دیدگاه‌های خود در مورد انتظارات از سفر علی‌اف به قزاقستان و ارزیابی آنها از ماهیت و سطح فعلی همکاری‌ها میان باکو و آستانه پرداختند.
«طلغت کالیف»، دکترای علوم سیاسی و عضو شورای ملی قزاقستان، معتقد است که می‌توان با اطمینان پیش‌بینی کرد که سفر الهام علی‌اف به آستانه بسیار پربار و پرمحتوا خواهد بود.
روابط مبتنی بر اعتماد متقابل؛ از کریدور ترانزیتی تا بازسازی قره‌باغ
کالیف گفت: «دیدار‌های الهام علی‌اف و قاسم جومارت توکایف همواره در فضایی از اعتماد و احترام متقابل برگزار می‌شود. تحولات ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی کنونی نیز به طور فعال به تشدید تماس‌ها و همکاری‌ها میان آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی، توسعه کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی ترانس-خزر (TMTM) و سازمان کشور‌های ترک (OTS) کمک می‌کند، که هم قزاقستان و هم آذربایجان از بازیگران کلیدی آن هستند. یکی دیگر از حوزه‌های مهم همکاری، مشارکت قزاقستان در احیای مروارید جهان ترک، یعنی قره‌باغ است؛ و بسیار خرسندیم که اکنون مرکز خلاقیت کودکان به نام کورمانگازی که توسط طرف قزاقستانی ساخته شده، در فضولی فعال است.»
در همین حال، «فرهاد کاسنوف»، رئیس مرکز تحقیقاتی A+Analytics و تحلیلگر سیاسی، خاطرنشان کرد که در شرایط ژئوپلیتیکی کنونی، قزاقستان روابط با آذربایجان را یکی از اولویت‌های اصلی خود می‌داند.
آذربایجان؛ دروازه قزاقستان به اروپا برای دور زدن تحریم‌ها
کاسنوف گفت: «گفت‌و‌گو‌های سیاسی فعال میان دو کشور با دیدار‌های منظم در سطوح عالی تأیید می‌شود. تنها در سال گذشته، رئیس‌جمهور قزاقستان دو بار به آذربایجان سفر کرد، از جمله در جریان برگزاری COP۲۹، و هر سفر الهام علی‌اف به قزاقستان برای ما یک رویداد بزرگ است.»
وی خاطرنشان کرد که چنین پویایی به پیشبرد ابتکارات مشترک با اهمیت راهبردی کمک می‌کند.
این تحلیلگر سیاسی توضیح داد: «برای قزاقستان، جمهوری آذربایجان دروازه‌ای به اروپاست. در شرایط رویارویی جهانی و فشار‌های تحریمی، دقیقاً از طریق آذربایجان است که کشور ما امکان تعامل مستقیم با شرکای اروپایی را به دست می‌آورد. قزاقستان از لحاظ تاریخی خوش‌شانس بوده که در آن سوی دریای خزر، یک دولت برادر و دوست قرار دارد که از ما حمایت می‌کند و راه خروج به مسیر غربی را برای ما باز می‌کند.»
این کارشناس یادآور شد که یکی از عناصر مهم همکاری، مشارکت هر دو کشور در پروژه «کریدور میانی» است که از یک مسیر جایگزین در حال تبدیل شدن به یکی از مسیر‌های اصلی میان چین و اروپاست.
کاسنوف گفت: «سال به سال حجم جریان کالا در حال افزایش است و آذربایجان در اینجا به عنوان مهم‌ترین حلقه در زنجیره حمل‌ونقل و لجستیک، نقشی کلیدی ایفا می‌کند.»
علاوه بر این، به گفته وی، آذربایجان به قزاقستان کمک می‌کند تا بر عناصر انزوای جغرافیایی خود غلبه کند.
کاهش وابستگی به روسیه؛ از اینترنت تا صادرات انرژی
کاسنوف تأکید کرد: «اکنون پروژه ساخت خط ارتباطی فیبر نوری میان دو کشور در حال اجراست. این امر به قزاقستان اجازه می‌دهد تا کانال‌های اتصال به شبکه جهانی اطلاعات را متنوع سازد و وابستگی به مسیر‌های دیگر را کاهش دهد، که به ویژه در شرایط محدودیت‌ها یا قطعی‌های احتمالی اینترنت در برخی مناطق، اهمیت دارد.»
این کارشناس همچنین افزود که آذربایجان امکان حمل‌ونقل جایگزین منابع انرژی به بازار‌های اروپایی را برای قزاقستان فراهم می‌کند.
کاسنوف در پایان گفت: «به لطف خطوط لوله آذربایجان، قزاقستان مسیر دیگری برای عرضه نفت خود به اروپا به دست می‌آورد که به طور قابل توجهی امنیت انرژی ما را تقویت می‌کند. بنابراین، سفر رئیس‌جمهور آذربایجان به کشور ما نه تنها یک رویداد نمادین است که ریشه‌های مشترک تاریخی و فرهنگی ما را منعکس می‌کند، بلکه گامی مهم در تقویت مشارکت سیاسی، اقتصادی و بشردوستانه است. ما در یک جهت به آینده می‌نگریم و آذربایجان جایگاه ویژه‌ای در نظام روابط بین‌الملل قزاقستان دارد.»
در همین حال، «شاریپ ایشموخامدوف»، دکترای علوم سیاسی، تأکید کرد که سفر رسمی رئیس دولت آذربایجان برای هر دو طرف اهمیت زیادی دارد، زیرا می‌تواند انگیزه جدیدی به مشارکت راهبردی بخشیده و توافقات اقتصادی را مشخص‌تر کند.
ایشموخامدوف اظهار داشت: «این سفر بسیار مهم است. این سفر برای انعقاد توافقات مشخص و نمایش نتایج واقعی سیاسی و اقتصادی مشارکت راهبردی ضروری است. امروز تقریباً تمام زمینه‌های همکاری میان کشور‌های ما، از انرژی و تجارت گرفته تا حمل‌ونقل، سرمایه‌گذاری، فرهنگ و ابتکارات جوانان، به طور فعال در حال توسعه است و مهم‌تر آنکه، این پویایی همچنان رو به رشد است.»
چشم‌انداز افزایش ترانزیت نفت قزاقستان از خاک آذربایجان
به گفته وی، انتظارات ویژه‌ای در ارتباط با تصمیمات مشخص در حوزه حمل‌ونقل وجود دارد: «اکنون ایجاد یک سازمان واحد برای مدیریت راه‌آهن مورد بحث است که هماهنگی را ساده‌تر کرده و کارایی حمل‌ونقل و گردش کالا را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، مسئله تکمیل پروژه ساخت کابل فیبر نوری میان کشور‌های ما بسیار مهم است. برای قزاقستان، تضمین استقلال اتصال اینترنتی که اکنون از خاک روسیه عبور می‌کند، از نظر راهبردی ضروری است.»
این کارشناس همچنین به اهمیت خط لوله باکو-تفلیس-جیحان اشاره کرد: «در سال‌های اخیر، حجم انتقال نفت قزاقستان از این مسیر به ۱.۵ تا ۱.۷ میلیون تن در سال کاهش یافته است. ما امیدواریم که این سفر امکان دستیابی به توافقات جدید و افزایش این شاخص را حداقل به ۳ تا ۴ میلیون تن و در آینده به ۷ میلیون تن فراهم کند. این امر امکان برنامه‌ریزی دقیق‌تر برای صادرات، سرمایه‌گذاری و درآمد‌های بخش نفت را فراهم می‌آورد.»
این کارشناس در پایان گفت: «ما امیدواریم که در جریان این سفر، سازوکار‌های مشارکت قزاقستان در پروژه کریدور زنگه‌زور روشن شود، که فرصت‌های بیشتری برای تجارت و ترانزیت فراهم کرده و ارتباط حمل‌ونقلی میان کشور‌های جهان ترک را تقویت خواهد کرد.»
«روسلان توسوپبکوف»، تحلیلگر سیاسی، وبلاگ‌نویس و حقوقدان بین‌الملل، اطمینان دارد که سفر علی‌اف به قزاقستان پربار و بسیار مثمر ثمر خواهد بود و موضوعات اصلی به تقویت پتانسیل ترانزیتی دو کشور مربوط خواهد شد.
کریدور زنگه‌زور و محیط زیست خزر؛ محور‌های جدید رایزنی
توسوپبکوف اظهار داشت: «در ارتباط با راه‌اندازی مورد انتظار کریدور زنگه‌زور، موضوعاتی برای بحث وجود دارد، در درجه اول تدوین یک نقشه راه. ما حوزه‌های زیادی داریم که باید روی آنها کار کنیم: اینها مسائل انرژی، تجارت متقابل، و دریای خزر، از جمله مسائل زیست‌محیطی آن هستند. رئیس‌جمهور آذربایجان در مصاحبه خود پیش از سفر به قزاقستان به نکات مهمی اشاره کرد: کم‌عمق شدن دریا و کار مشترک کشور‌های ساحلی خزر در این راستا. همانطور که بار‌ها تأکید شده، خزر دریایی است که ما را جدا نمی‌کند، بلکه متحد می‌کند و ما از پتانسیل آن به طور حداکثری و مفید استفاده می‌کنیم، این را نباید فراموش کرد. بسیاری از موضوعاتی که در جریان سفر رئیس‌جمهور توکایف به گابالا در اجلاس سران سازمان دولت‌های ترک مورد بحث قرار گرفت، به گمانم ادامه خواهد یافت.»
وی افزود: «در مورد سطح تعامل دو دولت، معتقدم که بسیار بالاست. در مورد روابط مستقیم میان دو کشور می‌توانم بگویم که این روابط در چارچوب کشور‌های مستقل مشترک‌المنافع (CIS) فشرده‌ترین است و بسیار سریع و یکنواخت در حال توسعه است.»
«ساکن موکان» استاد دپارتمان ارتباطات رسانه‌ای و تاریخ قزاقستان در دانشگاه «MUIT»، به نوبه خود اظهار داشت که در سال‌های اخیر روابط آذربایجان و قزاقستان در بسیاری از پارامتر‌ها تشدید و تقویت شده است که عوامل پیوند دهنده مهم و موضع طرف قزاقستانی در قبال آذربایجان در برخی مسائل به آن کمک می‌کند.
حمایت آستانه از باکو در پرونده قره‌باغ
موکان گفت: «شاید به عنوان یک استدلال در روابط دوجانبه، اشاره به مشارکت راهبردی میان دو دولت در مورد مسئله قره‌باغ مناسب باشد. سیاست خارجی متوازن جمهوری قزاقستان بار دیگر شایستگی خود را در سطح دولتی نشان داد و جامعه کارشناسی قزاقستان با دقت نظاره‌گر موفقیت‌های نظامی-سیاسی آذربایجان بود و با ابزار‌های اطلاعاتی از کشور برادر حمایت می‌کرد.»
در همین حال، «روسلان سالیخوف» اقتصاددان و تحلیلگر سیاسی، معتقد است که همکاری میان قزاقستان و آذربایجان دارای اهمیت ژئوپلیتیکی ویژه‌ای است.
کریدور میانی و زنگه‌زور؛ تغییردهنده نقشه راه غرب و شرق
سالیخوف اظهار داشت: «دو دولت در مناطق خود جایگاه‌های پیشرویی دارند و فرصت‌هایی که اکنون برای ایجاد ارتباطات به وجود آمده، بدون اغراق، اهمیت تاریخی دارد. کریدور میانی یا همان مسیر حمل‌ونقل بین‌المللی ترانس-خزر، یک شریان منحصر‌به‌فرد است که شاید برای اولین بار بتواند کشور‌های ما را به طور قابل اعتمادی به هم متصل کند و یک مسیر تجاری ترانزیتی بدون جایگزین ایجاد کند که نقطه پایانی آن از یک سو اروپا و از سوی دیگر چین خواهد بود. در حالی که آذربایجان نماینده قفقاز جنوبی است، قزاقستان لجستیک را در منطقه وسیعی مانند آسیای مرکزی فراهم می‌کند و زمانی که این ترانزیت جهانی با تمام قوا به کار بیفتد، هم غرب و هم شرق مجبور خواهند بود نقشه‌های راه خود را با در نظر گرفتن این واقعیت‌ها بازنگری کنند. مهم است که از پتانسیل کریدور میانی به طور کامل استفاده شود و بخش زنگه‌زور آن نیز تحقق یابد. به نظر من، دقیقاً به همین دلیل است که پویایی میان قزاقستان و آذربایجان اینقدر تقویت شده است. رؤسای جمهور ما همه اینها را به خوبی درک می‌کنند و فکر می‌کنم این سفر با هدف کار جدی در این راستا انجام می‌شود.»
